Het dodental veroorzaakt door tropische storm Helene, in het zuidoosten van de Verenigde Staten, is inmiddels opgelopen tot 64. Dat meldt persbureau AP zondag.
Nu de ergste storm is gaan liggen, maken hulpverleners de balans op. Zij melden aan Amerikaanse persbureaus dat duizenden mensen zijn gestrand in een poging droog en veilig gebied te bereiken. Honderden wegen zijn gesloten. Door stroomuitval kwamen ruim drie miljoen mensen zonder elektriciteit te zitten.
Helene kwam donderdagavond aan land in de zuidelijke staat Florida, vanaf de Golf van Mexico, en werd geclassificeerd als categorie 4 (op een schaal van 5), met windstoten tot 225 kilometer per uur. Op vrijdag zwakte de storm af tot een tropische depressie, maar richtte alsnog grote schade aan. De tropische depressie hield huis in zeker vijf Amerikaanse staten.
Gouverneur Brian Kemp van de deelstaat Georgia zei tegen persbureau AP dat de omgeving eruit ziet “alsof er een bom is ontploft.” De Nationale Weer Service van Greenville-Spartanburg in South Carolina schreef zaterdagavond op Facebook dat de storm “de ergste gebeurtenis is uit de geschiedenis van het bestaan van onze organisatie”.
Ook in North Carolina hield Helene huis. Volgens gouverneur Roy Cooper is Helene “een van de ergste stormen in de moderne geschiedenis van delen van North Carolina”. Slagregens veroorzaakten plotselinge overstromingen. Aardverschuivingen en weggespoelde wegen maken reddingsacties moeilijk en gevaarlijk. Op verschillende plekken werden zendmasten beschadigd, waardoor het mobiele bereik in grote gebieden is uitgevallen.
De verwachting is dat de regen dit weekend nog aanhoudt. Pas daarna zal de volledige schade kunnen worden opgemaakt.
Lees ook
Orkaan Helene richt veel schade aan in Golf van Mexico
In zijn toespraak tot de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties haalde de Iraanse president Masoud Pezeshkian vorige week zoals gebruikelijk hard uit naar Israël, wegens „de genocidale oorlog” in de Gazastrook en de aanvallen op Libanon. Maar tegen de rest van de wereld sloeg hij een voor een Iraanse leider ongebruikelijk verzoenende toon aan. Hij onderstreepte dat zijn land een constructieve rol in de wereld wil spelen. Hij sprak van terugkeer in het nucleaire akkoord, dat in 2018 door president Trump werd opgeblazen, waarna een „dialoog over andere zaken” zou kunnen volgen. „We streven naar vrede voor allen en willen geen conflict met enig land”, zei hij.
Het punt is, het Iraanse regime kán zich geen conflict veroorloven wil het overleven – en overleven is zijn primaire doel en streven. De voorzichtige reactie van opperste leider Khamenei op de dood van Hezbollah-leider Hassan Nasrallah, zijn belangrijke buitenlandse bondgenoot, spreekt boekdelen. Khamenei zei dat Nasrallahs dood „niet ongewroken” zal passeren maar riep vooral op tot internationale spoedzittingen over de „misdadige” Israëlische aanvallen.
Militaire macht van belang
Het grootste deel van de Iraanse bevolking heeft zich in de loop van 45 jaar islamitisch bewind van haar revolutionaire leiders afgekeerd. Door de sancties waarmee het Westen de islamitische republiek heeft gebombardeerd (en eigen wanbeleid en corruptie), is de economische situatie dramatisch slecht. Dat is een heel explosieve combinatie, zie de herhaalde opstanden die de autoriteiten alleen met grof geweld de baas kunnen. De relatieve hervormer Pezeshkian is in juli met de zegen van opperste leider Khamenei gekozen om een deal te sluiten met het Westen en van die dodelijke sancties af te komen. De dood van de vrome havik Ebrahim Raisi bij een helikopterongeluk in mei kwam wat dat betreft precies goed uit.
Nu Israël Irans buitenlandse verdediging begint te ontmantelen, wordt de situatie voor Khamenei en de zijnen wel heel precair. De Israëlische propaganda wil dat de islamitische republiek Iran een macht van het kwaad is die het kleine Israël, het bredere Midden-Oosten en de hele wereld dreigt te overweldigen. Luister naar premier Netanyahu, ook vorige week in de VN-Assemblee in New York: „We worden geconfronteerd met woeste vijanden die onze vernietiging nastreven [..]. Onze vijanden proberen niet alleen ons te vernietigen, ze proberen onze gemeenschappelijke beschaving en ons allemaal terug te werpen in een duister tijdperk van tirannie en terreur.”
