Met tal van noodgrepen probeert het Kremlin genoeg mannen aan het front te houden

Posted on September 30, 2024 by admin

De Russisch-Israëlische Anton Vydra was net zesentwintig geworden toen hij stierf op het slagveld in Oekraïne. Gedreven door het avontuur had de opgewekte blonde jongen Rusland verlaten om militaire dienst te nemen in het Israëlische leger. Maar het land met zijn westerse oriëntatie paste hem niet, en na tweeënhalf jaar keerde hij in 2021 terug naar Moskou voor een studie filosofie. Uit politieke overtuiging sloot hij zich aan bij een radicale politieke groepering.

Na de Russische invasie van Oekraïne besefte Anton dat hij niet aan de zijlijn kon blijven staan. Hij zegde zijn Israëlische staatsburgerschap op, reisde naar Loehansk en sloot zich aan bij een Russische paramilitaire eenheid, waar hij de bijnaam ‘Mossad’ kreeg. Aan het front hield hij zich bezig met de reparatie van drones, tot hij op 25 september cynisch genoeg zelf stierf door een Oekraïense drone-aanval. Russische pro-Kremlin media stonden afgelopen week uitgebreid stil bij zijn dood, door zijn kameraden een „groot verlies voor het Russische leger” genoemd.

Vydra is slechts een van de honderden Russische soldaten, die dagelijks sterven op het slagveld. En dat worden er steeds meer. Inmiddels zouden de Russische verliezen in Oekraïne zó snel oplopen, dat Rusland er niet meer in slaagt om de gelederen tijdig aan te vullen. „[Rusland heeft] momenteel onvoldoende strijdkrachten om de oorspronkelijke oorlogsdoelen te bereiken: Oekraïne verslaan, diens militaire potentieel ondermijnen en de Russische grensgebieden beschermen”, zei een anonieme Kremlin-bron vorige week tegen The Wall Street Journal.

Dat het Russische leger met personeelstekorten kampt, is bekend. Maar omdat Rusland, net als Oekraïne, zijn statistieken geheim houdt, blijft schatten moeilijk. Niettemin raamt het Britse ministerie van Defensie het Russische dodental inmiddels op ruim duizend per dag, met uitschieters in het voorjaar door de hevige gevechten rond Charkiv. Westerse analisten schatten dat de oorlog inmiddels aan tussen de 200.000 tot 600.000 Russen het leven heeft gekost.

Tekorten aanvullen

Om de veelal anonieme doden een gezicht te geven, besloten journalisten van de BBC en van de Russische nieuwssite Mediazona in tweeënhalf jaar oorlog al zeventigduizend Russische soldaten te identificeren. Dat deden zij aan de hand van verse graven en rouwadvertenties in lokale Russische media. Vorige week meldde de BBC dat, voor het eerst sinds het begin van de oorlog, meer ‘vrijwilligers’ sneuvelen dan beroepsmilitairen. Het gaat om mannen als Anton Vydra, die uit idealistische overwegingen naar het front trokken.

Om nieuwe mankracht te werven, worden potentiële beroepssoldaten verleid met torenhoge salarissen. Verdiende een kontraktnik voor de oorlog een schamele 300 euro per maand, inmiddels is de vergoeding opgelopen tot ruim 2.000 euro, plus toelages en bonussen.

De maatregelen hebben effect. Volgens de Russische onderzoekswebsite iStories zouden ruim 150.000 Russen in de eerste helft van 2024 – vrijwillig of onder dwang – een contract hebben getekend, tegen nog geen dertigduizend in dezelfde periode een jaar eerder.

Toch lijkt het strooien met roebels onvoldoende om de tekorten te dempen. Dat voedt onder Russen de vrees dat president Poetin een nieuwe mobilisatie zal afkondigen. De laatste mobilisatie van september 2022 staat de Russen nog vers in het geheugen. Toen werden driehonderdduizend mannen lukraak van straat geplukt en naar het front gestuurd. Tienduizenden vluchtten de grens over. En hoewel toenmalig Defensieminister Sergej Sjojgoe een maand later verklaarde dat de mobilisatie was afgerond, werd het presidentiële decreet daartoe nooit ingetrokken.

