Van een proeftuin voor kernbommen werd Nevada een paradijs voor de energietransitie

Posted on October 24, 2024 by admin

Dat klimaatverandering een ernstige kwestie is, gaat ook aan Amargosa Valley niet voorbij. Deze zomer werd de afgelegen nederzetting van 1.500 inwoners in de bergwoestijn van Nevada geroosterd door een hittegolf die drie maanden aanhield. Vorig jaar dumpte een orkaan zeldzaam veel regen in deze gortdroge uithoek van de westelijke Amerikaanse staat. En toen deze nazomer in het aanpalende Californië weer grote bosbranden uitbraken, moesten ramen dagenlang dichtblijven en grepen astmapatiënten onophoudelijk naar hun inhalers.

„We liggen in een vallei en alles komt hier samen”, klaagt Carolyn Allen in haar kantoortje in het gemeenschapscentrum van het dorp. „Het was hier in de zomer dagen achter elkaar 48 graden [Celsius] en ook oktober blijft ongewoon heet. Er zijn de harde winden. Er zijn de bosbranden, waarvan de rook blijft hangen. We konden hier niet eens ademhalen.”

Dat de opwarming van de planeet gevaarlijk begint te worden, beseffen dus ook de inwoners van Amargosa Valley wel, zegt Allen. Het is een beeld dat in landelijk opinieonderzoek steeds terugkomt: in groeiende meerderheden zeggen Amerikanen zich zorgen te maken over het klimaat en maatregelen te verlangen – ook Republikeinse kiezers.

Atoombommen

Toch gaat het in de campagne voor de presidents- en Congresverkiezingen van begin november amper over klimaatbeleid. Tekenend was de wijze waarop het thema aan de orde kwam in het tv-debat tussen de Democratische kandidaat Kamala Harris en haar Republikeinse rivaal Donald Trump. Toen zij hem verweet klimaatverandering „een hoax te noemen, terwijl deze heel echt is”, negeerde hij dit en begon hij over autofabrieken die massaal naar Mexico zouden verhuizen.

Het illustreerde hoe Trump en zijn Republikeinen niet langer zozeer klimaatverandering ontkennen, als wel de energietransitie aanvallen die de zittende Democratische regering-Biden de afgelopen jaren inzette. Die overschakeling van fossiele brandstoffen naar duurzamere energiebronnen zet Trump weg als Green New Scam (een variatie op de door Biden gemunte term Green New Deal). Trump belooft deze terug te draaien als hij in november het Witte Huis herovert.

Die retoriek is bovenal gericht op het overwegend conservatief stemmende Amerikaanse platteland – zoals dat van het dunbevolkte, maar electoraal belangrijke Nevada. Veel Amerikanen zien die staat vooral als wasteland, een onontgonnen woestenij waar amper iemand zou wonen. Ruim driekwart van het land is er in handen van de federale overheid en die gebruikte de ‘lege’ staat vorige eeuw daarom al voor proeven met atoombommen. Het Amerikaanse leger heeft er zijn grootste munitieopslagplaats, evenals streng afgegrendelde militaire bases. Een ervan is Area 51, de mysterieuze basis bekend van de complottheorieën dat er buitenaardse wezens en ufo’s verborgen worden.

De afgelopen jaren werd Nevada ook een van de staten waar Washington het meest investeerde in de energietransitie. Er liggen al uitgestrekte zonne- en windparken en er lopen tientallen aanvragen voor de winning van mineralen die onmisbaar zijn in accu’s van elektrische auto’s. Die projecten stuiten regelmatig op grote lokale weerstand.

Nevada is een van de staten waarin Washington het meest investeerde in de energietransitie

Zo meldt het gemeenschapshuis van Amargosa Valley op zijn digitale mededelingenbord in kapitalen: „Nee tegen lithium”. De nederzetting loopt al maanden te hoop tegen de plannen van een mijnbouwbedrijf om even verderop lithium te gaan delven. Dit ‘witte goud’ is de belangrijkste grondstof voor de accu’s van stekkerauto’s. De bodem van Nevada bevat enorme voorraden, maar de winning kost veel water en inwoners vrezen dat hun leefomgeving er onomkeerbaar door verandert. Allen: „Voor ons is het een kwestie van overleven.”

Zeldzame pupvisjes

„Wetenschappers weten nog steeds niet precies hoe onze ondergrondse waterreservoirs erbij liggen en met elkaar in contact staan”, zegt Dave Pall. De gepensioneerde hydroloog is aangeschoven in Allens kantoor en noemt het onverantwoord hier zomaar grote hoeveelheden water op te pompen. Een dalend grondwaterpeil kan onder andere de unieke draslanden van het nabijgelegen Ash Meadows-natuurpark laten droogvallen en de inheemse zeldzame ‘pupvisjes’ (Cyprinodon nevadensis mionectes) doen uitsterven, waarschuwen de inwoners, gesteund door milieu-activisten.