Hezbollah was met zijn wapenarsenaal en goed getrainde strijders altijd veel sterker dan Hamas, waarvan de raketten in vergelijking proppenschieters zijn
De ‘As van Verzet’ van buitenlandse strijdgroepen die de Iraanse grenzen moeten verdedigen tegen zijn belagers – voorop kleine satan Israël en de grote, Amerika – geldt daarbij als een levensgevaarlijke aanvalsmacht. De werkelijkheid is een andere. In het gezelschap van sjiitische Arabische en Afghaanse milities in Jemen, Irak en Syrië plus het soennitische, Palestijnse Hamas was alléén Hezbollah een militaire macht van belang. Direct aan de grens met Israël, met tienduizenden, geoefende strijders en door Iran voorzien van ruw geschat 150.000 raketten die Israël plat zouden leggen als dat land een oorlog tegen Iran zou beginnen (zoals de afgelopen twintig jaar herhaaldelijk door premier Netanyahu is beloofd). Veel en veel sterker dan Hamas, waarvan de raketten in vergelijking proppenschieters waren.
Verdedigingsdoctrine
Na de bloedige en verwoestende oorlog tegen Irak (1980-1988), waarin Iran zo goed als alleen stond tegenover de Arabische wereld en het Westen, ontwikkelde de Iraanse leiding de doctrine van de vooruitgeschoven verdediging. Eventuele toekomstige oorlogen zouden in voorwaartse loopgraven vér van het Iraanse land worden uitgevochten door bevriende en door Iran bewapende strijdgroepen. Dat is wat nu de ‘As van Verzet’ heet.
Daarvoor was de sjiitische oppositie tegen Saddam Hussein beschikbaar die na Saddams omverwerping door de Amerikanen in 2003 een machtspositie in het nieuwe Irak kregen. Er was sowieso steun in Syrië, waar de Assads de enige Arabische leiders waren die Irans kant hadden gekozen in 1980. De Jemenitische Houthi’s kwamen pas recentelijk erbij. En Hezbollah dus, de ‘partij van God’ die door Iran zelf in 1982 was opgericht om de Libanese sjiitische minderheid tegen Israël te verenigen en bewapenen.
Israël was dat jaar Libanon binnengevallen, tot aan de rand van Beiroet, om een eind te maken aan de guerrilla-aanvallen vanuit Yasser Arafats Palestijnse staat-in-de-staat in Libanon. De Israëlische leiders hadden de steun van een machtig deel van de christelijke minderheid, en gingen ervan uit dat de gemarginaliseerde sjiieten in het zuiden de Palestijnse inwoning beu waren. Maar de Israëliërs werden al snel bezetters, en doelwit van de jonge partij van God, die de vernietiging van Israël en trouw aan de Iraanse opperste leider hoog in haar vaandel droeg.
De aanvallen van Hezbollah dreven de Israëlische troepen uiteindelijk in 2000 Libanon uit. In een nieuwe invasie in 2006 probeerde Israël met disproportioneel geweld – de zogeheten Dahiya-doctrine, vernoemd naar de sjiitische wijk van Beiroet waar Hezbollah sterk vertegenwoordigd is – de beweging een dodelijke slag toe te brengen.
Methodisch opgeruimd
Dat is min of meer wat er nu gebeurt. Hezbollah overleefde de oorlog van 2006 in een psychologische overwinning op de veel sterkere vijand. Maar de organisatie delft vandaag het onderspit tegen een dit keer veel beter voorbereide vijand. Niet alleen wordt zijn wapenarsenaal uitgedund en zijn infrastructuur vernietigd, ook zijn leiding methodisch opgeruimd, tot en met topleider Hassan Nasrallah.
Lees ook
Geliefd wegens zijn verzet tegen Israël en meedogenloos voor politieke tegenstanders
Hezbollah is niet weg, maar het is weggeslagen als de pijler waarop de Iraanse defensie rustte. Wat is er over? De Houthi’s, veel te ver weg; de Iraakse milities, eveneens op afstand van Israël; wat er na een jaar oorlog nog over is van Hamas. In Syrië valt de koele houding van Assad jegens zijn beschermheren op.
Plezierkloof. Dat is het woord dat Marlene Werner gebruikt als ze vertelt over het verschil in seksueel plezier tussen jongens en meiden. In recent onderzoek van de Rutgers Stichting naar seksuele gezondheid onder jongeren tot 25 jaar bleek 85 procent van de jongens een orgasme te krijgen met de laatste sekspartner tegenover 49 procent van de meiden. Ook internationale studies bevestigen keer op keer een hardnekkige ‘orgasmekloof’.