„Onvermijdelijk zal de overheid opnieuw een gedwongen dienstoproep doen”, voorspelde een Moskoviet vorige maand tegen de correspondent van Le Monde

De mobilisatievrees onder de bevolking nam half september nog verder toe, toen president Poetin een oekaze tekende voor de uitbreiding van de Russische strijdkrachten met nog eens 180.000 contractsoldaten, naar 1,5 miljoen. Daarmee zou Rusland, na China, het grootste leger krijgen. De uitbreiding is nodig, vanwege de „extreem vijandige situatie aan onze westgrenzen en instabiliteit aan de oostkant”, zei Kremlin-woordvoerder Dmitri Peskov. Om de doelen te halen, zo onthulde Bloomberg vorige week, zal Rusland zijn defensie-budget in 2025 verder opschroeven naar een duizelingwekkende 130 miljard euro.

Gewone Russen hadden hun conclusies snel getrokken: alleen met een mobilisatie zal het Kremlin zoveel soldaten kunnen ronselen. Om de onrust te smoren, haastte Dmitri Peskov zich te verklaren dat de rekrutering van vrijwillige aanwas „vlot” verloopt. Ook Andrej Kartapolov, voorzitter van het Defensiecomité van de Doema, benadrukte dat een nieuwe mobilisatieronde niet nodig zal zijn. Maar weinig Russen hechten waarde aan die geruststellingen. „Ze verhogen de bonussen, maar het zal steeds moeilijker worden om contractsoldaten te vinden. Onvermijdelijk zal de overheid opnieuw een gedwongen dienstoproep doen”, voorspelde een Moskoviet vorige maand tegen de correspondent van Le Monde.

Herfstrekrutering

De halfjaarlijkse rekrutering voor het leger, die dinsdag 1 oktober begint, gooit nog meer olie op het vuur. Maandag werd de oekaze gepubliceerd: tot 31 december zullen 133.000 dienstplichtigen worden opgeroepen.

Onlangs werd begonnen met het testen van een nieuw systeem, dat dienstplichtigen een digitale oproep verstuurt en hen registreert. Wie zich binnen twintig dagen niet heeft gemeld bij een rekruteringsbureau, riskeert een boete, kan huis of rijbewijs verliezen en kan geen leningen meer afsluiten. Toch zullen de komende maanden nog papieren dienstoproepen worden uitgedeeld, zo meldde het Russische defensieministerie maandag. De vertraging lijkt te maken te hebben met technische problemen.

In een maandag gepubliceerd onderzoeksverhaal beschrijft de Russische BBC hoe sommige dienstweigeraars al maanden ondergedoken zitten en zich met hulp van familie en vrienden verstoppen in kelders, geheime kamers en soms zelfs in de uitgestrekte bossen, waar zij met moeite overleven. Aanhoudingen leiden niet zelden tot gewelddadige confrontaties met de politie en tot boetes of celstraffen voor families die dienstweigeraars verbergen. Dit jaar zou een recordaantal ‘deserteurs’ zijn aangehouden, bleek uit onderzoek van Mediazona.

Bovendien ontdekten Russische journalisten deze zomer dat de Russische geheime dienst FSB dit najaar meer mogelijkheden krijgt om te voorkomen dat dienstweigeraars het land ontvluchten. Daartoe zal het Ministerie van Defensie gegevens van opgeroepenen delen met de FSB, die grenscontroles uitvoert. Een anonieme Kremlin-bron zei daarover vorige week tegen Meduza, de onafhankelijke Russische nieuwssite in ballingschap, dat de maatregelen zijn bedoeld om chaos tijdens een nieuwe mobilisatie te voorkomen. „Medewerkers van de legerstaf kunnen straks tegen president [Poetin] zeggen: ‘het is zover, u moet mobiliseren. En wij hebben de infrastructuur al klaarstaan’”, concludeerde een analist tegen de Russische nieuwssite Bumaga.

