Stuurt Moskou Noord-Koreaanse militairen als ‘kanonnenvoer’ naar het front in Oekraïne?

Hoewel er nog geen onomstotelijk bewijs openbaar is gemaakt, twijfelen westerse bondgenoten van Oekraïne niet meer aan de komst van zeker drieduizend – en mogelijk zelfs in totaal twaalfduizend – Noord-Koreaanse militairen naar Rusland. Vorige week gaf de Zuid-Koreaanse inlichtingendienst satellietfoto’s vrij van Russische schepen die de militairen ophaalden uit havens aan de oostkust van Noord-Korea en beelden van Russische militaire bases waar de eerste militairen worden klaargestoomd om naar de oorlog te worden gestuurd.

Dat de groepen militairen op de satellietfoto’s Noord-Koreanen zijn, valt niet onafhankelijk vast te stellen. Maar woensdag bevestigde de Amerikaanse minister van Defensie Lloyd Austin dat er bewijs is dat Pyongyang troepen naar Rusland heeft gestuurd. „Wat ze daar precies doen, moeten we nog zien.” Als ze daar zijn om zich voor te bereiden op de strijd in Oekraïne, is dat volgens Austin „zeer, zeer ernstig”.

De Russische president Vladimir Poetin heeft donderdag niet ontkend dat zich Noord-Koreaanse militairen in Rusland bevinden. Volgens hem is de eventuele inzet van Noord-Koreaanse troepen onder een nieuw militair verdrag van Rusland met Pyongyang „een zaak van Moskou”.

Lees ook

‘Noord-Korea stuurt 12.000 militairen naar oorlog Oekraïne’

De verwachte deelname van Noord-Koreaanse troepen aan de Russische oorlog in Oekraïne is niet beslissend, denken kenners. Tegelijk kleven er voor Pyongyang en het Kremlin risico’s aan de samenwerking.

Raketten en munitie

Wat al langer zeker is, is dat Noord-Korea op grote schaal munitie, en ook onder meer raketten, aan Rusland levert. Volgens recente schattingen verscheepte het al meer dan negen miljoen stuks munitie naar Rusland, voornamelijk artilleriegranaten. De baas van de Oekraïense militaire inlichtingendienst Kyrylo Boedanov noemde die steun in september „ons grootste probleem”. Voor de Noord-Koreaanse munitieleveranties kampte Rusland met grote tekorten, maar door de hulp van Pyongyang en de tegelijk stokkende westerse wapentoevoer naar Oekraïne kon Rusland in april van dit jaar tien keer zoveel granaten afvuren als Oekraïne, al is dat verschil sindsdien gekrompen.

Een satellietbeeld dat is vrijgegeven door de Zuid-Koreaanse Nationale Inlichtingendienst toont volgens Zuid-Korea het vertrek van een Russisch schip met een lading Noord-Koreaanse wapens uit de Noord-Koreaanse havenstad Rason.

Of de komst van twaalfduizend Noord-Koreaanse militairen ook zo’n belangrijke wending kan betekenen, lijkt de vraag. Volgens de Zuid-Koreaanse inlichtingendienst zou het onder meer gaan om leden van het Storm Corps, dat veertig- tot tachtigduizend manschappen telt. Vergeleken met de rest van de naar schatting 1,3 miljoen militairen die Noord-Korea onder de wapenen heeft – een van de grootste legers ter wereld – gaat het om goed getrainde en uitgeruste strijders, al noemt een Amerikaans defensierapport uit 2021 hun materieel „in vergelijking met speciale eenheden elders in de wereld rudimentair”.

Sabotage achter de linies

Dat bevestigt Hyun-Seung Lee, die in 2014 met zijn ouders en zijn zus vluchtte naar Zuid-Korea en nu in New York woont. Afkomstig uit de elite in Pyongyang diende hij als sergeant in het Noord-Koreaanse leger, waar hij werkte voor een onderdeel dat de trainingen van militairen van het Storm Corps en andere speciale eenheden verzorgde. „Soldaten van het Storm Corps zijn in het algemeen wat groter en beter getraind dan reguliere troepen”, schrijft hij in antwoord op vragen van NRC. „Maar door tekorten in materieel en voedsel komen ze toch tekort ten opzichte van speciale eenheden uit andere landen.”

De eenheden spelen een belangrijke rol in de Noord-Koreaanse plannen bij een confrontatie met het zuiden, waarmee Pyongyang formeel nog steeds in oorlog is. Ze zouden Zuid-Korea dan moeten infiltreren om achter de linies doelen aan te vallen of te saboteren. Lee: „Het Storm Corps is opgericht voor speciale operaties als verstoring van de vijand, sabotage, en de liquidatie van sleutelfiguren. Ze zijn veelzijdiger dan andere eenheden.” Een voorloper van het huidige Storm Corps maakte naam met de aanval in 1968 op de ambtswoning van de Zuid-Koreaanse president in Seoul, waarbij aan beide kanten tientallen doden vielen.