Werner is psycholoog en doet onderzoek naar het meten van seksuele beleving. Graag zou ze de ‘plezierkloof’ dichten. In een vergaderruimte van Amsterdam UMC kiest ze haar woorden zorgvuldig. Naast haar ligt een stapel uitgeprinte papers met onderstreepte passages, aantekeningen en notities.
Hoe meet je precies seksueel plezier?
„Dat is meteen een van de belangrijkste vragen. Want de ervaring van seksueel plezier blijft natuurlijk altijd subjectief. Vroeger werd vaak gekeken naar de intensiteit en frequentie van orgasmes, maar seksueel plezier is meer dan een orgasme, al is het vaak wel een belangrijk onderdeel ervan.
„Je kunt metingen verrichten van gezichtsuitdrukkingen die gepaard gaan met genot en plezier of gebruik maken van beeldvorming in de hersenen om zogenaamde hedonic hot-spots te ontdekken. Deze plekken zijn verbonden met het algemene beloningssysteem en dat sluit weer aan bij kennis uit mijn vakgebied. Wij meten seksueel plezier met behulp van vragenlijsten. Het gebruiken van de juiste woorden is daarin heel belangrijk. Want met het kiezen van bepaalde woorden bepaal je de uitkomsten van onderzoek en daarmee ook welke conclusies je hieraan kunt verbinden.”
Hoe ziet het nieuwe concept van seksueel plezier eruit?
„Bij onderzoek naar gevoelservaringen wordt in de psychologie een onderscheid gemaakt tussen state en trait-vragenlijsten. State-plezier verwijst meer naar een bepaalde ervaring in het hier en nu – denk aan vragen over de intensiteit van het laatste orgasme – maar ook aan het gevoel van verbondenheid dat voor veel mensen belangrijk is.
„Trait-plezier is ingewikkelder, want dat gaat meer om een eigenschap. Maar die ligt niet vast! Als vrouwen in het algemeen minder orgasmes ervaren, dan komt dit niet doordat ze nu eenmaal anders zijn dan mannen. Wij definiëren trait-plezier als de neiging om seks als iets plezierigs te ervaren. Daarbij gaat het niet om een ingebakken vermogen.
„Hoe vaak je een orgasme hebt, heeft met veel factoren te maken. Wat voor soort stimulatie is er bijvoorbeeld? De orgasmekloof tussen heteromannen en -vrouwen is groot en een van de belangrijkste voorspellers van orgasmefrequentie bij vrouwen is stimulering van de clitoris.
„We weten uit eerder onderzoek dat niet alleen de genitale respons maar ook het seksueel verlangen bij het kijken naar een pornofilm bij mannen en vrouwen vergelijkbaar kan zijn. Maar het seksueel plezier tijdens partnerseks loopt vervolgens uiteen. Dat komt deels door het feit dat het heteroseksuele script gericht is op penetratieseks waarbij clitorale stimulatie niet op de voorgrond staat. Vrouwen hebben daarin minder gelegenheid te ontdekken wat ze lekker vinden. En penis-in-vagina-seks als hoofdmaaltijd beschouwen, sluit niet alleen queerpersonen buiten, maar staart zich blind op wat je doet in plaats van of je plezier daaraan beleeft.
„Trait-plezier is dus nooit een enkelvoudig, statisch gegeven. De neiging van een persoon om plezier te hebben in seks kan dan ook veranderen in de tijd. Misschien heeft iemand nooit de neiging gehad om seksueel plezier te ervaren, maar ervaart diegene de laatste tijd meer plezier door het hebben van een leuke relatie. Door het verschil tussen state- en trait-plezier te maken, hopen we te weten te komen waarmee verschillen in seksueel plezier gepaard gaan. Hopelijk helpt dat om de orgasmekloof én de plezierkloof te dichten.”
Hoe verwerk je dit brede concept in seksuologisch onderzoek?
„Met vragenlijsten zoals de nieuwe versie van de Amsterdam Sexual Pleasure Inventory (ASPI), die Ellen Laan en Rik van Lunsen oorspronkelijk hier ontwikkelden. Tussen twee haakjes: Ellen Laan, overleden in 2022, was mijn promotor en grote inspiratiebron. In de ASPI wordt seks gezien als een zogenaamd ‘buffet van beloningen’. Een van die beloningen is sensueel genot, maar ook bijvoorbeeld verbondenheid en je gewaardeerd voelen kunnen een rol spelen.”
Is het concept van libido als persoonlijkheidskenmerk hiermee achterhaald?
