Tenor Peter Gijsbertsen speelt in musical ‘Onze Jordaan’: „Hier moet ik toch wel alle zeilen bijzetten”

Posted on October 16, 2024 by admin

Zondag 6 oktoberHovenier

Ik heb m’n hoveniersopleiding nooit afgemaakt. Soms verschijnt er een interview dat door heel Nederland wordt gelezen, misschien omdat men tijdens de pandemie tijd te over had om de krant te spellen of wellicht omdat ik met bladhark in de hand onweerstaanbaar stond afgebeeld naast het artikel. In die tijd had ik inderdaad een cursus hovenieren besteld, maar weer terzijde geschoven toen de eerste lockdown werd opgeheven en ik weer mocht zingen. Wél heb ik, toen de deuren van de theaters wederom op slot gingen, als assistent hovenier gewerkt. Dan is dat ook weer opgehelderd.

Morgen mag ik echter weer naar Dronten om te repeteren voor Onze Jordaan, m’n eerste professionele musical; op de middelbare school namelijk, voordat ik naar het conservatorium ging, stond ik al op de planken in de musical Grand Hotel!

Maandag 7 oktoberHondencrèche

Hoe verhoudt de musicalwereld zich tot die van de opera? Om maar te beginnen met de organisatorische kant van het verhaal: als twee druppels water. Vanochtend ben ik om zeven uur opgestaan om m’n spullen bij elkaar te rapen, de hond naar de crèche (ja, die bestaat!) te brengen en de file in te rollen terwijl m’n vrouw de kinderen naar school dirigeert na een krankzinnige hoeveelheid boterhammen gesmeerd te hebben. Voor het einde van de dag hebben we de buurman zo gek gekregen de hond van de crèche te halen, stiefel ik weer de file in, belt m’n vrouw al fietsend naar de BSO om toestemming te geven de kinderen naar huis te laten gaan terwijl de oppas klaarstaat om het gat tussen mijn thuiskomst en de tennisles van m’n vrouw op te vangen. En dat ongeveer vijf dagen in de week.

Regisseur Diederik Ebbinge repeteert met de cast van Onze Jordaan in Dronten.

Peter Gijsbertsen tijdens een repetitie voor Onze Jordaan in theater De Meerpaal in Dronten.

Foto’s: Ruchama van der Tas

Dinsdag 8 oktoberVolle overgave

Eindelijk. Vandaag is de dag dat de scène wordt gerepeteerd waarin ik in mijn rol als operazanger m’n debuut maak op de bühne van de Stopera. En niet meer in de knusse repetitiestudio, maar op het grote podium. Het moment dus waar ik als enige klassiek geschoolde zanger in de cast moet laten horen wat een operazanger in huis heeft; toch wel spannend.

Nu week de organisatorische kant van het musicalleven niet af van die van de opera; qua flexibiliteit en creatief vermogen is er wel degelijk een verschil tussen beide: ik sta versteld van het vermogen van ‘musical-mensen’ of beter gezegd ‘theater-mensen’, scènes en liedjes binnen luttele minuten met volle overgave compleet overtuigend neer te zetten. Ze beheersen dansstijlen, typetjes, dialecten, speelstijlen, timing en laten deze kwaliteiten vrijelijk hun loop tijdens repetities (en vaak ook nog in de pauzes) en kunnen dit vlak voor de doorlopen en zelfs try-outs integreren en inzetten met een gemak dat vanzelfsprekend lijkt. Hier moet ik toch wel alle zeilen bijzetten.

Woensdag 9 oktoberBeloningssysteem

Ik ben vandaag betaald terwijl er nog geen voorstelling gespeeld is! In de opera repeteer je zes weken, meestal zonder betaling. Daarna moet je hopen dat je niet ziek wordt waardoor je voorstellingen mist, want: als je niet zingt, word je niet betaald. Als ik dit zo optik, snap ik de verbaasde blikken van mensen aan wie ik dit beloningssysteem probeer uit te leggen.

Onze producent Marc Muller deed mij eens een anekdote uit de doeken over iemand in het publiek die een opera bijwoonde. Ze beklaagde zich over de hoge toegangsprijs van zeventig euro waarop Marc riposteerde dat ze een gat in de lucht mocht springen dat het kaartje niet vijf keer duurder was gezien de hoeveelheid mensen die op en naast het podium voor haar in de weer waren.

