Na een weken durende verkiezing heeft de regerende Liberaal Democratische Partij (LDP) van Japan een nieuwe leider gekozen: de voormalig minister van Defensie, Shigeru Ishiba. Met zijn uitgesproken, kritische blik op het functioneren van de partij en uitgebreide politieke ervaring is het hem, na vijf pogingen, eindelijk gelukt om premier te worden. Op 1 oktober wordt hij bij de opening van het parlement officieel aangesteld.
De keuze voor Ishiba (67) komt voor velen als een verrassing. Hoewel hij al jaren een invloedrijke figuur binnen de partij is, was hij niet populair onder zijn partijgenoten. Daarbij moest hij het ditmaal opnemen tegen een recordaantal van maar liefst negen kandidaten. Ishiba kreeg in de laatste stemronde 215 stemmen en versloeg daarmee Sanae Takaichi, die 194 stemmen kreeg. Zij had de eerste vrouwelijke premier van Japan kunnen worden.
Lees ook
Japanse premier Kishida kon het blazoen van zijn partij niet meer oppoetsen
De verkiezing vond plaats in een tijd van grote crisis voor de conservatie LDP, die al jaren wordt geplaagd door corruptieschandalen. Deze leidden ertoe dat de huidige premier, Fumio Kishida, eerder deze zomer onverwacht aankondigde terug te treden als premier. „De politiek kan niet functioneren zonder publiek vertrouwen”, vertelde hij aan verslaggevers.
De publieke steun voor de partij is sterk afgenomen en de LDP worstelt met zijn imago. Dit vormt de grootste uitdaging voor Ishiba: hij moet niet alleen de partij behoeden voor een nederlaag bij de nationale verkiezingen in 2025, maar ook het vertrouwen van de bevolking terugwinnen.
Vijf keer scheepsrecht
Ishiba startte zijn politieke carrière bij de LDP, maar vertrok al snel vanwege ideologische verschillen. Toch besloot hij in 1997, na lid te zijn geweest van meerdere andere partijen, terug te keren omdat hij behoefte had aan een stabiele partij. Bij terugkeer liet hij zich echter regelmatig kritisch uit over de partijstructuur en beschuldigde hij collega’s van corruptie en het overtreden van partijregels.
„Ik heb al tienduizenden keren te horen gekregen dat ik de partij in de rug schiet”, vertelde Ishiba tijdens een interview in aanloop naar de verkiezing. Hoewel zijn kritiek achteraf gezien vaak terecht bleek, viel zijn houding bij veel partijleden niet in goede aarde. Ook een persoonlijk ruzie met de populaire oud-premier Shinzo Abe – Ishiba had openlijk voor zijn ontslag gelobbyd na onenigheden over de koers van de LDP – zette kwaad bloed bij het partijkader.
Defensie op de radar
Als oud-minister van Defensie is Ishiba een uitgesproken voorstander geweest van het versterken van het Japanse leger. Zo pleitte hij in het verleden voor de oprichting van een Aziatische tegenhanger van de NAVO. De snelste weg naar regionale veiligheid is „om Japan bij de ANZUS te voegen,” suggereerde Ishiba, verwijzend naar het veiligheidsverdrag tussen Australië, Nieuw-Zeeland en de Verenigde Staten. „Dan noemen we het de JANZUS.”
Niettemin staat Ishiba bekend als een evenwichtig politicus die diplomatieke oplossingen boven militaire oplossingen verkiest. Dat zal bondgenoot Zuid-Korea, waarmee de relatie pas recent verbeterde, geruststellen. Hij is ook een voorstander van het versterken van de defensiesamenwerking met Europa en de VS.
Op verschillende gebieden hield Ishiba er tot dusver echter andere standpunten op na dan zijn partij. Hij wil bijvoorbeeld getrouwde stellen de keuze geven om gescheiden achternamen te behouden.
Dit is echter niet het vraagstuk waar de gemiddelde Japanner zich nu het meest druk over maakt, dat zijn de economie en de dalende koopkracht van het gemiddelde huishouden. De kosten van levensonderhoud zijn hard aan het stijgen, terwijl loonsverhogingen achterblijven.
Ishiba, die zelf afkomstig is uit de dunbevolkte regio Tottori, wil de Japanse economie decentraliseren. Hij vindt dat het land nu te afhankelijk is van de regio rond Tokio: „Andere gebieden worden aan hun lot overgelaten”, zei hij eerder. Hij wil nationale groei stimuleren door de economische groei in de regio aan te jagen. Hij ziet dit ook als oplossing voor andere problemen, zoals de vergrijzing en de leegloop van het platteland. De vraag is of hij de steun van zijn partij krijgt om deze plannen te realiseren.