Een andere lokale zorg is dat de mijnbouw en andere economische activiteiten de bovenste bodemkorst van de bergwoestijn beschadigt. „Deze is al miljoenen jaren onaangeroerd gebleven en we weten niet wat er allemaal aan bijvoorbeeld bacteriën vrijkomt, als we hem overhoop halen”, zegt Allen. Volgens haar maken inwoners al vaker melding van buikgriep sinds in een desolaat stuk woestijn een groot zonnepark is gekomen. „En we zien nu vogels zich te pletter vliegen op die panelen, omdat ze denken dat het een waterplas is.”

De grootste vrees van de bewoners is echter dat hun dorp binnen enkele jaren ontvolkt raakt. De belangrijkste werkgever is nu een melkveehouderij met duizenden koeien, waarvoor de alfalfa verbouwd wordt door een legertje – vooral Latijns-Amerikaanse – landarbeiders. Een producent van zonne-energie wil de grond van de boer echter opkopen, wordt beweerd. „Dan zou al dat personeel vertrekken, inclusief hun kinderen, en kan de school wel sluiten.” En zodra een dorp zijn school kwijtraakt, weten plattelanders, verliest het zijn toekomst.

De opgewekte elektriciteit gaat bovendien vooral naar de grote steden of stroomslurpende datacentra van de techindustrie uit buurstaat Californië. Daar rijden ze al toenemend elektrisch, terwijl hier nog nagenoeg iedereen zweert bij een pick-uptruck op benzine. „Ik snap dat we een ideale omgeving bieden: het is hier relatief vlak en de zon schijnt bijna altijd”, zegt Allen over de zonneparken die er gepland staan. „Maar voor ons voelt het alsof wij plattelanders eruitgewerkt worden.”

Eén operationele lithiummijn

Nu de Amerikaanse auto-industrie de verbrandingsmotor uitfaseert, moet meer elektriciteit worden opgewekt en meer lithium worden gedolven. Tegelijkertijd produceren de VS zelf amper lithium. Vooralsnog is er in het hele land maar één lithiummijn operationeel: die van Silverpeak in Nevada – en die bestaat al decennia.

De vraag is hoe snel er mijnen bij komen: Amargosa Valley is lang niet de enige plek waar milieu-activisten, bewoners of inheemse volkeren zich verzetten tegen de opening van mijnen.

De wens om onafhankelijker te worden van China – de grote geopolitieke concurrent, die veruit de meeste lithium delft – leeft breed in Washington. De regering-Biden strooit daarom met miljarden om de zogeheten lithium loop te dichten. Over enkele jaren gaat de eerste generatie elektrische voertuigen met pensioen, waarna de kostbare materialen uit hun accu’s gerecycled kunnen worden. Nu al belanden tonnen aan apparatuur op de schroothoop, waaruit allerlei mineralen en metalen gewonnen kunnen worden, wat bekendstaat als urban mining.

Lithiumschaarste

Vooral Reno, in het noorden van Nevada, moet die lithiumambitie gaan waarmaken. Na een autorit van zeven uur door een spectaculair landschap van afwisselend pikzwarte vulkaanvalleien, desolate bergen en helblauwe bergmeren, en langs plaatsen als Silverpeak, Goldfield en Mina die Nevada’s lange geschiedenis van mijnbouw verraden, dient deze nieuwe boom-regio zich aan. Reno – dat zichzelf van oudsher de biggest little city in the world noemt – heeft door de energietransitie een groeispurt ingezet. Het wegennet is er de afgelopen jaren uitgebreid met onder meer Terabyte Drive, Innovation Road en Superloop Circle.

Van alle klimaatdollars die de regering-Biden investeert, zijn – per hoofd van de bevolking – de meeste in de aanpalende Storey County neergeslagen, berekende denktank Brookings Metro. In deze gemeente ligt het snelgroeiende bedrijvenpark Tahoe-Reno Industrial Center, waar onder meer techgiganten Google, Switch en Apple enorme datacentra laten draaien. Tesla opende er onlangs een ‘Gigafactory’ waar zijn nieuwe semi-trucks grotendeels in elkaar gesleuteld zullen worden.