Maar volgens Bruce Bennett, defensieanalist bij de Amerikaanse denktank RAND en kenner van het Noord-Koreaanse leger, is het niet aannemelijk dat de Noord-Koreanen in Oekraïne zo’n bijdrage kunnen leveren. „De Russen hebben weinig mogelijkheden om ze achter de Oekraïense linies te krijgen. Als ze met een vliegtuig zouden proberen luchtlandingstroepen te droppen, zijn ze dood voor ze op de grond staan.”

Met naar schatting 1,3 miljoen militairen heeft Noord-Korea een van de grootste legers ter wereld, al is het wapentuig „rudimentair”

Ook succesvolle infiltratie in burgerkleding in Oekraïne lijkt Bennett niet waarschijnlijk. „Ze zien er niet uit als Oekraïners, het zal onmiddellijk duidelijk zijn dat het geen gewone burgers zijn. Die tactiek werkt misschien in Korea, maar in Oekraïne gaat die vlieger niet op.”

„Ik denk niet dat Russische generaals ze anders gaan gebruiken dan hun eigen manschappen: als kanonnenvoer. Ze worden naar het front gestuurd, en opgedragen naar voren te stormen. En een heleboel komen om”, zegt Bennett. Lee noemt het een voordeel dat de wapensystemen die de Russen gebruiken sterk lijken op die van Noord-Korea, maar „aangezien de meeste soldaten echte strijdervaring missen, is het waarschijnlijk dat velen bevangen worden door angst”.

In dat geval zou de Noord-Koreaanse inzet niet veel meer zijn dan een tijdelijke stoplap voor het tekort aan manschappen waarmee Rusland worstelt. Bij de oorlog zijn volgens westerse schattingen al zo’n zeshonderdduizend Russen omgekomen of gewond geraakt. Momenteel komen volgens Oekraïense cijfers dagelijks zo’n twaalfhonderd Russen om.

Overlopers

Anders is het wellicht in de Russische regio Koersk, die Oekraïne in augustus deels bezette, en waar de Noord-Koreanen in eerste instantie vermoedelijk naartoe gaan. De Russen hebben de laatste weken flinke delen van dat gebied terugveroverd, en anders dan in de Oekraïense Donbas is het front er fluïde. De Noord-Koreaanse eenheden zouden daar meer kunnen betekenen.

Eerder deze maand meldden Oekraïense media op gezag van de inlichtingendienst in Kyiv dat in de regio Koersk al Noord-Koreanen aanwezig zijn. Daarvan zouden achttien onlangs hebben geprobeerd te deserteren, maar volgens latere berichten werden zij na een klopjacht door de Russen opgepakt.

Ik denk niet dat Russische generaals ze anders gaan gebruiken dan hun eigen manschappen: als kanonnenvoer

„Als de Noord-Koreanen opereren als speciale eenheden hebben ze een perfecte gelegenheid om over te lopen”, zegt Bennett. „Ik denk dat Kim Jong-un de Russen op het hart heeft gedrukt ze daar geen gelegenheid voor te bieden.”

Volgens Hugh Griffiths, voormalig lid van een VN-panel dat toezicht hield op het sanctieregime tegen Noord-Korea, is het risico op overlopen groot. De soldaten worden voor het eerst blootgesteld aan de wereld buiten de Noord-Koreaanse propagandabubbel. „Ze zullen Russen ontmoeten die een wat hogere levensstandaard genieten, die toegang hebben tot mobiele telefoons en sociale media”, zegt hij tegen de Franse zender France24. Bovendien zullen ze zich, geconfronteerd met de realiteit op het slagveld, „gaan realiseren dat ze een enkele reis hebben gekregen.”

Noord-Koreaanse jongeren ondertekenen volgens Noord-Koreaanse staatsmedia petities om zich aan te melden bij het leger, op een onbekende locatie in het land.

Hyun-Seung Lee publiceerde deze week een video waarin hij zich „als voormalige Noord-Koreaanse soldaat” richt tot eenheden die naar Oekraïne komen. Hij roept ze daarin op voor vrijheid te kiezen in plaats van hun levens op het spel te zetten voor de „hebzucht en het machtsbehoud” van Kim Jong-un. „Ik denk dat we ze zo kunnen overtuigen om zich over te geven zonder te vechten”, schrijft Lee, die hoopt dat de Oekraïners zijn boodschap met drones of luidsprekers zullen verspreiden. „Ik ben ervan overtuigd dat dat effectiever is dan ze tegemoet te treden met geweervuur.”

De Oekraïense militaire inlichtingendienst riep Noord-Koreaanse troepen deze week in een bericht op Telegram al in hun eigen taal op om zich over te geven. „Duizenden Russische soldaten hebben al de juiste keuze gemaakt en wachten nu in goede omstandigheden op het einde van de oorlog: comfortabele kazernes, drie warme maaltijden per dag en zelfs medische zorg.”