Ik ben gewend aan een orkest van ongeveer zestig musici, een koor van laten we zeggen veertig zangers en een stel collega solisten. Dat zijn al meer dan honderd uitvoerenden en dan hebben we het nog niet over alle mensen die backstage aan het werk zijn. Bij Onze Jordaan ging het dak eraf toen bekend werd dat we met een liveorkest zouden werken van acht! Zonder subsidies zijn de financiële risico’s van bijvoorbeeld een ruim bezet orkest te groot.

Ik besef nu meer dan ooit hoe bijzonder het is dat we kunnen genieten van een akoestisch orkest met koor en solisten; laten we er zuinig op zijn.

**Peter Gijsbertsen** tijdens een repetitie voor *Onze Jordaan* in Dronten.

Donderdag 10 oktoberBankhangen

We zijn dus in Dronten, in theater de Meerpaal. Hier wordt de voorstelling ‘gemonteerd’ wat voor de spelers zoiets betekent als neuspeuteren, duimendraaien en bankhangen. Van de zeven werkuren die we in het theater zijn, ben je niet meer dan een paar uur aan het zingen en spelen; er moeten plotseling veel zaken op elkaar aansluiten en dat is een precies werkje. Techniek, muziek, licht en regie moeten naadloos in elkaar overgaan en dat is tijdrovend werk. Tegelijkertijd is dit de belangrijkste fase in het proces, want zonder een gestroomlijnd plan zou de hele voorstelling in het water vallen. Oh ja, er staan hier ook bakken vol met snoep en koek naar je te lonken terwijl je met je zesde koffie in de hand staat te lummelen. Ze zijn elke dag weer leeg.

Zaterdag 12 oktoberPluim voor de musicalmens

Vandaag alweer de tweede try-out. We hebben de laatste anderhalve week gemonteerd en voor mijn gevoel alles op de schop genomen. Kostuums zijn tot op de laatste dag aangepast, choreografieën idem dito, scènes zijn veranderd, er is muziek toegevoegd, et cetera, et cetera. En nu zit er plotseling een publiek voor onze neus! Nu snap ik waarom we acht try-outs doen. In de opera heb ik niet eerder meegemaakt dat er nog zo veel aangepast wordt voordat je de voorstellingsreeks ingaat. Wederom een pluim voor de musicalmens die tot op het laatst het onderste uit de theatrale kan wil halen; tegelijkertijd wordt de enige operazanger van het geheel er een beetje onzeker over welk kostuum aan te trekken, de positie op het podium en überhaupt wanneer hij ook alweer op moest …

Voor nu echter zijn we gesterkt in de overtuiging dat het een ontzettend mooie show wordt; als het publiek al staat te applaudisseren voordat de laatste noot gezongen is, hebben we misschien wel goud in handen.

Van Gogh Nationaal Park rekt de grens op tussen landbouw en natuur. ‘Die status is gewoon een marketinginstrument’

admin
October 16, 2024
0

Het Van Gogh Nationaal Park moet het visitekaartje van de provincie worden, een gebied waarin natuur samengaat met wonen, werken, recreatie en landbouw. Een achtjarige lobby uit Brabant leidde dinsdag tot de toekenning van de status nationaal park door staatssecretaris Jean Rummenie (NSC), op basis van een positief oordeel van een adviescommissie dat het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit woensdag niet met NRC kon delen.

Drie jaar geleden constateerde een adviescommissie van toenmalig minister Carola Schouten (ChristenUnie) nog dat de initiële plannen uit Brabant „een scheve verhouding tussen natuur en niet-natuur” zouden opleveren. Volgens de commissie viel een groot deel van het gebied niet onder de noemer „natuurlijk landschap van grote schoonheid”, zoals een nationaal park werd gekwalificeerd in de Wet Natuurbescherming.

Sinds dit jaar gelden nieuwe criteria voor nationale parken, waarin die sterker zijn verbonden met economie en samenleving. Daarvoor maakte Martijn van Dam, tegenwoordig voorzitter van het Van Gogh Nationaal Park, zich acht jaar geleden als staatssecretaris van Economische Zaken al hard. „Ik zei toen al: de natuur beschermen tegen de omgeving, dat gaat niet in Nederland. Je moet naar een ander soort aanpak toe, die de omgeving meer in balans brengt met de natuur.”

