Op weg naar een restauratieklus in Amsterdam-Oost laadt René Schanzleh zijn spullen uit zijn gebutste witte bestelwagen. Elektrisch? „Nee hoor. Deze is uit 2009.” Een oudere diesel. Dat mag niet lang meer, weet hij ook. Zijn busje zal er aan moeten geloven per 1 januari. „En ik dus ook.” De metselaar uit Oostzaan is 66 en had eigenlijk nog een paar jaar door willen werken tot zijn vrouw straks ook gepensioneerd is. Hij gaat geen nieuwe bus kopen.
„Links maakt alles kapot hier in Amsterdam”, vindt Schanzleh. „Ik kom zelf uit de Jordaan. Ik heb het altijd leuk gevonden om hier te werken in de stad, maar je moet overal een vergunning voor hebben. Zo ken ik meer zzp’ers die zeggen: Amsterdam kan lekker het lazarus krijgen.”
Lees ook
Mogen busjes met een verbandingsmotor straks de stad nog in? Nee, zeggen gemeenten. Ja, zegt de Kamer
Toch gloort er hoop voor Schanzleh. Een meerderheid in de Kamer wil een landelijke uitzondering tot 2029 bij de invoering van emissievrije zones. Vooral om vaklui en marktkooplui te ontzien, en bijvoorbeeld de bevoorrading van middenstanders. Om dit te bereiken moet het kabinet in de gemeentelijke bevoegdheid treden, de vraag is nog hoe. De zones zijn in veertien grote steden gepland. Later volgen meer gemeenten.
Ontheffingen
De aankomende maatregelen zijn al jaren bekend, maar de meeste bedrijven met bestelwagens kijken het aan tot het echt niet anders meer kan. Het valt niet mee om een schilder, stukadoor of timmerman te vinden die nu al elektrisch rijdt. Dieselbusjes in hogere emissieklassen, die schoner zijn, zijn dankzij een overgangsregeling nog niet meteen verbannen. Ook zijn er ontheffingen te krijgen. Veel bedrijven kiezen daarom toch nog voor een nieuwe diesel.
Waar personenauto’s nu al voor 5 procent volledig elektrisch zijn en nog eens 8 procent een ‘hybride’ aandrijving heeft, blijven bedrijfswagens achter. Van de ruim 1 miljoen bestelwagens zijn zo’n 32.000 elektrisch (batterij-)aangedreven. Nog geen één op de honderd vrachtwagens rijdt zonder uitstoot. De meeste van die wagens staan bij grotere bedrijven, die deze investering aankunnen en bijvoorbeeld ook eigen duurzaamheidsdoelstellingen hebben.
Afgelopen maandag maakte Falco Straatmeubilair uit Vriezenveen in Overijssel nog „een van de meest recente stappen in onze duurzaamheidsreis” bekend: een elektrische vrachtwagen. De zes montagebussen van de monteurs hebben emissieklasse E6, de minst vervuilende klasse. Dat moet ook wel, want het straatmeubilair dat het bedrijf verkoopt gaat meestal de binnensteden in. Ook die met emissievrije zones. Zoals het nieuwe fatbikefietsenrek dat in grote steden moet aanslaan.
Maar de aanschaf van een elektrische vrachtwagen is, zegt circulair manager John Wermink, „vooral intrinsiek” gedreven. „Falco is een familiebedrijf. En familiebedrijven dragen in onze optiek het meest bij aan de verduurzaming. Omdat ze letterlijk en figuurlijk iets doorgeven aan een volgende generatie.”
Dat het kabinet nu weer gaat morrelen aan de ambities met de emissievrije zones, „daar heb ik wel een mening over”, zegt Wermink. „Je moet wel een stabiele koers varen. Niet omdat wij het mooi voor elkaar hebben, maar ook omdat we die reductie voor elkaar moeten krijgen. Het is al sneller 2030 dan we denken”, het jaar waarin Nederland zijn CO2-uitstoot (ten opzichte van 1990) met 55 procent moet hebben gereduceerd. „En er moet wat gebeuren.”
Nogal prijzig
In Oostzaan, onder de rook van Amsterdam, zit Vels Transport. Daar zijn eind 2023 op een wagenpark van veertig trucks twee elektrische aangeschaft. Het bedrijf transporteert onder meer bouwmaterialen, met Amsterdam als belangrijkste bestemming. Dus dat was een prima investering met het oog op de strenger wordende milieuregels, zo stelde het bedrijf bij de aanschaf.
Het management van het bedrijf wil er nu niets over zeggen, behalve dat „wij er klaar voor zijn” als het gewoon per 1 januari 2025 is. Los van de emissievrije zones is er ook een ander motief. Zo krijgen projectontwikkelaars bij de aanbesteding als eis dat materiaal zonder uitstoot wordt vervoerd, liet directeur Gerbrand Oterdoom door de communicatie-afdeling optekenen bij de aankoop van de twee elektrische trucks. „Dat kan het verschil maken tussen een project wel of niet gegund krijgen.”
Maar in de zzp-wereld is de elektrificering nog ver weg. „Eigenlijk mijd ik Amsterdam toch al”, zegt stukadoor Wouter van der Thiel aan de telefoon. Hij werkt in heel Noord-Holland vanuit Grootebroek. Hij ziet zichzelf niet in een elektrisch busje. „Ik vond ze nogal prijzig. Als ik een pallet gips meeneem dan is dat 1.100 kilo, dat trekt een accu zo leeg.” Bovendien, zegt hij, woont hij in een klein straatje zonder oplaadpunt. Dus dat werd afgelopen zomer toch weer een diesel.