„Het concept libido is onderdeel van de drifttheorie van seksueel verlangen en die theorie is inderdaad achterhaald. In de drifttheorie zit namelijk de aanname dat seksueel verlangen voortkomt uit een tekort aan seks. Alsof er een tekort is aan een stofje dat moet worden aangevuld of juist een overschot dat moet worden afgestoten. Naarmate je meer gedepriveerd bent, zou het verlangen sterker worden en krijg je steeds meer behoefte aan seks. Die drift zou bovendien sterker zijn bij mannen dan bij vrouwen. Dat incorrecte idee ligt helaas nog steeds ten grondslag aan de manier waarop onderzoek soms wordt gedaan.
„Seks kan wel degelijk bepaalde menselijke behoeftes vervullen, maar het afzien van seks hoeft niet schadelijk te zijn. Zoals Ellen Laan altijd zei: ‘Van geen seks ga je niet dood.’
„Laan vergeleek seks met honger en trek. Zin in seks is geen honger, maar trek. En dat geldt voor iedereen. Mijn fascinatie in dit onderzoek is om te weten te komen wat vervullende seks kan zijn voor álle mensen.”
„Cursor is géén public relations-vehikel voor de universiteit, net zoals het geen promotieplatform is voor welk deelbelang dan ook.”
Het staat er zwart op wit en laat aan duidelijkheid niets te wensen over: de redactie van Cursor, het universiteitsblad van de TU Eindhoven, laat zich niet langer weerhouden van kritische stukken schrijven over de eigen onderwijsinstelling. In een nieuw redactiestatuut staat beschreven dat Cursor onafhankelijk blijft opereren, een jaar nadat bekend was geworden dat de redactie door de universiteit onder druk was gezet.
Vorig jaar schreef redacteur Bridget Spoor met toenmalig hoofdredacteur Han Konings een artikel over de vermeende belangenverstrengeling van de nieuwe TU/e-rector Silvia Lenaerts. Over dat artikel bracht de eigen redactieraad ondanks uitgebreid weerwoord van Lenaerts tweemaal een ,,dringend negatief,, advies uit.
Lees ook
TU Eindhoven zet hoofdredacteur universiteitsblad uit functie, magazine gaat uit protest op zwart
Het artikel „zou onnodig beschadigend kunnen zijn”, stond in een van die adviezen. Ook zou het niet stroken met het toenmalig redactiestatuut, omdat daarin stond dat redacteuren ,,rekening moeten houden met de missie, doelstellingen en belangen van de universiteit”.
Vooral toenmalig hoofdredacteur Konings werd onder druk gezet, ook al bij een eerder artikel van Spoor (over sociale onveiligheid op de campus), dat door die druk niet werd gepubliceerd. Een „arbeidsconflict” met de universiteit maakte van Konings volgens een onafhankelijke onderzoekscommissie, vorig jaar aangesteld na melding van Spoor over censuur, extra vatbaar voor druk. De hoofdredacteur werd vervolgens door het bestuurscollege weggestuurd, omdat hij volgens het college slecht zou functioneren, waarna de redactie van Cursorde website op zwart zette.
Het rapport dat de onderzoekscommissie in maart afrondde, vloeide voort uit een klokkenluidersmelding die Spoor bij de universiteit deed. Ook was Spoor naar deVolkskrant gestapt, die het conflict tot landelijk nieuws maakte.
Lees ook
Journalistiek platform TU Delft haalt artikel offline na juridische druk eigen universiteit
Censuur
De onafhankelijkheid van hogeschool- en universiteitsbladen is al jaren een bron van zorg. Eerder dit jaar schreef NRC over Delta, het journalistieke platform van TU Delft dat een artikel over sociale onveiligheid onder druk offline haalde. Kort daarvoor sprak de Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ) van een „zorgelijke trend van censuur”. In 2018 stelde het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO) na een inventarisatie ook al dat de vrije pers binnen universiteiten en hogescholen wordt bedreigd.
De Kring van Hoofdredacteuren van hogeschool- en universiteitsmedia heeft eind april aan het ministerie van Onderwijs gevraagd om de onafhankelijkheid van hun bladen wettelijk vast te leggen. „Onderwijs en wetenschap hebben een publieke functie en worden betaald uit publieke middelen. Daarom moeten hogescholen en universiteiten democratisch gecontroleerd worden. Dat kan alleen als hoger onderwijsmedia echt onafhankelijk zijn”, zei voorzitter Willem Andrée, tevens hoofdredacteur van Resource (het blad van Wageningen University & Research) deze week tegen het Hoger Onderwijs Persbureau.