Landbouw moet samengaan met natuur

Vooral de landbouw moet meer samengaan met en ook gaan profiteren van de natuur, zegt Van Dam. „We gaan hier kijken hoe je als boeren kunt veranderen, zonder dat het ten koste gaat van je verdienmodel. Sterker nog: misschien kun je er wel beter aan verdienen, omdat het nationaal park erin slaagt daar geld voor vrij te maken.” Een voorbeeld is de Biodiversiteitsmonitor Melkveehouderij (BBM), waarbij honderden Brabantse boeren subsidie krijgen om te rapporteren over hun bijdrage aan biodiversiteit en duurzaamheid.

De invloed van de landbouw op de natuur was een van de kritiekpunten van de adviescommissie over de initiële aanvraag voor het Van Gogh Nationaal Park. Ook met de nieuwe criteria voor nationale parken al in het achterhoofd zag de commissie destijds niet alleen een te zwakke link met Vincent van Gogh, en „heel veel van hetzelfde” in het landschap, maar ook „een discrepantie tussen het verwachtingspatroon van een nationaal park (natuurbeleving) en de realiteit (veel intensieve landbouw, verstoring, stedelijke invloeden)”.

De natuur beschermen tegen de omgeving, dat gaat niet in Nederland

Martijn van Dam
voorzitter Van Gogh Nationaal Park

Specifieker miste de commissie „concrete doelen en een onderbouwde aanpak om de externe water- en milieueffecten van de landbouw in balans te brengen met de gewenste natuurkwaliteit”. Omdat het Van Gogh Nationaal Park dat laatste alleen kon garanderen voor grofweg de helft van het beoogde nationaal park, dat in totaal 100.000 hectare (een vijfde van het provincieoppervlak) bedraagt, loopt de andere helft die status mis. Toch is het de bedoeling dat alle zeventig partijen die de hernieuwde aanvraag steunden, zoals lokale overheden en ondernemers, ook daar gezamenlijk aan de slag gaan.

Misleidend

De status die een deel van het gebied krijgt als nationaal park is misleidend, vindt ecoloog Patrick Jansen. „Die kwalificatie geldt volgens het IUCN (International Union for Conservation of Nature, red.) voor gebieden die héél ver gaan in de bescherming van natuurlijk ecosystemen, waarbij gebruik van mensen alleen is toegestaan voor zover die systemen daar niet door veranderen. Dat is in geen enkel nationaal park in Nederland en hier helemaal niet aan de orde. Dit is een gebied dat zelfs intensieve landbouw en bedrijventerreinen omvat. Die status wordt hier gebruikt als marketinginstrument. Het gaat niet primair om de natuur, maar om gewenste neveneffecten zoals toerisme en recreatie.”

De status van nationaal park helpt volgens Van Dam enerzijds om subsidies losweken om de meest kwetsbare Brabantse natuur te beschermen tegen toeristen en draagt anderzijds bij aan een prettig vestigingsklimaat. „Zeker in Zuidoost-Brabant, waar we veel internationale kenniswerkers hebben die waarde hechten aan natuur in hun omgeving en daar moet een nationaal park met een internationaal bekende naam aan bijdragen. Dat kan voor bedrijven ook aanleiding zijn in de omgeving te investeren, daar wordt ook al mee gesproken.”

Dj The Blessed Madonna pleit voor risico’s in muziek: ‘Ik ben geen artiest geworden om muziek te maken waarop je goed spijkerbroeken kan passen’

admin
October 16, 2024
0

‘You know that thing that Quincy Jones said? ‘When you are making music in a session and start thinking about money, God leaves the room’.” The Blessed Madonna opent haar nieuwe album met een snipper van een gesprek over twijfels in de studio. „Well, God has left the room”, vervolgt ze. „And I don’t want that!”

Het is makkelijk voor te stellen waar de bezorgdheid van de Amerikaanse dj The Blessed Madonna (46), in het dagelijks leven Marea Stamper, vandaan komt. Ze mag nu dan wel headliner zijn op festivals als ADE en DGTL, ze komt toch echt uit een tijd en een scene waar ze als tiener het huis uit ging om mixtapes uit haar kofferbak te verkopen en van de ene illegale rave naar de andere reisde. Na jaren ploeteren werd ze programmeur van Smart Bar, een belangrijke kleine club in de geboortestad van house, Chicago. En vanaf daar wist ze telkens weer een stap te zetten.