Op een paar minuten rijden van die enorme fabriek zit Redwood Materials. Dit recyclingsbedrijf is opgericht door J.B. Straubel, die vijftien jaar lang Tesla’s hoogste technologie-directeur (cto) was. Bij deze fabrikant zag hij aankomen dat de grootschalige productie van e-autobatterijen kon vastlopen op een mondiale lithiumschaarste. In 2017 richtte Straubel daarom Redwood op, al blijft hij verbonden met Tesla: na enkele jaren afwezigheid zit hij als medeoprichter in de raad van bestuur van Elon Musks autobedrijf.

In de open lucht, langs de toegangsweg naar het hoofdgebouw van Redwood, staan honderden pallets e-schroot om verwerkt te worden. Het droge woestijnklimaat is hier redelijk ideaal voor, legt Redwood-voorlichter Adam Kirby uit tijdens een rondleiding. „Hier ligt van alles opgeslagen. Vaak afgekeurde partijen, van elektrische tandenborstels tot tondeuses, en van powerbanks tot e-stepjes. Die laatste gaan heel snel kapot en leveren veel op.”

In 2020 werd Redwood operationeel en kon het beginnen met de winning van ‘zwarte massa’, de waardevolle mix van lithium, nikkel, ijzer, titanium en andere metalen. Kirby toont enorme shredders, die de afgedankte apparatuur verpulveren, en de nog grotere verhittingsovens waar de black mass daarna wordt gescheiden van de bekisting en bedrading van de batterij. Even verderop is de eerste van vijf fabrieken in aanbouw, waar Redwood de zwarte massa gaat omzetten in nieuwe accu’s, bestemd voor onder meer Tesla en Panasonic.

Patriottisme

Ook Redwood krijgt miljarden subsidie uit Bidens klimaatwet, de Inflation Reduction Act (IRA) van 2022. Aan die steun wil Trump een einde maken, mocht hij winnen. Toch benadrukt Alexis Georgeson, bij Redwood als vicepresident verantwoordelijk voor overheidsrelaties, dat het bedrijf al bestond voor de regering-Biden aantrad. „Ik laat altijd graag weten dat wij onder de regering-Trump opgericht werden”, zegt ze in videogesprek vanuit San Francisco.

Terwijl Harris en de Democraten de energietransitie bij kiezers aan de man brengen als ‘patriottische’ noodzaak om de American way of life te beschermen, blijft Trump de Green New Deal afkraken. Daarbij krijgt hij deze campagne volop financiële en publicitaire steun van Tesla-topman Elon Musk, aan wie hij al een economische adviesrol heeft beloofd in zijn volgende regering. Menig Tesla-rijder besluit Elon Musk dit verkiezingsjaar maar te negeren

Op de rol die Musk speelt in de campagne gaat Georgeson liever niet in. Maar ze wijst er op dat voor het terugdraaien van IRA-maatregelen, zoals de belastingkorting van 7.500 dollar op de aanschaf van elektrische voertuigen (EV’s), Trump behalve het Witte Huis ook het Congres (ruim) moet winnen. „Hij moet dan zowel het Huis als de Senaat veroveren, wat wij niet als heel waarschijnlijk scenario zien. We verwachten eerdere enkele kleine wetswijzigingen.”

China wil geen bloemen op straat voor de slachtoffers van aanslagen

admin
November 21, 2024
0

Een 62-jarige man in de zuidelijke stad Zhuhai die met een auto inreed op een groep joggende mensen bij een sportcentrum met 35 doden en 43 gewonden tot gevolg. Een 21-jarige student in het oostelijke Wuxi die het weekend erop met een mes acht mensen doodde bij een beroepsopleiding. En drie dagen later, op dinsdag, nóg een gewelddadig incident waarbij een autobestuurder onschuldige mensen aanviel, nu bij een basisschool in centraal China.

Binnen tien dagen vonden in China drie geweldsaanvallen plaats. De incidenten veroorzaken onrust – onder de bevolking en bij de Chinese autoriteiten, die toegeven dat er een probleem is, maar publiek debat over de incidenten onderdrukken.

Officieel heeft China lage criminaliteitscijfers, fors lager dan het wereldwijde gemiddelde, maar de overheid publiceert geen duidelijke informatie over het aantal massamoorden in het land. „Het is daarom lastig om te zeggen of er nu méér van zulke incidenten zijn”, zegt China-socioloog Eli Friedman van Cornell University in de Verenigde Staten. „Maar er lijkt wel sprake van een recente toename.”

Hij ziet dat er daardoor zorgen ontstaan bij de bevolking over hoe dit kan. „Mensen in China zijn gewend aan een leven zonder dit soort gewelddadige criminaliteit. De controle is ontzettend streng en de maatschappij heeft daardoor ook weinig tolerantie voor dit soort incidenten.”