Overlopen is niet zonder gevaar. In Noord-Korea achtergebleven familieleden worden vaak zwaar gestraft, bijvoorbeeld met verbanning naar het platteland of langdurige opsluiting in strafkampen.

Zuid-Koreaanse wapens

Intussen dreigt de groeiende Noord-Koreaanse betrokkenheid bij de oorlog de Zuid-Koreaanse schroom weg te nemen om wapens aan Oekraïne te leveren. De aartsvijand van Noord-Korea is de tiende wapenexporteur ter wereld. Het beschikt over grote hoeveelheden munitie, ook in het gezochte kaliber van 155mm, en heeft daarnaast onder meer nauwkeurige luchtdoelraketten, houwitzers en tanks.

Tot nu toe gaan die, ondanks westerse druk, niet naar Oekraïne: de wet verbiedt wapenleveranties aan landen die in oorlog zijn. Dinsdag zei Kim Tae-hyo, de plaatsvervangend veiligheidschef van Zuid-Korea’s conservatieve president Yoon Suk-yeol, tegen journalisten dat de regering overweegt die beperking op te heffen – afhankelijk van de precieze Noord-Koreaanse betrokkenheid bij de oorlog.

In eerste instantie zou het dan kunnen gaan om „verdedigingswapens”, zoals luchtafweer, maar ook offensieve wapens zouden tot de mogelijkheden behoren. Seoul waarschuwde eerder dit jaar al voor een „rode lijn” nadat Rusland en Noord-Korea een defensiepact sloten waarin ze beloven elkaar militair te hulp te schieten als een van beide landen wordt aangevallen. De Russische Doema ratificeerde dat verdrag donderdag.

Lees ook

Noord-Koreaanse militairen gesneuveld in Oekraïne? Rusland leunt steeds meer op Pyongyang

Zuid-Korea is er veel aan gelegen om Noord-Korea buiten de oorlog in Oekraïne te houden. Het land vreest dat Rusland Noord-Korea als wederdienst naast geld, olie en diplomatieke steun ook toegang geeft tot militaire technologie waarmee het zijn raketten en mogelijk kernwapens verder kan ontwikkelen. Deelname aan de oorlog biedt de Noord-Koreanen bovendien de kans hun wapentuig en militaire tactieken te verbeteren door die in een echte oorlogssituatie op de proef te stellen.

De impact van Zuid-Koreaanse wapenleveranties kan aanzienlijk zijn, zegt defensiespecialist Peter Wijninga van het The Hague Centre for Strategic Studies (HCCS). „Op dit moment heeft Rusland een overwicht op artilleriegebied van ongeveer één op drie. Als de Zuid-Koreanen betrokken zouden raken bij het leveren van artilleriegranaten, dan zou de achterstand die Oekraïne op dit punt kleiner kunnen worden.”

Balanceeract

Toch is het maar de vraag of er snel Zuid-Koreaanse wapens naar Kyiv gaan. De impopulaire president Yoon heeft niet de politieke steun die voor een wetswijziging nodig is. De Zuid-Koreaanse oppositie, met een meerderheid in het parlement, reageerde kritisch op de berichten van de inlichtingendienst over Noord-Koreaanse betrokkenheid bij de oorlog, die „olie op het vuur” zouden gooien en zouden dienen om af te leiden van een schandaal rond presidentsvrouw Kim Keon-hee.

Ook moet Zuid-Korea een precair evenwicht bewaken in de relatie met Rusland – een belangrijke handelspartner. Hoewel het land sinds de oorlog zijn afhankelijkheid van Russische energie-import sterk heeft verminderd, haalt het nog altijd veel steenkool uit Rusland, en vooral ook uranium voor zijn 26 kernreactoren – goed voor ongeveer een derde van de nationale stroomvoorziening.

Mogelijk zal Zuid-Korea nieuwe wapens daarom liever indirect sturen, door voorraden aan te vullen van landen die wel rechtstreeks aan Oekraïne leveren. Op die manier heeft het land naar alle waarschijnlijkheid – via de Verenigde Staten – al veel munitie geleverd. Maar in die constructie zijn de voorraden van de tussenlanden een beperking: Seoul kan geen wapens leveren die de tussenlanden niet leveren.

Wijninga denkt dat de Zuid-Koreaanse beslissing uiteindelijk zal afhangen van de vraag of de Noord-Koreaanse troepen die nu in Rusland zijn daadwerkelijk worden ingezet in Oekraïne. „Dat zou denk ik voor de Zuid-Koreanen voldoende draagvlak opleveren, ook in politiek opzicht in eigen land, om de stap te zetten.”

De Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un inspecteert op 17 oktober het hoofdkwartier van het Tweede Korps van het Noord-Koreaanse leger, op een foto die is vrijgegeven door het Noord-Koreaanse staatspersbureau KCNA.

Delen





Mail de redactie