Bekijk haar Instagram en je ziet strak gecureerde flarden van een dj die de wereld rondreist en niet vies is van glamour. Maar tegelijkertijd probeert ze de wortels van haar geliefde genre niet uit het oog te verliezen, zo goed en kwaad als dat gaat.

Zaterdag draait The Blessed Madonna tijdens Amsterdam Dance Event op de NDSM-werf op een groot feest dat de hele dag duurt. Ze heeft dan ook wat te vieren. Nadat haar ster in de underground housescene al jaren rijzende was, denderde ze in 2020 de mainstream binnen met een Dua Lipa remix album, scoorde een hit met ‘Fred again..’ en is ze inmiddels niet meer weg te denken van alles tussen zweterige clubs, de hoofdpodia op festivals en megalomane discotheken met vip-arrangementen in Ibiza. En nu is er dan eindelijk een debuutalbum, Godspeed. Daarop klinkt in alles de spanning tussen het grote geld dat bij succes hoort, en het belang van creatieve risico’s opzoeken.

Uit de bocht vliegen

Luister het album en het valt op hoe losjes het klinkt. Niet alleen door de flarden studiogesprekken die telkens opduiken, maar ook muzikaal. In openingstrack ‘Somebody’s Daughter’ moet een r&b-stem het opnemen tegen een schrikbarend snelle kick die zo gruizig is dat je twijfelt of je speakers niet kapot zijn. Iets later blijken verknipte gospelharmonieën wonderbaarlijk goed samen te gaan met een kille beat vol afgevuurde lasers. Alsof Marea Stamper even duidelijk wil maken dat ze ondanks haar mainstreamsucces nog steeds uit de bocht durft te vliegen.

Net wanneer ‘Serotonin Moonbeams’ wel heel brave pop dreigt te worden, valt het nummer stil in een dubstep drop en wordt er een lange soulsample ingemixt alsof iemand aan de knop van een radio draait en hem halverwege laat hangen. Je ziet op dit soort momenten bijna de muzikanten elkaar grijnzend aankijken.

Het is helemaal niet erg om slechte kunst te maken

„Ik weet precies wat je bedoelt”, knikt Stamper vanuit Perth, waar ze tijdens het videogesprek voor een Australische tour zit. „Misschien nog belangrijker dan de muziek die je maakt, is dat je ook nadenkt over wat er mis is met de muziek om je heen. Mijn kritiek op de muziek van nu, en dance specifiek, is dat het heel onpersoonlijk voelt. Risicoloos ook. Je hoort nauwelijks kwetsbaarheid, woede of welke emotie van de producers dan ook.

„Kijk”, vervolgt ze, „ik ben geen artiest geworden om muziek te maken waarop je goed spijkerbroeken kan passen in een winkelcentrum. We zitten al heel wat jaren vast in deze periode. Als ik met mijn team vergader, of het nou gaat om muziek of om een post op Instagram, stel ik ook altijd de vraag: ‘Wat zijn we aan het doen? Gaat het om kunst? Of gaat het om content?’ Te veel mensen maken content. Het is helemaal niet erg om slechte kunst te maken. Ik studeerde op college poëzie en het meeste wat ik las was best slecht. Veel mensen gaan dit album ook haten. Maar slechte kunst zegt wel iets over de makers en welk risico ze durven te nemen.”

Perfecte nummers

Al in 2017 vertelde Stamper dat ze werkte aan een debuutalbum met veel gastmuzikanten. Heeft het dan zó lang op de plank gelegen? Is ze een trage werker? „Er zit een compleet ander album verstopt in dit album”, zegt ze. „Ik wil Godspeed geen herziening noemen, maar voor covid was er een andere plaat die ik op eigen houtje had gemaakt. Toen kwam de lockdown, die iedereen op zijn eigen manier invulde. Ik maakte het Dua Lipa-remix album, en ging eindeloos studeren om een betere songwriter, producer en studiotechnicus te worden. Er waren periodes dat ik een lijst van perfecte nummers maakte en ze vanuit bed in schema’s goot. Waarom werken de teksten zo goed, hoe zit het met de structuren? Daar ging ik dan zelf weer mee aan de slag.”

