Het lot dat het steenkoolstadje Voehledar beschoren lijkt staat symbool voor zoveel dorpen en plaatsen langs de duizend kilometer lange frontlijn in Oekraïne: eerst een maandenlang Russisch beleg en honderden grotere en kleinere aanvallen, frontaal of vanaf de flanken, onophoudelijk ondersteund door artilleriebeschietingen met granaten. Uiteindelijk zullen de overgebleven Oekraïense verdedigers gedwongen zijn de ruïnes te verlaten, op zoek naar veiliger terrein.
Bij Voehledar, dat voor de Russische invasie van 2022 bijna 15.000 zielen telde, hielden de Oekraïense strijdkrachten bijna drie jaar stand, onder meer dankzij eenheden van de 72 Gemechaniseerde Brigade. De verdedigers van het stadje sloegen hier al Russische aanvallen af toen Bachmoet nog werd belegerd door Jevgeni Prigozjin en diens huurlingenleger van Wagner, ruim anderhalf jaar geleden.
Gelegen op een heuvel in een verder vlak landschap, gold Voehledar voor de Oekraïners als een fort aan de frontlijn. Maar zoals op zoveel plaatsen werd ook hier, precies op het punt waar de zuidelijke frontlijn afbuigt in noordelijke richting en overgaat in het oostelijke Donbasfront, de druk van de Russische aanvallers simpelweg te groot; Moskou heeft meer manschappen, meer munitie, zwaardere wapens.
Bestorming begonnen
Volgens bronnen in Rusland en in het Westen begonnen Russische troepen dinsdagochtend met een nieuwe bestorming van Voehledar, en werd een deel van het stadje ingenomen. Videobeelden die door Oekraïense bronnen werden verspreid op X, en waarvan de echtheid niet kan worden geverifieerd, toonden zware artilleriebeschietingen op Voehledar, dinsdag. „De Russen vernietigen de stad”, schreef het Oekraïense blog MilitaryNewsUA. Maandag zei de Oekraïense militair analist Ivan Stoepak tegenover The Moscow Times dat Voehledar „binnen enkele dagen” kan vallen, gezien het „tempo van de [Russische] opmars”. Een andere goed ingevoerde militair analist, WarTranslated, noemde de situatie dinsdagmiddag „kritiek”, maar volgens hem „houden de soldaten van de 72 Gemechaniseerde Brigade stand”.
Lees ook
Oekraïne laat VS zien welke impact langeafstandswapens kunnen hebben in de oorlog tegen Rusland
Een omslag aan het front bij Voehledar zou voor Moskou een belangrijke doorbraak betekenen, zowel militair als mentaal. Tot nu toe bleken de Oekraïense posities bij Voehledar, en de mijnenvelden eromheen, een dodelijke valstrik voor de Russen. Vooral de mislukte aanval tijdens het Russische winteroffensief van 2023 kreeg veel internationale aandacht. Bij hun ‘blinde’ frontale aanvallen op Oekraïense posities verloren de Russen in open terrein in een week tijd honderden elitesoldaten en meer dan honderddertig gepantserde voertuigen, waaronder tientallen gevechtstanks die tot schroot werden gereduceerd in mijnenvelden, en onder vuur van Oekraïense drones, artillerie en anti-tankraketten.
Offensief in de Donbas
De aanval op Voehledar maakt deel uit van het grotere Russische offensief in de Donbas, dat begin dit jaar op gang kwam. Afgaand op Oekraïense en westerse bronnen als het Institute for the Study of War verslechtert de Oekraïense situatie met de dag. Met name sinds augustus is de Russische opmars in een versnelling gekomen. De val van Voehledar zal in militair opzicht ook consequenties hebben voor de penibele Oekraïense situatie bij Pokrovsk, vijftig kilometer ten noorden van Voehledar. Pokrovsk is voor de Oekraïense strijdkrachten een logistiek zeer belangrijk knooppunt. De Russen zijn Pokrovsk tot enkele kilometer genaderd. Het Centre for Defense Strategies, een Oekraïense denktank, verwacht dat de aanstaande slag om Pokrovsk de „climax” zal zijn van de Russische offensieven in de Donbas dit jaar.
De relatief snelle Russische opmars langs de oostelijke frontlinies is niet alleen veroorzaakt doordat Moskou meer troepen en munitie in de strijd werpt. Oekraïense fronttroepen kampen nog altijd met de naweeën van het munitietekort dat ontstond toen de Verenigde Staten rond Kerstmis vorig jaar zijn wapenleveranties voor enkele maanden opschortte. Dat leidde onder meer tot de val van Avdiivka, waar voor de Russen een poort werd geopend voor verdere veroveringen in de Donbas, in alle windrichtingen.
Oekraïense inval in Koersk
Opvallend is dat de Oekraïense inval en bezetting van delen van de Russische regio Koersk, sinds de eerste week van augustus, tot nu toe geen zichtbare gevolgen heeft gehad voor de Russische aanvallen in de Donbas, honderden kilometers naar het zuidoosten. De militaire strategen in Kyiv hoopten dat de Oekraïense inval in Koersk de Russen ertoe zou dwingen troepen in de Donbas over te plaatsen om de Oekraïense troepen uit Koersk te verjagen, maar tot nu toe lijkt Moskou geen haast te maken met het tegenoffensief op eigen bodem.
Ondertussen pleit de Oekraïense president Volodymyr Zelensky in de Verenigde Staten voor meer internationale militaire en humanitaire steun voor zijn land. In een interview bij de Amerikaanse omroep ABC zegt Zelensky dat Oekraïne „alleen in een sterke militaire positie Poetin ertoe kan dwingen de oorlog te stoppen, op een diplomatieke manier”. Volgens Zelensky is daarbij in zijn optiek geen sprake van „onderhandelen” met Rusland. Hij zei tegen ABC dat de Oekraïense oorlog tegen Rusland „dichter bij een einde” is dan menigeen denkt. „We zijn dichter bij vrede dan we denken. We moeten alleen heel sterk zijn, heel sterk.”
Zelensky spreekt dinsdagmiddag (lokale tijd) in New York tijdens een bijeenkomst van de VN Veiligheidsraad, op voorspraak van de ministers van Buitenlandse Zaken van de VS, Frankrijk, Japan, Malta, Zuid-Korea en het Verenigd Koninkrijk. Woensdag spreekt Zelensky de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties toe.
De Oekraïense president zal donderdag in het Witte Huis met de Amerikaanse president Joe Biden Oekraïens ‘overwinningsplan’ bespreken. Wat dat plan behelst wil Zelensky pas bekend maken tijdens zijn onderhoud met Biden. „Het overwinningsplan is het versterken van Oekraïne”, zei Zelensky alvast tegen ABC.