Bij gebrek aan voldoende kontraktniki overtreedt Rusland regelmatig de eigen wet- en regelgeving. Volgens mensenrechtenactivisten zette het Russisch leger dienstplichtigen in om de Oekraïense invasie in de regio Koersk af te slaan. Grigori Sverdlin, oprichter van een hulporganisatie voor dienstweigeraars, vertelde NRC eerder dit jaar over de enorme druk op legerartsen om gewonden terug de oorlog in te sturen. „Als je je benen kwijt bent, dan wordt het lastig. Maar als je alleen een oog mist of een schotwond hebt, dan ga je terug zodra het kan.” Ook circuleren berichten dat uitgeruilde Russische krijgsgevangenen linea recta naar het front worden teruggestuurd. Dergelijke praktijken ondermijnen zowel de gevechtsbereidheid als de slagkracht van het Russische leger.

Gevangenissen

Ondertussen wordt ook de impact van de torenhoge verliezen op de Russische samenleving steeds zichtbaarder. Volgens de Russische onderzoekssite IStories kampen het ministerie van Binnenlandse Zaken en de gevangenisdienst FSIN in zeker vijftig Russische regio’s met steeds grotere personeelstekorten, waardoor de misdaad- en rampenbestrijding ernstig tekortschiet. Zeker in de verre en arme provincies zijn medewerkers geneigd ontslag te nemen en naar het front te gaan, waar ze veel meer verdienen.

Volgens de Russische mensenrechtenorganisatie ‘Comité tegen Marteling’ is overbelasting van handhavende instanties een van de oorzaken van een toename van martelingen in politiecellen en gevangenissen. De quota binnen de diensten zijn moordend en de salarissen en de omgang met personeel ronduit slecht. Overwerkte politie- en opsporingsambtenaren zouden daardoor steeds meer geweld gebruiken tegen arrestanten en gedetineerden.

Die gevangenen worden op hun beurt weer geronseld voor het front, waar zij opnieuw de kans lopen hun bewaarders tegen te komen. Sinds een wetswijziging van maart kunnen ook verdachten een veroordeling ontlopen door te kiezen voor militaire dienst. Maar alleen als zij een medaille verdienen, of zó zwaar gewond raken dat vechten onmogelijk is, mogen ze terugkeren naar huis.

Trump gebruikt orkaan Helene voor politiek gewin. Heeft hij daar wat aan?

admin
October 1, 2024
0

Terwijl het dodental van orkaan Helene in het zuiden van de Verenigde Staten dinsdag opliep tot 130, ging de ramp maandag ook een rol spelen in de verkiezingscampagnes. Zowel Kamala Harris als Donald Trump pasten hun campagneplannen aan. Harris ging naar Washington voor overleg met de Federal Emergency Management Agency (FEMA). Bij een persconferentie vanaf het hoofdkantoor van FEMA gaf ze aan pas naar het getroffen gebied af te willen reizen vanaf het moment dat ze de hulpverlening niet in de weg zou zitten. „Our nation is with you”, benadrukte ze.

Trump vloog wel meteen naar het getroffen gebied, om in de stad Valdosta (in de staat Georgia) naar de puinhopen te kijken en met zijn rode pet op een praatje te houden. Hij stelde daar dat hij de ramp niet politiek wilde maken, om in één adem door de regering Biden te bekritiseren. Hij beweerde dat Brian Kemp, de gouverneur van Georgia, veel moeite zou hebben gehad om de president aan de telefoon te krijgen. Dat bleek niet te kloppen. „Trump liegt”, zei Biden toen hij om een reactie werd gevraagd. Dat werd bevestigd door de Republikeinse Kemp, die zei juist langdurig met Biden te hebben overlegd.

Keukenrollen gooien

Of en welk effect de orkaan gaat hebben op de verkiezingen, is moeilijk te zeggen. North-Carolina, de zwaarst getroffen staat, is een van de staten waar het al mogelijk was om te gaan stemmen. Door de zwaar beschadigde infrastructuur is dat een stuk lastiger geworden. Het zijn relatief vaak Democratische kiezers die gebruikmaken van het stemmen per post, terwijl Republikeinen vaker wachten op voting day.