Vaak ging het mis, dan probeerde ze het opnieuw. „Zo zijn er van het nummer ‘Secretariat’ denk ik wel vijftien versies. Ik tekende bij een groot platenlabel en die zeiden: waarom schrijf je er niet wat nieuwe muziek bij? Vervolgens zat ik twee of drie jaar non-stop in de studio. Ik kreeg de kans om uren en uren door te brengen met gevestigde namen als Paul Epworth (de producer van o.a. Adele, U2 en Coldplay, red.), en kon zo veel mogelijk hun hersenen leegtrekken. Ik wilde leren om in plaats van een goede housetrack te maken, goede liedjes te schrijven.”

Uiteindelijk zegt ze, wil ze altijd de domste in de kamer zijn. „Als je de slimste bent, heb je een vreselijke fout gemaakt. Ik wilde dingen laten botsen. En zo maakte ik muziek op dit album die misschien qua productie wel keihard klinkt, maar waar het liedje eigenlijk heel liefelijk en teder is.”

Die contrasten zitten niet alleen tussen bitse synthesizers en gejaagde kicks aan de ene kant en radiovriendelijke popmelodieën aan de andere, maar ook tussen verschillende werelden die elkaar ontmoeten. Zo hoor je op ‘Edge of Saturday Night’ popster Kylie Minogue zingen over haar avonturen tijdens het uitgaan. Amper een paar minuten later klinkt er een monoloog over Trax Records, dat volgens de anonieme verteller eigenlijk alles in house verpest heeft. Het was een platenlabel waar iedereen op kantoor een hoop geld verdiende, maar de artiesten zo goed als niets.

Biedt het troost om dergelijke ervaringen te bespreken, of geeft het juist een machteloos gevoel? Stamper begint er voorzichtig over, maar wordt steeds bozer, tot ze tranen in haar ogen heeft. „Er verandert niets. Je mag niet opschrijven wie dit vertelt op het album, maar het is geen toeval dat het hem gebeurd is. Als ik in die positie was geweest, was het waarschijnlijk niet zo gelopen. Want het ging vooral om jonge, zwarte mannen die door het platenlabel beroofd werden van hun inkomen.” Sommigen waren nog niet eens oud genoeg om een contract te tekenen, zegt ze. „Pas de laatste jaren zijn er rechtszaken over, maar sommige artiesten zijn inmiddels al overleden. Bij deze specifieke vriend vind ik het ongelooflijk dat hij ondanks alles nog steeds zo veel liefde heeft voor de muziek.”

Tijdens een speciaal evenement rond haar nieuwe album in Smart Bar Chicago, vloog hij over om alleen maar haar hand vast te houden tijdens het optreden. Met: „Dit is jouw moment, durf het te voelen”, nam hij mij apart. Ik huil al als ik eraan terugdenk. Hij pakte iets van zijn dapperheid, en gaf het aan mij.”

6 Tips ADE

Felix Meritis, woensdag 16 oktober
Interview met Timbaland en Martin Garrix

Twee legendarische producers die samen in gesprek gaan over muziek, klinkt niet heel spannend. Maar de Amerikaanse Timbaland, bekend van zijn samenwerkingen met Rihanna en Nelly Furtado, in gesprek met onze eigen EDM-koning Martin Garrix, dat belooft interessant te worden. Het bij elkaar brengen van deze ogenschijnlijke tegenpolen toont de veelzijdigheid en creativiteit van de immer uitbreidende ADE-conferentie. De rij zal lang zijn, dus kom vroeg.

Club RAUM, alle dagen
Club Raum

Vorig jaar was de kersverse club RAUM in Nieuw-West door een geschil met de gemeente net te laat met een vergunning voor ADE. Een enorme domper voor het team achter het queercollectief SPIELRAUM, maar gelukkig staan dit jaar alle lichten op groen. Ze mogen dan eindelijk los. En dat laten ze zien met de programmering: een weekender waar publiekslievelingen als Fafi Abdel Nour, Yassus en Job Jobse hun opwachting maken. Het belooft te gaan stomen aan de Humberweg.

paradiso, zaterdag 19 oktober
Speedy J presents STOOR

Het is inmiddels een traditie aan het worden: Rotterdamse technolegende Jochem Paap, beter bekend als Speedy J, tovert tijdens ADE Paradiso om in een technotempel. Tijdens deze techo jamsessies nodigt hij oude rotten uit, en zet ze naast opkomende talenten. Improvisatie, knallen, beuken, maar vooral techno van de hoogste kwaliteit. Samen met de muzikale tovenaars van Paaps STOOR-crew zal Paradiso op z’n spirituele grondvesten schudden.

