Het behoud van volwaardige streekziekenhuizen. Ideeën om het werken in de zorg aantrekkelijker te maken. Voorstellen over hoe private investeerders uit de zorg geweerd kunnen worden.
Op al die terreinen ontbreekt het nog altijd aan concrete plannen, zei Tweede Kamerlid René Claassen (PVV) woensdagochtend tegen zijn eigen minister, Fleur Agema. Hij was tijdens de behandeling van de begroting van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) uiterst kritisch: „Waarom gebeurt er niks? U moet niet alleen de problemen benoemen; kom in hemelsnaam met uitgewerkte plannen!”
Mede-PVV’er Folkert Thiadens, woordvoerder ouderenzorg, sprak over „gelatenheid” bij het kabinet: „We moeten niet alleen in tijden van nood voor de zorg klappen, maar ook daadwerkelijk actie ondernemen.”
De behandeling van de begroting van VWS, woensdag en donderdag, is de eerste grote test voor minister Fleur Agema. Houdt ze zich staande tegenover een kritische Tweede Kamer? Op de eerste dag bleek de kritiek niet alleen van de oppositie te komen, maar vooral ook uit eigen hoek. Claassen zei „binnen afzienbare tijd concrete plannen te willen zien” van zijn partijgenoot Agema. Hij toonde zich uiterst kritisch op haar paradepaardje: meer AI in de zorg. Volgens Agema wordt dat „een revolutie in de zorg”. Volgens Claassen niet: „Alle deskundigen zijn sceptisch. Het is moeilijk te implementeren, het is snel verouderd en het kost in de eerste jaren veel geld.”
Moeizame start
De eerste maanden van Agema als zorgminister verliepen op zijn zachtst gezegd niet vlekkeloos. Debatten in, vooral, de plenaire zaal liepen uit de hand, doordat Agema zich liet verleiden tot aanvallen op Kamerleden en omdat ze onverwacht nieuwe informatie in het debat bracht. Geregeld verdwaalde ze in moties en dook ze in haar papieren, op zoek naar antwoorden op vragen van Kamerleden. Wat ook opviel: de minister voelt zich geregeld persoonlijk aangevallen in debatten en vraagt de voorzitter dan om in te grijpen – die dat dan niet doet omdat het een normale politieke discussie betreft.
Als Kamerlid stond ze bekend om haar liefde voor de zorg en haar verstand van de sector. Van dat optimisme is nu weinig over
Niet alleen de eigen PVV vindt (al langer) dat Agema het niet goed doet. Ook binnen de coalitie zijn zorgen over haar functioneren. Er waren hoge verwachtingen over Agema, omdat ze in haar zeventien jaar als Kamerlid bekend stond om haar liefde voor de zorg en haar verstand van de sector. Van dat optimisme is nu weinig meer over.
Geheime voorraad
Neem het debat vorige maand over het doneren van Nederlandse mpox-vaccins aan Afrika, iets wat Agema niet wil. Ze kwam tijdens het debat opeens met een nieuw argument, er zou een Russische dreiging zijn. Later in het debat kwam ze ineens op de proppen met een geheime voorraad oude vaccins tegen pokken die ergens in het land zou liggen. Allemaal tot woede van de Kamer, die dat alles niet wist en die informatie voorafgaand aan het debat had willen hebben.
Twee weken later botste de minister opnieuw met de Kamer, in een debat over het Zuyderland Ziekenhuis in Heerlen dat enkele afdelingen wil verhuizen. Agema beloofde „een ultieme poging” te doen dat besluit van het ziekenhuis tegen te houden, maar zei dat het eigenlijk buiten haar macht lag. „U moet ze daar het mes op de keel zetten”, zei haar partijgenoot Claassen toen. „Dat ga ik niet doen”, antwoordde Agema, tot onvrede van Claassen. Die werd later nog bozer toen Agema twee moties van zijn hand, juist bedoeld om Agema te steunen tijdens haar bezoek aan het Zuyderland, ontraadde. „Onbegrijpelijk”, zei Claassen daar woensdag over.
Bezuinigingen weer ingetrokken
Niet alleen in debatten heeft Agema het moeilijk, ook over haar beleid en haar plannen is gedoe. Zo stuurde ze vorige week donderdag een brief naar de Kamer met de uitwerking van een bezuiniging van 300 miljoen euro op pandemische paraatheid (de voorbereiding van Nederland op toekomstige pandemieën), een bezuiniging die ze zelf de volgende dag alweer „onwenselijk” noemde. In een Kamerbrief beloofde ze een alternatief te zoeken. Het zorgde voor verwarring. „Wel terugdraaien, niet terugdraaien. U geeft allemaal verschillende signalen af”, zei Kamerlid Wieke Paulusma (D66) woensdag. „Zwalkend beleid”, concludeerde Judith Tielen (VVD). „Hoe vindt de minister zelf dat het gaat?” Ook zij vroeg, net als NSC, aan Agema om met „concrete plannen” te komen.
Begin deze week kwam Agema met een nieuwe Kamerbrief, waarin ze 252 miljoen euro aan bezuinigingen op onder meer preventie, zorgstages, zorg aan onverzekerden en het Trimbos-instituut uitwerkte. Maar in plaats van haar besluit te verdedigen, lijkt ze ook die maatregel zelf nauwelijks te steunen. „Liever zouden we helemaal niet bezuinigen op volksgezondheid, zorg, welzijn en sport”, schreef Agema. „Ook omdat deze bezuinigingen niet op zichzelf staan, maar we op het terrein van de zorg, preventie en sport reeds andere besparingen hebben verwerkt in de begroting en de zorg voor grote uitdagingen staat.”
Vorige week, tijdens een debat over ouderenzorg, kregen Agema en haar staatssecretaris Vicky Maeijer (Langdurige zorg, PVV) ook al het verwijt veel te vaag te zijn. Toen ging het over de vraag hoe het kabinet wil omgaan met de snel naderende vergrijzing en de gevolgen daarvan voor de zorg. „U moet heel snel concreter worden, kom snel met daden”, zei SGP’er Diederik van Dijk toen.
Exact hetzelfde geluid klonk woensdag tijdens de begrotingsbehandeling. Harmen Krul (CDA): „Na ruim 100 dagen van dit kabinet is het aantal plannen ver ondermaats.” Donderdag beantwoordt minister Agema de vragen van de Kamer.
Lees ook
Voorlopig lijkt Fleur Agema vooral veel op haar voorgangers