Iemand moet kunnen beoordelen of hoor en wederhoor is toegepast. Dat kun je niet vragen aan een hoogleraar chemische biologie
In Eindhoven is een jaar later de rust teruggekeerd. Erkenning voor Spoor kwam op 15 maart, toen de redacteur van Cursor in een hotel het onderzoeksrapport in handen kreeg dat haar klacht gegrond verklaarde. „Ik dacht dat ik in elkaar stortte. Er waren zoveel emoties die mij aanvlogen”, vertelt ze nu.
Spoor las in het rapport dat geen sprake was van „stelselmatige censuur”, maar dat de redactie wel te veel onder druk stond. En dat sprake was van „een schending van de interne regels ten aanzien van het vrijelijk journalistiek functioneren van de redactie”.
Wijzigingen
Dat moet nu tot het verleden behoren. De twee belangrijkste wijzigingen in het nieuwe redactiestatuut, zegt interim-hoofdredacteur Roy op het Veld, betreffen de geschrapte passage over de „belangen van de universiteit” en de omschrijving van de rol van de redactieraad, eerder nog „een door het college van bestuur ingesteld adviesorgaan voor uitgever en hoofdredacteur”, nu een orgaan dat volledig ter dienst staat van Cursor. Als klankbord en alleen nadat een artikel gepubliceerd is.
Ook krijgt die nieuwe redactieraad een steviger journalistieke inbreng. Voorheen moest Frank Janssen, lid van de raad van toezicht van Omroep Brabant, daarvoor zorgen. „Die had ervaring met de journalistieke sector, niet in de journalistiek”, zegt interim-hoofdredacteur Op het Veld, die onder anderen twee „journalistieke zwaargewichten” heeft gestrikt, die binnenkort officieel worden benoemd. „Als je overhoopligt met een bron, moet iemand kunnen beoordelen of hoor en wederhoor is toegepast. Dat kun je niet vragen aan een hoogleraar chemische biologie.”
Nu alleen de handtekening van het bestuur onder het nieuwe redactiestatuut ontbreekt, een „formaliteit” volgens alle partijen, is de onafhankelijkheid van Cursor op papier verzekerd. Al was de boodschap al eerder doorgedrongen, merkte Op het Veld. „Het bestuur heeft zich heel terughoudend opgesteld. De voorzitter [Robert-Jan Smits] zei tegen mij: je krijgt de vrije hand.”
Op een verzoek tot reactie op de vernieuwingen verwijst een woordvoerder van de TU naar een persbericht over het nieuwe statuut waarin staat dat het bestuur „sterk [hecht] aan de journalistiek onafhankelijke werkwijze”.
Lees ook
Bestuur hoger onderwijs schiet vaak met ‘grofste geschut’ op onwelgevallige artikelen
Vangnet
Redacteur Bridget Spoor bleef over gevoelige kwesties schrijven. Ze werd niet teruggefloten, maar haar vertrouwen in de universiteit bleef lange tijd beschadigd. Toen ze het onderzoeksrapport in handen kreeg, viel haar op dat vijf passages zwart gelakt waren. Daarom spande Spoor een kort geding aan tegen de TU Eindhoven, dat ze heeft ingetrokken nadat afgelopen maand een schikking werd getroffen. De universiteit heeft de passages vrijgegeven en haar juridische kosten vergoed.
Om haar journalistieke werk veilig te kunnen doen, is het nieuwe redactiestatuut een belangrijke stap. „Ik had erg behoefte aan dat nieuwe statuut, als vangnet. Als ik dit lees, heb ik veel meer het gevoel dat wij ons werk mogen doen zoals dat ook van ons verwacht wordt.”
Of vakgenoten van Spoor elders in het land ook kunnen terugvallen op een stevig statuut, wordt binnenkort duidelijk. Naar aanleiding van de kwestie rondom Cursor publiceert de Kring van Hoofdredacteuren van hogeschool- en universiteitsmedia binnenkort de resultaten van een onderzoek naar de redactiestatuten, liet voorzitter Andrée aan het Hoger Onderwijs Persbureau weten.
Lees ook
De docent waarschuwde voor zijn ‘dekoloniale benadering’, de universiteit greep in
<dmt-util-bar article="4867551" headline="Universiteitsblad Cursor verzekert eigen onafhankelijkheid van TU Eindhoven: nieuw redactiestatuut en redactieraad krijgt ‘steviger journalistieke inbreng’” url=”https://www.nrc.nl/nieuws/2024/09/29/universiteitsblad-cursor-verzekert-eigen-onafhankelijkheid-van-tu-eindhoven-nieuw-redactiestatuut-en-redactieraad-krijgt-steviger-journalistieke-inbreng-a4867551″>