De aanvallenreeks roept vragen op over mogelijke motieven van de daders. De verdachte in Zhuhai zou volgens een politierapport boos zijn over de financiële gevolgen van zijn scheiding. De verdachte in Wuxi, een student met als achternaam Xu die is opgepakt en heeft bekend, schreef in een online verspreide verklaring dat hij „wilde sterven om het arbeidsrecht te verbeteren”. Hij zou tijdens zijn studie onbetaald werk hebben moeten verrichten en soms een maand lang zonder vrije dagen hebben doorgewerkt. De officiële politieverklaring herhaalt deze claims.

Volgens Friedman, gespecialiseerd in het Chinese arbeidsrecht, valt er in ieder geval voor de aanval in Wuxi te wijzen naar structurele redenen die een rol kunnen hebben gespeeld. „De problemen die hij beschrijft komen heel veel voor bij arbeiders en studenten die als onderdeel van hun stage in fabrieken werken. Er vindt uitbuiting plaats. De meeste mensen worden daar geen moordenaars van. Maar sommige mensen wel.”

Verbod op uitingen van rouw

In de steden waar de incidenten plaatsvonden hebben de lokale autoriteiten uitingen van publieke rouw, zoals bijeenkomsten of het neerleggen van bloemen, nadrukkelijk verboden. Als toch bloemen worden neergelegd, worden die door de autoriteiten snel verwijderd.

Dit past in het beeld van een staat die „nerveus wordt van elke uiting van collectiviteit in het openbaar die niet ofwel door henzelf is georganiseerd is, ofwel puur commercieel is”, legt Friedman uit. Rouwuitingen kunnen al snel een politiek karakter krijgen, bijvoorbeeld als burgers antwoorden willen over hoe het geweld kon gebeuren. Lokale autoriteiten weten dat zij zullen worden afgerekend op dat soort publiek protest.

In de steden waar de incidenten plaatsvonden hebben de lokale autoriteiten uitingen van publieke rouw verboden

Wat opvalt is dat ook de centrale overheid zich heeft uitgesproken over het geweld. Na de massamoord in Zhuhai op 11 november, met het hoogste dodenaantal bij een dergelijk incident in tien jaar, zei president Xi Jinping dat veiligheidsmaatregelen moest worden aangescherpt. Alle autoriteiten moeten „risicopreventie en controle versterken… om de levens van mensen en de sociale stabiliteit te beschermen”, aldus Xi kort na de aanval. „Dat is veelzeggend want het geeft aan dat dit niet langer wordt gezien als een lokaal probleem”, zegt Friedman.

De Chinese autoriteiten zijn al lang gefixeerd op het waarborgen van sociale stabiliteit, maar nu het slechter gaat met de Chinese economie en ontevredenheid daarover groeit, wordt die neiging om onrust in de kiem te willen smoren nog sterker.

Hoe de reactie van de overheid er precies uit zal zien werd deze week duidelijker. Hoge partijfunctionarissen binnen de Chinese justitie kondigden aan dat „een combinatie van hard straffen en preventie” centraal moet komen te staan. In de praktijk betekent dit dat de staat nog meer aanwezig wil zijn op het in buurten en huishoudens zodat „potentiële risico’s geen echte dreigingen worden”. De slagkracht van Chinese buurtcomités, die officieel geen deel van de overheid zijn maar in elke buurt de staat assisteren, is de laatste jaren al flink gegroeid nadat deze comités een cruciale rol speelden bij het implementeren van het coronabeleid.

De Chinese media mochten alleen schrijven over de summiere officiële politieberichtgeving, en ook online waren er restricties. In een populaire, inmiddels verwijderde online post, schrijft Qu Weiguo, een professor aan de Fudan Universiteit in Shanghai, dat de verdachten die „wraak nemen op de maatschappij” met elkaar gemeen lijken te hebben dat ze maatschappelijk benadeeld waren, en mentale problemen hadden. Hij roept op tot betere geestelijke gezondheidszorg en open debat.

Ondanks de censuur uiten Chinezen op sociale media hun rouw. „Het lijkt vaak te gebeuren”, zegt een gebruiker. Een ander roept de autoriteiten op veel informatie te delen over wat er is gebeurd, zodat er een maatschappelijk debat kan worden gevoerd, „net zoals ze doen in Amerika bij schietpartijen op scholen”. Op sociaalmediaplatform Weibo concludeert iemand met de online naam @SGQXiaoguo: „Zo veel extreme incidenten, die kun je niet simpelweg afschuiven op het individu.”

