Van de makers van NRC Vandaag: het verhaal van dit weekend.
Deze zaterdag het verhaal van Iddo Havinga en Pieter van Os, over een negen meter hoge Lenin, tussen de suikerbietenvelden van Oost-Groningen.
In het kleine plaatsje Tjuchem staat een van de grootste standbeelden van Nederland. Een negen meter hoge Lenin, gegoten in 17.000 kilo brons. Het beeld is privébezit van een ondernemer, die het beeld op een bijzondere wijze verkreeg. De afgelopen jaren wisselde het veelvuldig van plek en zorgde het regelmatig voor consternatie. Nu staat het op een boerenerf, op een troosteloos stukje asfalt, naast een schuur. Wat doet het daar? En welke plaats heeft de grondlegger van het communisme nog in Nederland?
De vraag naar zonnepanelen, warmtepompen, spouwmuurisolatie en vloerisolatie is in 2024 gedaald met 44 tot 70 procent, ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar. Ruim driekwart van de bedrijven in de zonnepanelen-, warmtepompen- en isolatiesectoren vreest daardoor een fors verlies van banen. Dat melden brancheorganisaties in de duurzame energiesector zaterdag in een gezamenlijk rapport.
Consumenten stellen de verduurzaming van hun huis uit omdat zij „zwabberend” klimaatbeleid uit politiek Den Haag ervaren, constateert de branche. Het huidige kabinet wil bijvoorbeeld de salderingsregeling voor zonnepanelen afschaffen. Ook Marko Hekkert, directeur van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL), zei onlangs tegen NRC: „We missen beleid.”
De Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE) roept het kabinet daarom op het vertrouwen in het klimaatbeleid „te herstellen en de vaart terug te brengen in de energietransitie”.
Lees ook
Het einde van het ‘zonnepanelenparadijs’ komt met het afschaffen van saldering in zicht
Klimaatdoelen 2030
Want de energietransitie stokt, bleek eerder deze week. Nederland ligt volgens het PBL niet op koers om het wettelijk vastgelegde klimaatdoel van 55 procent minder uitstoot in 2030 te halen. „Alleen extra beleid dat snel reducties oplevert, kan het doel voor 2030 dichterbij brengen,” stelt het PBL.
Het baanverlies waar de brancheorganisaties voor vrezen draagt bij aan deze vertraging, vindt de duurzame energiesector. „Terwijl [vakmensen] graag keihard door zouden werken om huizen comfortabeler te maken en energierekeningen te verlagen”, zegt Olof van der Gaag, voorzitter van de NVDE in een persbericht. „Dat zou helpen om de klimaatdoelen wél te halen en om minder afhankelijk te worden van aardgas uit onbetrouwbare landen.”
Om dit te realiseren roept de branche op het tempo van de verduurzaming van woningen van gezinnen op te voeren, en prioriteit te geven aan gezinnen in energiearmoede. „Maak de energierekening betaalbaar en voorspelbaar voor iedereen door grootschalig te verduurzamen. Hierdoor ontstaat ook de broodnodige zekerheid en continuïteit in vraag naar verduurzamingsmaatregelen voor uitvoerende bedrijven.” Ook het stimuleren van particulier gebruik van stroom van zonnepanelen is volgens de NVDE van belang om „het tij te keren”.
Lees ook
‘Heel erg onwaarschijnlijk’ dat Nederland klimaatplannen van 2030 haalt: eerder meer dan minder CO2-uitstoot onder nieuwe kabinet
Israël heeft in de nacht van vrijdag op zaterdag een luchtaanval uitgevoerd op Iran. Met meerdere aanvalsgolven van raketten en straaljagers heeft Israël een aantal militaire doelen zoals raketfabrieken bestookt, maar volgens Iran is de „schade beperkt” gebleven. Een groot deel van de aanval is door de Iraanse luchtafweer onderschept, aldus Iran. Tot nu toe zijn er geen slachtoffers gemeld.
Israël waarschuwt Iran „niet de vergissing te begaan” om wraak te nemen. Zelf legde Israël zijn aanval van zaterdagnacht uit als een repercussie voor een Iraanse drone-aanval eerder deze maand. En dát was volgens Iran vergelding voor de Israëlische inval in Libanon.
De Israëlische aanval op Iran hing al een tijd in de lucht, en volgt op „maanden van continue aanvallen”, aldus een Israëlische legerwoordvoerder. Iran ondersteunt Hamas en Hezbollah, de twee groeperingen waarmee Israël sinds de aanslagen van 7 oktober in conflict is, al jarenlang met wapens en geld. Sinds een paar maanden vuren Israël en Iran echter ook direct raketten op elkaar af. Een nieuwe ontwikkeling, die volgens analisten en diplomaten kan leiden tot een breder conflict in het Midden-Oosten, waar steeds meer landen ingezogen worden.
Iran en Israël voeren constant wraakacties uit op elkaar. Maar tot nu toe lijken ze zo’n directe oorlog niet te willen of durven ontketenen, getuige ook het feit dat Israël slechts militaire doelen aanviel in Iran en daarbij matig succes behaald lijkt te hebben. Iran heeft eerder gezegd dat elke Israëlische aanval direct beantwoord zou worden met meer geweld. Wat volgens Iran een ‘gepaste’ reactie is, nu de schade beperkt is gebleven, is onduidelijk.
De Verenigde Staten willen de aanval zo klein mogelijk maken. Een woordvoerder beschreef die als „een oefening in zelfverdediging die uitsluitend op militaire doelen was gericht in dunbevolkte gebieden”. De VS roepen Iran op „om te stoppen met aanvallen op Israël, zodat deze geweldsspiraal kan eindigen zonder verdere escalatie”.
Het draaide de afgelopen weken in Den Haag om woorden: woorden om de spanning op te voeren, om harde eisen te stellen én om een crisis uiteindelijk af te wenden. Na weken van overleg tussen de coalitiepartijen NSC en PVV zijn ze er eindelijk uit. Er komt geen noodwet, maar een asielnoodmaatregelenwet. Een vroege kabinetscrisis en misschien wel kabinetsval zijn voorkomen.
Over die nieuwe wet zijn genoeg vragen te stellen: hoe ver gaan die plannen? Hoe haalbaar zijn ze? En wat betekenen deze afspraken voor de verhoudingen in de coalitie? Dat bespreken redacteur justitie Wafa Al Ali en politiek redacteur Lamyae Ahaouray in deze aflevering van Haagse Zaken.