Trump hoopte een klap uit te delen met zijn opmerking, maar heeft ook weer het zoeklicht gericht op zijn eigen beleid als president. In verschillende Amerikaanse media ging het dinsdag uitgebreid over zijn (gebrek aan) handelen na Orkaan Maria, die in 2017 verwoestend huishield boven Puerto Rico en waarbij volgens de officiële telling drieduizend doden vielen. Trump ging pas na dertien dagen naar het rampgebied, om daar ‘hulpgoederen’ uit te delen. De beelden van Trump die keukenrollen naar een menigte gooide, werden door Carmen Yulín Cruz, de burgemeester van de Puerto Ricaanse hoofdstad San Juan, indertijd omschreven als een „abominabele vertoning”. Ook steggelde Trump over het aantal doden, dat volgens hem veel lager lag dan de officiële cijfers.

Actueler is een beleidsmaatregel die Trump in 2019 nam, waarbij hij fors bezuinigde op rampenbestrijdingsdienst FEMA om geld vrij te maken voor extra grensbewaking bij Mexico. Trump en de Republikeinen wilden sowieso fors bezuinigen op de FEMA, met het idee dat rampenbestrijding een kwestie van de staten zou moeten zijn. Ook de landelijke weerdienst en de National Hurricane Watch zouden moeten verdwijnen, om plaats te maken voor commerciële bedrijven. Het is een visie die door zijn donoren en Republikeinse collega’s ook na deze ramp wordt ondersteund.

Opeens heeft de supermarkt geen lange kroepoek meer

admin
October 1, 2024
0

De liefhebber van lange plakken kroepoek had in Nederland decennialang niets te klagen. Toko’s en Chinees-Indische specialiteitenrestaurants bakten ze vers in eigen keuken; in supermarkten lagen de voorverpakte plakken in het schap met een zelfde vanzelfsprekendheid als kroketten in het vriesvak. Lange kroepoek, kan je wel zeggen, was in overvloed beschikbaar.

Maar afgelopen zomer raakte het schap leeg, en vervolgens kwam er een ander product te liggen. De lange kroepoek was gewist alsof-ie nooit had bestaan en nooit meer zóú bestaan. Alle andere kroepoekvarianten lagen er nog wel – de chipjes, de gekruide, de vegaversie van cassave.

Het gebeurde plotseling en resoluut. Of het nu Unilever-merk Conimex betrof of de huismerken van Albert Heijn, Plus en Jumbo: ineens waren hun lange kroepoekplakken weg. Waarbij een Jumbo-woordvoerder tevreden opmerkte dat hún plakken nog „relatief lang beschikbaar” waren.

Liniaallengte

Wat is er aan de hand? Is de mondiale kroepoekmarkt verstoord, met de lange plak als onschuldig slachtoffer? Of speelt er iets anders?

Krupuk is een Aziatische uitvinding van zeker zo’n duizend jaar oud, maar het waren de Nederlanders die er plakken met liniaallengte van maakten. Vaststaat ook dat Nederlanders de kroepoek vanaf de negentiende eeuw uit Indië mee terugbrachten. In sommige landen heeft de snack de vorm van een forse cracker, maar nergens is kroepoek zo lang als in Nederland.

De productie ervan begint met een Indonesische garnalenboer, die de witte garnaal met een net uit de Javazee ophaalt of met een grote mand uit een vijver schept. Op een goede dag gaat het al gauw om zo’n vijf kilo. In Indonesië zijn hiervoor tal van ‘boerderijen’, met vijvers soms zo groot als voetbalvelden. Van de wereldproductie van witte garnalen komt 12 procent uit Indonesië. Gevangen garnalen worden in emmers gemengd met onder meer tapiocabloem, zonnebloemolie, suiker en zout. Dit dikke deeg wordt uitgerold tot dunne vellen: het halffabrikaat.

Die fragiele, rechthoekige vellen worden in Nederland onder meer geïmporteerd door Polak en Co., een Rotterdamse handelsonderneming, die ze verkoopt aan toko’s en restaurants. Daar, of op een ander tussenstation, worden ze afgebakken.

Grote machines

Is de lange kroepoek verdwenen door een verstoring in de aanleverroute? Dat fenomeen raakte de afgelopen jaren meer wereldmarkten en voedde de hang naar ‘strategische autonomie’, een eigen invulling van toelevering en productie.