Hoe cultuur het conservatieve verhaal in de Verenigde Staten voedt

admin
November 20, 2024
0

‘Er is een oorlog gaande tegen onze manier van leven”, zegt het personage John Dutton (gespeeld door Kevin Costner) als hij gouverneur wil worden van Montana in de neo-western Yellowstone. Met cowboyhoed op en de raspende stem die hem de authenticiteit van de nuchtere, hardwerkende man moet geven, vervolgt hij: „De smerige waarheid is dat ze ons land willen. Het zal er nooit meer uitzien als ons land. Dat is wat vooruitgang tegenwoordig betekent. Dus… als dit de vooruitgang is die je wil, stem dan niet op mij.”

Deze scene uit de populaire serie Yellowstone – waarvan deel twee van seizoen vijf sinds vorige week te zien is – laat geen twijfel bestaan: deze patriarch, van een ranch die al zeven generaties toebehoort aan de familie Dutton, is de juiste kandidaat. Hij is niet uit op macht, maar wil het gebied redden van corrupte politici en ondernemers die het willen omvormen tot vliegveld en casinostad. Het is duidelijk wie dat een aansprekend verhaal vindt: de correlatie tussen een Republikeinse stem en het kijken naar een tv-serie was in 2020 nergens zo sterk als bij Yellowstone.

De witte man, die na de hoogtijdagen van Top Gun en Indiana Jones een beetje op de achtergrond raakte, wordt de laatste jaren weer wat nadrukkelijker omarmd of opnieuw op het witte doek gegooid. Veel Amerikaanse series als Station 19, The Resident, FBI en 911 of 911-Lone Star vertelden de laatste jaren, zeker na de Black Lives Matter protesten, vooral het verhaal van agenten, artsen en brandweerlieden die midden in een diverse samenleving staan. Ze gaan niet alleen over helden van hulpdiensten die mensen redden, maar tonen tussen de verhaallijnen door ook de gevolgen van institutioneel racisme, of patiënten die geen zorgverzekering kunnen betalen en agenten die uitleggen dat een kort rokje dragen geen uitnodiging tot verkrachting is. Ook gaat menig aflevering over de kwalijke kant van politiegeweld. De reddingsteams zijn vaak een toonbeeld van diversiteit.

Yellowstone vertelt een ander verhaal. Deze serie past binnen een conservatieve stroming in de Amerikaanse cultuur waarin de onzekerheid die identiteitspolitiek met zich meebrengt, wordt gethematiseerd. Dat gebeurt niet alleen op tv: ook in film, comedy, muziek en beeldende kunst is meer aandacht voor traditionele waarden, die gevierd worden als tegenhanger van globalisering en diversiteit. Waar een serie als Bridgerton ongekend divers was, viert Yellowstone een heldenverhaal van de onafhankelijke witte held: de dagen van John Wayne lijken terug.

Cultuuruitingen vormen al van oudsher een belangrijke graadmeter voor het overheersende gevoel in een samenleving, en kunnen ook worden gebruikt om een verhaal over de samenleving te sturen. Republikeinse makers weten dat ook en spelen er op in, waarbij de opkomende Republikeinse stem in comedy de opvallendste is, maar ook andere cultuuruitingen tonen hoe de Republikeinse stemmer de wereld ziet.

‘Diversiteitslaagje’

Yellowstone is een interessante casus. Ruwe-bolster-blanke-pit Kevin Costner heeft (net als in het beroemde Dances With Wolves) wel degelijk oog voor de belangen van native Americans wat landbezit aangaat. Alleen draait het in deze serie vooral om loyaliteit en om Amerikaanse waarden die bedreigd worden door fratsen van buitenstaanders. Dat native Americans het verhaal ondersteunen, geeft de serie een eigen ‘diversiteitslaagje’.

Anders dan bij publiekslievelingen als de vele politieseries, nemen de hoofdpersonages in Yellowstone het recht in eigen handen. Waar series als Law & Order: Special Victims Unit of de FBI uiteindelijk uitgaan van de goede bedoelingen van de instituties, voelen de personages in Yellowstone zich gedwongen zelf actie te nemen. De overheid wordt gezien als de vijand.

„Vooruitgang heeft jouw toestemming niet nodig”, krijgt Dutton bijvoorbeeld te horen wanneer hij bezwaar aantekent bij toekomstplannen van het gebied. De buitenwereld is er volgens hem op uit de familie uit de „toekomst te wissen” en „elk bewijs dat de familie daar ooit woonde” ongedaan te maken. Aziatische bezoekers die op het land staan en niet snappen dat één man zo veel land in zijn eentje kan hebben, worden weggejaagd met geweerschoten en de mededeling: „Dit is Amerika, wij delen ons land niet”. Iedereen die daar anders over denkt, wordt in het beste geval in elkaar geslagen of bedreigd, en in het slechtste geval een kopje kleiner gemaakt, zonder dat dit consequenties heeft.

