‘40-45 de musical’ overtreft ‘Soldaat van Oranje’ in spektakel, maar weet inhoudelijk weinig toe te voegen

Voordat de show begint verschijnt het gezicht van Studio 100-baas Gert Verhulst (ons wel bekend van Samson en Gert) in het enorme theater van de Midden Nederland Hallen. Vanuit een groot scherm spreekt hij het publiek toe: een woord van welkom en een trits instructies zoals je ze ook op een KLM-vlucht krijgt. Vraag een medewerker om hulp als je koptelefoon niet werkt. Volg de wegbewijzering „bij calamiteiten”.

Als Verhulst verdwijnt is er eerst nog een stemmig liedje om even in te komen, gezongen door een eenzaam ogend personage; de eigenaar van een Rotterdams filmhuis. Met zijn handen in de zakken van zijn lange jas mijmert hij over de impact van oorlog op een mensenleven, over het verlangen bij elkaar weg te kruipen in donkere zalen en heel even alles te vergeten. Hij zingt het zachtjes. Melancholisch.

En dan begint je stoel te bewegen, bestormen soldaten het podium en raast er een gevechtsvliegtuig over je hoofd. Het bijna dertigkoppige ensemble rent over het toneel. Dit is 40-45 de musical.


Lees ook

De Tweede Wereldoorlog opnieuw als musical, nu met een brandend vliegtuig en een heuse trein

Repetities voor 40-45 De Musical

Spektakelvoorstelling

Hoe beschrijf je de nieuwe spektakelvoorstelling van Studio 100 over de Tweede Wereldoorlog? Dat is nog niet zo’n eenvoudige klus, hoewel het verhaal zelf vrij overzichtelijk blijkt. Centraal staan twee broers van halverwege de twintig: Dirk en Louis, de zoons van voornoemde filmhuiseigenaar. Hun band is hecht en hun ouders (Emiel en Anna) zijn liefdevol, maar wanneer Duitsland in 1940 Nederland binnenvalt, komen de broers lijnrecht tegenover elkaar te staan. Dirk kiest met overgave voor de NSB, Louis kiest voor het verzet. Verder is er uiteraard een epische romance en heel veel actie.

Bij het op de planken brengen van dat verhaal lijkt te zijn gekozen voor het adagium ‘groot, groter, grootst’. De cast, de zaal, het podium: alles is gigantisch. Niet voor niets ligt bij iedere stoel een koptelefoon klaar waar de acteurs en het orkest helder doorheen klinken. In de grootsheid van dit alles zouden hun stemmen en muziek anders al gauw verloren gaan. Ondertussen dendert er ook nog een trein over het toneel, vormen schuivende led-schermen geavanceerde decors en is de publiekstribune regelmatig in beweging.

Het resultaat maakt ontegenzeggelijk indruk. Onder de strakke regie van Frank Van Laecke en choreografie van Martin Michel loopt de voorstelling als een geoliede machine. Een sterk ensemble vertolkt de meerstemmige composities van Will Tura feilloos, en voor de hoofdrollen is uitgepakt met bekend talent als Soy Kroon (Louis), Dorian Bindels (Dirk), Kees Boot (Emiel) en Renée Fokker (Anna). Vooral Gaia Aikman schittert als Lea, het liefje van Dirk: met haar prachtige stem steekt ze boven de toch al goede cast uit.

Scène uit 40-45 de musical.
Foto Studio 100

Actualiteit

Tegelijkertijd ontkom je tijdens al het spektakel van 40-45 de musical haast niet aan de vraag: waarom kijk ik hiernaar? Bestaat er in Nederland een behoefte aan een Studio 100-blik op Duitse onderdrukking en Hollands verzet in de Tweede Wereldoorlog? Een grootse hitmusical over dat onderwerp hebben we al, draaiende publiekstribunes incluis. Studio 100 overtreft die musical – Soldaat van Oranje – in spektakel, maar weet met 40-45 de musical inhoudelijk weinig toe te voegen.

In de eerste helft zitten nog wel wat interessante scènes waarin het ongemak bewust wordt opgezocht. Zo waan je je als publiek ineens aanwezig bij een NSB-bijeenkomst, waar Joden de schuld krijgen van economische sores in het vaderland en er opgewekte patriottische liedjes klinken met teksten als: „Leid mij voor eeuwig uit de duisternis, geef ons een wereld waar het beter is.” Teksten die mogelijk doen denken aan politici die beloven de zon weer te laten schijnen in Nederland.

Op die momenten voel je even de onaangename lijntjes naar de actualiteit en krijgt de voorstelling relevantie. Maar wanneer die lijntjes uit het zicht verdwijnen, voelen de vele hakenkruizen, Hitlergroeten en schietpartijen toch meer als vreemd effectbejag, trots aangekondigd door de baas van een entertainmentbedrijf.