Een vertegenwoordiger van Polak en Co. weet van niets. Het importeert en verkoopt het vertrouwde halffabrikaat nog altijd. Ook de importeurs van het Zoetermeerse Tiga Rasa hebben nergens last van; ze verkopen aan restaurants en toko’s – daar zijn de lange plakken nog wél te koop.

Een medewerker van plaatsgenoot Udang Mas, dat „een autoriteit wil zijn in de wereld van Aziatische kroepoek”, weet evenmin waar de lange plakken in de supermarkt zijn gebleven. „Zulke hoeveelheden lange plakken, die kúnnen wij niet eens bakken.” Daar zijn grote machines voor nodig. En er is, zegt hij, maar één bedrijf in Nederland dat dit kan.

Dat bedrijf blijkt een wereldmacht in de zoutjeswereld. Intersnack in Doetinchem, dochter van een Duits concern met 2,5 miljard euro omzet, levert naar eigen zeggen producten die uiteenlopen van „hartige snacks en knapperige popcorn tot voedzame noten en smeuïge, pindakaas”. Het bakte de lange plakken kroepoek voor Conimex, én voor alle Nederlandse huismerken.

Niettemin: bakte. Verleden tijd. Want Intersnack, zeggen woordvoerders van supermarkten, is ermee gestopt en gaat de productie niet opnieuw opstarten. Dat komt, aldus Albert Heijn en Jumbo, door de breekbaarheid: de lange plakken breken gemakkelijk, té gemakkelijk. Een aanzienlijk deel van de productie zou de supermarktschappen daardoor nooit gehaald hebben. De lange kroepoekplak, zegt de Jumbo-woordvoerder, „is een heel kwetsbaar product”.

Mysterie

Maar was die breekbaarheid niet juist een pre? De goede lange plak is immers bros én breekbaar. Dat maakt zo’n plak (133 calorieën, net zoveel als een ons rijst) simpel te proportioneren, handig om te delen en makkelijk te verbrokkelen boven de gadogado. Juist als breken stugger ging, moest je opletten: vaak had de plak te lang in de kast gelegen.

En was breekbaarheid de voorbije decennia dan géén issue? Supermarkten verkopen bovendien ook andere breekbare producten, zoals Indiase papadums en zakken chips? Goede vragen, vindt de woordvoerder van Albert Heijn. Maar hij beantwoordt ze niet.

Ook Intersnack weigert het mysterie definitief op te helderen. Op voicemail zegt een medewerker dat Intersnack „niet degene is die hierover informatie kan verstrekken”. Op vervolgvragen per e-mail laat het bedrijf weten dat na „interne navraag” is besloten niet op vragen in te gaan.

NSC en BBB tegen Europees wetsvoorstel om kinderporno op te sporen

admin
October 1, 2024
0

Het Europese wetsvoorstel dat is bedoeld om grote techbedrijven te dwingen online kindermisbruikmateriaal op te sporen, valt slecht in het Nederlandse kabinet. Partijen NSC en BBB zijn tegen het voorstel; als de wet erdoor komt, zullen de privéchats van grote aantallen mensen namelijk worden gescand en encryptie verzwakt. De positie van de VVD en PVV is onduidelijk.

Vandaag heeft VVD-minister David van Weel van Justitie de Tweede Kamer per brief laten weten dat Nederland nog even geen standpunt inneemt. Dat is een tegenslag voor EU-voorzitter Hongarije, die probeert de wet er na twee jaar Europees debat door te krijgen en dacht twijfelaar Nederland over de streep te hebben getrokken.

1 Eerst de inhoud: waar draait dit allemaal om?

De verspreiding van (kinder)misbruikbeelden gaat grotendeels via internet en in toenemende mate via chats, zoals besloten Telegramgroepen, berichten via WhatsApp en Facebook of bijvoorbeeld de chatfunctie in games.

Dat is zowel handig als lastig voor opsporingsdiensten. Handig omdat digitale communicatie sporen nalaat. Lastig omdat het chatverkeer tussen twee personen onder het elektronische equivalent van het briefgeheim valt. Het is privé, de politie mag daar niet zomaar in kijken. Bovendien is dat berichtenverkeer versleuteld, waardoor de inhoud niet zichtbaar is als die wordt verstuurd.