‘Wie is hier nu de Hitler?’

Of het nu in films, series, comedy, beeldende kunst of muziek is: de aantijging dat Republikeinen politiek incorrect zijn, wordt steeds vaker omgedraaid. „Als de Democraten het zo belangrijk vinden dat een vrouw de eerste president wordt, waarom maken ze dan Kamala Harris niet nog voor de komende twee maanden president? Dat kan gewoon, maar doen ze niet. Zijn ze wellicht zelf racistisch? Wie is hier nu eigenlijk de Hitler?” Aldus Greg Gutfeld in zijn comedy-nieuwshow Gutfeld!, die op Fox News wordt uitgezonden. De show wil tegenwicht bieden aan populaire satirische nieuwsprogramma’s als The Daily Show op Comedy Central, en doet in de opzet denken aan de late shows van Jimmy Kimmel en Stephen Colbert: eerst wordt ingegaan op de actuele kwesties, om daarna met een gast te praten. Waar Colbert als gast vicepresident Kamala Harris ontving en dagelijks vooral Trump de maat neemt, was bij Gutfeld! Donald Trump te gast en wordt Harris de maat genomen.

Ook kaart Gutfeld de „leugens” aan die de media volgens hem verspreiden. Juist Trump is inclusief, kijk maar naar de vele latino’s die op hem gestemd hebben. Trumps toekomstplannen worden te zwartgallig neergezet, meent hij, terwijl er niets aan de hand is: er zullen alleen goede veranderingen komen. „Winkeldieven moeten gaan betalen voor hun boodschappen. En gangs van migranten zullen op zoek moeten naar een nieuwe makelaar.”

Presentator **Greg Gutfeld**, een aanhanger van Trump, afgelopen januari tijdens een aflevering van zijn show *Gutfeld!*

Foto Roy Rochlin/Getty Images

‘Right-wing country’

Waar bekende namen in de muziek vooral achter Harris gingen staan – Beyoncé, Taylor Swift, Bruce Springsteen – zijn er genoeg zangers die door Republikeinse politici worden geprezen: de ‘right-wing country music hits’, volgens nieuws- en opiniewebsite Vox. Het gaat in die muziek om de authenticiteit van de witte zanger die tegen de achtergrond van de Amerikaanse vlag het geluid van ‘vrijheid’ laat horen. In de countrywereld – die overigens zeker niet exclusief conservatief is – worden mannen als Morgan Wallen, Jason Aldean en Oliver Anthony nadrukkelijk omarmd.

Morgan Wallen tijdens een optreden in Knoxville, Tennessee.

Nadat er een video werd vrijgegeven waarin Wallen dronken begon te schelden met het n-woord, groeide zijn succes alleen maar. Typerend is vooral Aldean met zijn ‘bro-country’-muziek. De teksten gaan over vrouwen, trucks en traditionele waarden van de man die hard moet werken voor de kost. Een van zijn grote hits is ‘Try That In a Small Town’, waarin hij de verdorvenheid van de grote stad plaatst tegenover het stadje op het platteland. ‘Urban’ versus ‘country’ is in Amerika al codetaal voor zwart versus wit, dus de tekst kreeg, zeker in de tijd van Black Lives Matter, een bijsmaak: „Well, try that in a small town / See how far you make it down the road / Around here we take care of our own / You cross that line, it won’t take long / For you to find out, I recommend you don’t.”

**Jason Aldean** afgelopen mei tijdens de Academy of Country Music Awards in Frisco, Texas.

Controversieel werd het nummer door de videoclip, die werd gefilmd voor de rechtbank van Columbia, Tennessee, waar in de jaren twintig een notoire lynchpartij had plaatsgevonden. Smakeloos of racistisch? Hoe dan ook: na deze controverse nam de populariteit van Aldean enorm toe.

Politieke schilderijen

De conservatieve beeldvorming vindt zijn culminatie in de schilderijen van Jon McNaughton, die sinds 2018 nog bekender en controversiëler werd door zijn Trump-schilderijen. Deze op Fox News al vaker geprezen realistische schilder heeft een voorkeur voor romantische landschappen, maar ook voor politieke werken. Na de aanslag op Trump kwam hij al snel met een geschilderde versie van de foto waarop Trump met bloedend oor zijn vuist in de lucht steekt.