NDSM Warehouse, donderdag 17 oktober
Caribou op DGTL

Achter de naam Caribou mag eigenlijk dan wel slechts één bebrilde gepromoveerde wiskundige schuilgaan, live is het toch echt een band. En een van de weinige bands die dance goed naar het podium weet te vertalen. Altijd dicht op elkaar spelend laten de bandleden de liedjes gegarandeerd uitmonden in hypnotiserende jams.

Gashouder, vrijdag 18 oktober
Four Tet op Awakenings

De Brit Four Tet is een fenomeen. Hij doet nauwelijks interviews, brak door met folky elektronica, maakte naam als dj in vooruitstrevende clubs en draait met zijn vrienden Skrillex en Fred Again.., degene die er met een pokerface Miley Cyrus in mixt. Deze set van vierenhalf uur wordt bijzonder.

diverse platenzaken, alle dagen
Gratis dj-sets

Alles is duur, ook de kaartjes voor ADE. Maar gelukkig zijn er tal val grote dj’s die verrassingsoptredens doen in hun favoriete platenzaken. En dan sta je opeens te dansen met vijftig man rond de platenrekken. Houdt de socials van winkels als Rush Hour, Zwart Goud en Bordello A Parigi in de gaten voor aankondigingen.

Zoektocht naar uitvinder van bitcoin eindigt in hoongelach

admin
October 16, 2024
0

Er zijn van die onderwerpen waarop journalisten regelmatig hun tanden stuk bijten. Het achterhalen van de identiteit van de verdwenen uitvinder van Bitcoin is in dit genre een klassieker. Het is dan ook een verleidelijk verhaal: de bedenker van Bitcoin zwijgt sinds 12 december 2010. Dat is de datum van de laatste onlinepost onder de naam Satoshi Nakamoto. In haar, zijn of hun wallet (digitale portemonnee) zit een schat van ongeveer 1 miljoen bitcoins. Die zijn sindsdien niet besteed of verplaatst en inmiddels tientallen miljarden euro’s waard.

Bij HBO Max verscheen op 8 oktober de documentaire Money Electric: The Bitcoin Mystery. Documentairemaker Cullen Hoback waagt daarin een nieuwe poging te achterhalen wie schuilgaat achter de naam Satoshi Nakamoto.

De verwachtingen waren hooggespannen, vooral omdat met veel tromgeroffel was aangekondigd dat Hoback het mysterie eindelijk had ontrafeld. Op Polymarket, een cryptoplatform waarop kan worden gespeculeerd op allerlei gebeurtenissen, werd flink op de verschillende circulerende namen ingezet.

Spoiler alert: de filmmaker wordt aan het einde van zijn film recht in zijn gezicht uitgelachen door de man die hij in een Wie is de Mol-achtige scène aanwijst als de bitcoinuitvinder. En die neiging voelde ik ook.

Het grootste deel van de documentaire bestaat niet uit speurwerk, maar uit uitleg en herhaling. Chronologisch vat Hoback de periode samen van de eerste bitcointransactie op 12 januari 2009 tot nu. Hij stelt zichzelf ook voor, als een filmmaker met zorgen over onlinesurveillance. Vanuit die invalshoek heeft hij belangstelling voor bitcoin als digitaal alternatief voor (anoniem) contant geld.

Canadese autodidact

In zijn zoektocht naar de bedenker van bitcoin introduceert Hoback eerst een groep mannen die verifieerbaar (want nog terug te lezen) onlinecontact hebben gehad met Satoshi. Softwareontwikkelaars die zich het meest orthodox hebben opgesteld in discussies over aanpassingen aan het bitcoinontwerp. Zij zijn in de documentaire de grootste kanshebbers om uiteindelijk te worden aangewezen als Satoshi.