De opsporing is daarom voor een groot deel afhankelijk van de bedrijven die dit berichtenverkeer faciliteren en eraan verdienen. Die hebben methoden om verdacht gedrag te detecteren, onder meer met gebruik van algoritmen die analyseren met wie een gebruiker contact zoekt en aan de hand van de meldingen die ze krijgen over gebruikers. En kunnen het uit zichzelf melden als ze vermoedens hebben of op verdacht materiaal stuiten. Op dit moment verschilt het sterk hoe bedrijven daarmee omgaan. Het contact tussen Telegram en opsporingsinstanties is bijvoorbeeld notoir slecht. Snapchat en Meta (het bedrijf achter Facebook, Instagram en WhatsApp) werkt wel mee.

De Europese wet, waarover al twee jaar wordt onderhandeld, verplicht bedrijven zich in te spannen om te voorkomen dat hun dienst wordt gebruikt voor de verspreiding van reeds bekende misbruikbeelden en om die te verwijderen. De wet wil dat bedrijven hun software zo aanpassen dat de inhoud van chats gescand kan worden voordat ze worden verstuurd. Client side scanning, heet dat in technisch jargon. Op X wordt ertegen geprotesteerd onder de hashtag #Chatcontrol.

2 Wordt dan dus ieder chatbericht van iedereen eerst gescand?

Niet per se, want in de wet staat ook dat niet meteen naar het zwaarste middel moet worden gegrepen. Maar de mogelijkheid om de inhoud van alle berichten te scannen wordt met deze wet wel gecreëerd. Bedrijven zouden de daarvoor benodigde technische aanpassingen moeten doen. En daarom zijn er grote bezwaren tegen. Een brede coalitie tegenstanders waarschuwt in een open brief voor een ‘opgeleid sleepnet’ dat op grove wijze inbreekt op privécommunicatie van honderden miljoenen Europeanen. „Een politieagent in elke slaapkamer om alle soorten misbruik te voorkomen zouden we niet accepteren, maar in het digitale domein maakt Nederland die afweging blijkbaar anders.”

De ondertekenaars – waaronder kindermisbruikbestrijders, bazen van hostingbedrijven en cybersecurityexperts en Kamerleden – waarschuwen dat miljoenen Europeanen onterecht in databases terecht zullen komen met het label ‘verdacht van kinderporno’, dat ze vervolgens hun leven lang kan achtervolgen. Er is nog veel onduidelijk over de scantechnieken en de algoritmes die op naaktfoto’s zouden worden losgelaten. Vast staat wel dat het technisch heel moeilijk om het verschil te zien tussen een foto van een bloot kindje in bad, dat tussen vertederde ouders wordt uitgewisseld, en kwalijk blootbeeld, met verkeerde intenties.

De ondertekenaars wijzen er ook op dat het bij de seksuele ontwikkeling van een tiener hoort om een beetje te experimenteren. En dat betekent tegenwoordig soms ook met wederzijdse instemming pikant beeld delen.

Opsporingsinstanties zijn bang dat ze worden overspoeld door meldingen waar ze niets mee hoeven of niets mee kunnen. Ook omdat bang gemaakte bedrijven geneigd zullen zijn voor de zekerheid te veel te melden. En dat terwijl de politie de meldingen nu al amper aankan.

3 Is er nu dan helemaal geen controle op het versturen van kindermisbruikbeelden?

Jawel. Er is een tijdelijke ontheffing (‘derogatie’) van de privacybescherming, waardoor bedrijven nu al bepaalde inbreuken kunnen maken. Maar daar is dus geen wettelijke basis voor en het werkt zeer beperkt. De meeste bedrijven voor online communicatie zijn Amerikaans. Die zijn volgens de Amerikaanse wet verplicht melding te maken van misbruikbeelden, als ze die zien. Een deel van de bedrijven doet dit bij het Amerikaanse NCMEC, een private stichting voor de bestrijding van online kindermisbruik. Die deelt de meldingen dan weer met bijvoorbeeld de Nederlandse politie. In 2023 kwamen via die route 72.913 meldingen binnen.