Breder bekend werd hij na zijn schilderij ‘The Forgotten Man’ (2010) waarop alle presidenten tot en met Barack Obama zijn afgebeeld. Op het werk staat Obama met de armen over elkaar. Zijn voeten staan op de grondwet en hij heeft geen oog voor een wanhopige jongen op een bankje. Enkele Republikeinse presidenten zien de jongeman wel, kijken zijn kant op of wijzen Obama op de ‘vergeten man’ op het bankje. Presidenten als J.F. Kennedy en Bill Clinton geven de halsstarrige Obama applaus.

@seanhannity just purchase my painting The Forgotten Man to give to President Trump to hang in the White House. pic.twitter.com/UmP6h1KPjI

— Jon McNaughton Art (@McNaughtonArt) November 9, 2016

Het werk kreeg veel landelijke bekendheid vanwege de kritiek op Obama en in 2016 ging op Fox News het gerucht dat het werk in het Witte Huis zou komen te hangen. Het werk werd in 2018 door de Britse krant The Guardian aangewezen als hét werk dat Trumps presidentschap moest verbeelden, zoals poster Obama’ s Hope! dat in 2008 deed.

McNaughton komt op voor traditionele christelijke waarden die bedreigd worden – hij noemt zijn werk dan ook niet politiek, maar patriottisch. Als kunstenaar is hij een outcast, maar in maatschappelijke zin heeft hij in Amerika het tij mee. Op zijn schilderij Politically Incorrect zien we een man met een Bijbel in de ene hand en een AR-15 in de andere. Hij heeft een ‘Make America Great Again’-pet op en een T-shirt aan waarop ‘All Lives Matter’ staat. Zijn uitleg bij dit werk laat zich lezen als een samenvatting van de culturele renaissance die het nieuwe verhaal van de Verenigde Staten vertelt. Het is een pleidooi – dat symbool staat voor veel conservatieve stemmen in de kunsten – voor wapenbezit en de Amerikaanse droom die beschermd moet worden, en sluit af met de woorden: „ALL Lives Matter/ And you cannot favor race / The Constitution is colorblind / Wokeness – a disgrace! // There is an absolute truth / Bigoted leftists always forget: / You cannot censure people / Or the politically incorrect.”

Correctie (20 november 2024): In een eerdere versie stond dat de man op het schilderij ‚Politically Incorrect’ een AK-47 droeg, dat moet een AR-15 zijn. Dat is hierboven aangepast.

Bulgarije volgt Hongarije en Rusland met anti-lhbti-wetten

admin
November 20, 2024
0

Kan ze nog een condoom om een banaan doen voor een klas giechelende pubers? Kan ze nog klassikaal een filmpje afspelen over seksuele voorlichting zonder dat ouders klagen dat ze porno laat zien? Kan ze het mannelijk geslachtsdeel nog op een krijtbord tekenen?

De Bulgaarse biologiedocent Tanya Dimitrova, die seksuele voorlichting geeft op een school in de hoofdstad Sofia, weet het niet meer. Sinds afgelopen zomer een ‘anti-lhbti-propagandawet’ werd ingevoerd op scholen in Bulgarije, weet zij – net als veel andere docenten – niet meer wat ze wel en niet mag zeggen tegenover haar leerlingen. Wel wist ze meteen dat ze de wet zou gaan overtreden. „Ik krijg vragen in mijn lessen over homoseksuele seks. Wat moet ik doen?”, vraagt Dimitrova, die na jaren in de Verenigde Staten gewoond te hebben terug is in Bulgarije en wars is van het conservatisme in het land. „Ik beantwoord die vragen.” De consequentie daarvan is vooralsnog totaal onduidelijk. „Beland ik in de gevangenis? Ik weet het niet.”

De wet kwam voor iedereen in Bulgarije als een verrassing. Binnen één dag – hoogst ongebruikelijk – stemde het Bulgaarse parlement in met de anti-lhbti-wet. De wet verbiedt „propaganda, promotie of aansporing” van „lhbti-ideeën en -opvattingen” op scholen, zonder dit te specificeren. De pro-Russische Vazrajzdane-partij (‘Heropleving’), de derde partij van het land, diende de wet in en noemde „lhbti-propaganda anti-menselijk”.

Bulgarije volgt hiermee Rusland en Hongarije, die de afgelopen jaren bijna vergelijkbare wetgeving aannamen die de rechten van de lhbti-gemeenschap aantast. Ook Georgië diende recent een soortgelijke wet in. Het homohuwelijk wordt in EU-land Bulgarije niet erkend en het land staat onderaan de lijst Europese landen die geven om de rechten van lhbti’ers.

Doelwit van ultrarechts

De situatie voor lhbti’ers in Bulgarije was altijd al slecht, zegt advocaat Denitsa Ivanova van de ngo Deystvie, die opkomt voor de rechten van de lhbti-gemeenschap in Bulgarije. „We zijn altijd al een doelwit geweest van ultrarechtse politieke partijen”, zegt Ivanova. „Fysieke en verbale aanvallen tijdens lhbti-evenementen, zoals de jaarlijkse Pride in Sofia, zijn normaal.” En in de Bulgaarse wet is weinig voor de gemeenschap geregeld. „Er is geen bescherming voor koppels van hetzelfde geslacht, geen mogelijkheden voor een huwelijk of geregistreerd partnerschap. Meer dan driehonderd rechten die voor anderen gelden, gelden in Bulgarije niet voor de lhbti-gemeenschap.”

Ook voor haar organisatie kwam de ‘anti-lhbti-propagandawet’ als een totale verrassing. Omdat het parlement dezelfde dag nog instemde met de wet, kon de Europese Unie niet ingrijpen, terwijl de wet in strijd is met de waarden van de EU. „De Europese Commissie kan de Bulgaarse regering niet overrulen als het gaat om wetten die al door het parlement heen zijn”, zegt Ivanova. „Wel kwam er internationale druk op twee andere wetten, die de stemming niet haalden.” Het zou gaan om een transgenderwet en de zogenoemde ‘buitenlandse agenten’-wet, die het werk van door het buitenland gefinancierde ngo’s belemmert.

Een probleem van de ‘lhbti-propagandawet’ is dat niemand weet wat die precies inhoudt. Wanneer is iets propaganda? Ook is onduidelijk wat de consequenties zijn. De verwachting is dat docenten zullen doen aan zelfcensuur, waardoor ze maar niet over het lhbti-onderwerp beginnen in de klassen. „Bovendien heeft de wet, ook al zou die morgen worden verworpen, effect op de acceptatie van de lhbti-gemeenschap”, zegt Ivanova. „Lhbti’ers worden gezien als gekken. Het zal veel moeilijker worden om veranderingen te bewerkstelligen.”

Online chatservice

De Bulgaarse durfkapitalist Ivan Dimov woonde al decennia in New York toen hij het verhaal hoorde van een minderjarige Bulgaarse jongen die zelfmoord wilde plegen nadat hij uit de kast kwam en zijn moeder zei dat hij geheeld moest worden door een psychiater. „Dat verhaal bleef mij jarenlang bij”, zegt Dimov in het eetgedeelte van zijn lhbti-café in Sofia. Hij keerde terug naar Bulgarije en richtte een café, werkplaats en club op voor de lhbti-gemeenschap en een ngo, de Single Step Foundation, die lhbti-jongeren helpt.

Dat doen ze bijvoorbeeld met een online chatservice, die na de invoering van de wet meteen piekte. „Jongeren maakten zich zorgen”, zegt Dimov. „Ze vroegen of ze in gevaar waren. Of ze geschorst konden worden. En wij konden ze niets vertellen, omdat we het simpelweg niet weten.”

In kuststad Varna ondervonden leraren al wel de indirecte gevolgen van de wet. Daar werden de adressen en namen van een groep leraren gepubliceerd door de Heropleving-partij, nadat ouders hadden geklaagd dat zij een petitie hadden ondertekend tegen de wet. Ze werden door de partij „parasieten” genoemd en „homo-propagandisten”. Dimov zucht: „Zo diep zijn we in dit land gezonken, dat we zwarte lijsten publiceren”. Ook hij moest bij zijn café camera’s plaatsen en moet herhaaldelijk bij de politie komen opdagen omdat er aangiftes tegen zijn organisatie worden gedaan. „Maar die worden allemaal verworpen”, zegt Dimov. „Al is het heel vermoeiend.”

Activist Dimov en advocaat Ivanova hebben de hoop gevestigd op internationale druk en op de Europese rechtbanken, maar ze verwachten een proces van jaren om de wet terug te draaien. „Wat we zien is dat deze wet onderdeel is van een zeer goed georganiseerde beweging uit Rusland, die de democratische waarden van de Europese Unie aanvalt”, zegt Ivanova. „We vechten niet alleen voor de rechten van de lhbti-gemeenschap in Bulgarije, maar ook voor het behoud van de democratie.”

Docent Dimitrova denkt er net zo over en gaat door met haar lessen seksuele voorlichting. Op school en buiten school om. „Ik ga mezelf niet censureren. Ik hoop zelfs dat ik met mijn klassen voor de rechter wordt gesleept”, zegt Dimitrova. Naar Amerikaans voorbeeld: „Dan kunnen we er een zaak van maken en kunnen we deze belachelijke wet aanvechten.”