Het Nederlandse equivalent van die stichting is OffLimits. Verdachte beelden die door gebruikers worden gerapporteerd worden daar beoordeeld en in sommige gevallen aan de politie doorgespeeld, die deze meldingen serieus neemt, maar wel te kampen heeft met een tekort aan zedenrechercheurs. Ook heeft Offlimits contact met de meeste grote internetbedrijven om slachtoffers te helpen beelden offline te krijgen. En het doet veel aan preventie van misbruik en verspreiding. Mensen (meestal mannen) die vrezen dat ze in de verleiding komen naar beelden van seks met kinderen te kijken, kunnen bijvoorbeeld een anonieme hulplijn bellen. Daar wordt steeds vaker gebruik van gemaakt. Directeur Robbert Hoving van OffLimits is medeondertekenaar van de open brief.

4 Iedereen wil toch dat kinderen veilig zijn? Waarom moeilijk doen over een wet die handhavers wat meer instrumenten geeft?

Zeker, maar dat argument wordt ook vaak misbruikt. Politici durven zelden tegen wetten te stemmen die worden verkocht met het argument dat ze nodig zijn om terrorisme of pedofielen aan te pakken. Maar met die wetten kan in de regel meer dan alleen dat. Dat geldt nu ook voor het verzwakken van encryptie of meekijken in privéchats. Coalitiepartij NSC is er daarom geen voorstander van. Kamerlid Jesse Six Dijkstra: „Het gaat een fundamentele grens over als de overheid software-ontwikkelaars verplicht een luikje in te bouwen om de inhoud van afbeeldingen en video’s van alle gebruikers te controleren. Zeker als dit in de praktijk ineffectief zou zijn.”

Barbara Kathmann van GL-PvdA is bang voor ‘massasurveillance onder het mom van boeven vangen’. „Als je echt kinderen wilt helpen, trek er dan de stekker uit bij hostingbedrijven die niet meewerken aan het verwijderen van materiaal en die vaak in Nederland zitten.”

„De wet is met een kanon op een mug schieten. Het gaat veel te ver”, zegt ook Henk Vermeer van de BBB. Hij vreest dat het wantrouwen van burgers jegens de overheid groter wordt als mensen de indruk hebben dat in hun privécommunicatie wordt meegelezen.

De betrokken kamerleden van coalitiepartijen PVV en VVD waren niet bereikbaar voor commentaar.

Afgelopen vrijdag is in de ministerraad over het wetsvoorstel en het Nederlandse standpunt gesproken, maar lukte het niet om overeenstemming te bereiken.

5 Willen politie en justitie dan heel graag dat deze wet er komt?

Nee, in tegendeel. Zedenexperts van de politie hebben zich er meerdere keren tegen uitgesproken. Ook de AIVD is tegen. De inlichtingendienst heeft het kabinet expliciet gewaarschuwd voor risico’s voor de ‘digitale weerbaarheid’ als een scansysteem wordt opgetuigd.

6 Als alle experts tegen zijn, waarom stemt Nederland binnen de EU niet gewoon tegen?

Dat heeft te maken met de manier waarop de Europese onderhandelingen tot nu toe zijn verlopen. Nederland was daarin steeds kritisch. Nu is EU-voorzitter Hongarije aan een aantal belangrijke bezwaren van Nederland tegemoetgekomen, waaronder de eis dat in eerste instantie alleen op al bekend kinderpornografisch materiaal wordt gescand. Daardoor hebben de ambtenaren en politici het gevoel dat ze geen ‘nee’ meer kunnen zeggen en het diplomatiek onverstandig zou zijn om opeens bij het clubje felste tegenstanders binnen de EU te gaan horen. Dat spreekt uit de brief die minister Van Weel dinsdag naar de Tweede Kamer stuurde. De voorlopige uitkomst is dat Nederland zich onthoudt van stemming. Dat zou voorlopig moeten worden geïnterpreteerd als een tegenstem, staat ook in de brief. Het argument voor in Brussel? De recente kabinetswissel.