Het was geen beste maand voor de Ajax Vrouwen. Eerst verloor de regerend landskampioen met 6-1 van FC Twente in de strijd om de Supercup. Daarna werd de ploeg in de eerste kwalificatieronde van de Champions League uitgeschakeld – een half jaar nadat Ajax verrassend de kwartfinales van datzelfde toernooi bereikte.
Manager vrouwenvoetbal Daphne Koster (43) verruilde coach Suzanne Bakker eerder dit jaar voor Hesterine de Reus. Belangrijke speelsters als Romée Leuchter, Chasity Grant en Ashleigh Weerden vertrokken naar het buitenland. Van zes speelsters werd deze week het contract vernieuwd. Hoe houdt Koster koers bij een club die bestuurlijk en financieel in een transitie zit?
Dit moet een frustrerende periode voor je zijn.
„Waarom frustrerend? Ik zou gefrustreerd zijn als ik me niet bewust was van wat in de voetbalwereld een wetmatigheid is: bij sportief succes loop je grote kans dat je sterkhouders vertrekken omdat ze zich in de kijker spelen bij andere clubs. Toen we de kwartfinale in de Champions League speelden, wist ik al dat we dat succes dit seizoen niet zo maar even zouden evenaren. Als opleidingsclub hebben we er jaren over gedaan om die mijlpaal te bereiken. Als je als jonge ploeg acht internationale topwedstrijden speelt, weet je dat het moeilijk wordt om kampioen in eigen land te worden. Waren we dat wél geworden, dan hadden we nu het sportieve pad bewandeld dat FC Twente in de Champions League bewandelt. Ik sluit zeker niet uit dat we dan ook met een half been in de groepsfase hadden gestaan.”
Heb je Grant, Leuchter en Weerden proberen over te halen om wat langer in Amsterdam te blijven?
„We praten voortdurend met speelsters over hun dromen en verwachtingen. Voor Chasity was al langer interesse in het buitenland. Dus vroeg ik of dat haar een mooie stap leek. En zo ja: waarom? Ik probeer speelsters niet te overtuigen om te blijven, want de ervaring leert dat ze het best presteren als ze intrinsiek gemotiveerd en gelukkig zijn. En los daarvan: Ajax staat niet aan de top van de internationale voetbalpiramide, dus ik begrijp best dat speelsters een buitenlands avontuur aangaan als ze die kans krijgen.”
Of een binnenlands avontuur, zoals Sophie Proost. Ze doorliep de Ajax-jeugdopleiding en vertrok als 17-jarige naar Twente. ‘Een droomtransfer’ noemde ze het. Dat moet pijn doen.
Koster zucht. „Natuurlijk heb ik mezelf afgevraagd: ligt het aan ons? Maar speelsters moeten wel het gevoel hebben dat wij de beste plek voor ze zijn. Ik zeg niet dat Sophie daar niet in geloofde, maar als een speelster twijfelt, om wat voor reden ook, moet je als manager niet gaan forceren. We stoppen als club veel liefde in speelsters en als die liefde niet meer beantwoord wordt, moet je ermee stoppen.”
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2024/09/13101423/data121644265-4951e6.jpg)
Vier van de zes speelsters die deze maand een contractverlenging kregen aangeboden zijn 22 jaar of jonger, van wie twee 19. Kun je daarmee het vertrek van sterkhouders opvangen?
„Zie het als langetermijndenken. We weten wat we aan die speelsters hebben en waarmee ze worstelen. Ze zaten allemaal in het Talententeam. Sommigen, zoals Danique Tolhoek en Daliyah de Klonia, speelden vorig seizoen mee in de Champions League en hebben een enorme ontwikkeling doorgemaakt. Daarom hebben we hun contract ook voor drie jaar verlengd.”
De nadruk op talentontwikkeling lijkt ambitieuze routiniers als Sherida Spitse te frustreren. Vlak na de 6-1 nederlaag tegen Twente zei ze: ‘Ik hoef niet alleen maar te leren, ik wil ook winnen.’
„Sherida staat achter onze filosofie. Ik ben niet bang dat ze vanwege die filosofie de club verlaat, zoals wel eens wordt gedacht. Sherida was na die nederlaag tegen Twente gewoon zwaar teleurgesteld. Vergelijk het met een speler die tegen de cornervlag trapt. Niet zo handig, maar het is makkelijk dat soort gedrag te veroordelen. Ook Sherida leert op haar 34ste nog elke dag. Dat is óók een vorm van talentontwikkeling: hoe zet je je leiderschap en kennis effectief in?”
Je kunt naast al die speelsters uit de eigen kweek toch ook een buitenlandse international aantrekken, zoals Twente onlangs deed met de IJslandse Amanda Andradóttir?
„Twente heeft een andere filosofie dan Ajax. Prima, toch? Wij willen de eigen jeugd een kans geven. Dat vergt lef en geduld, maar het levert ook wat op. Niet alleen sportief, maar ook als speelsters een transfer maken naar het buitenland. Het geld dat we daarvoor krijgen investeren we in een nieuwe generatie. Noem me een romanticus, maar ik vind het mooi als speelsters bij het tekenen van hun eerste contract beseffen dat ze ooit iets aan de club terug kunnen geven als ze een buitenlandse transfer maken.”
Bij Grant, die naar Aston Villa vertrok, zou het om een recordtransfer gaan. Wordt dat geld in de vrouwentak gepompt of belandt dat op de grote hoop?
„De waarde van de Ajax-vrouwen – die wordt bepaald door ticketverkoop, sponsorgelden, transfers en Champions League-inkomsten – is de afgelopen jaren flink toegenomen. Op basis van die waarde en de verwachtingen bepaalt Ajax waarin wel en niet geïnvesteerd wordt. Het budget is tot nu toe elk jaar gegroeid.”
Wat er met Overmars is gebeurd, heeft veel medewerkers tot nieuwe inzichten gebracht
Ajax moet al enige tijd de broekriem aantrekken. In welke mate raakt dat de vrouwentak?
„Als je slecht bij kas zit heb je minder investeringsruimte. Maar het raakt de vrouwen niet dusdanig dat het pijn doet. We kunnen nog steeds contracten afsluiten en openbreken. Niet alleen met speelsters uit de eigen opleiding, maar ook met een spits als Bo van Egmond, die onlangs voor een serieus bedrag van PEC Zwolle werd overgenomen. De bereidheid bij Ajax om in de vrouwen te investeren is sterk gegroeid de afgelopen jaren. En dan heb ik het niet alleen over het spelersbudget, maar ook over de recente beslissing om een nieuw gebouw op De Toekomst te zetten met topfaciliteiten voor zowel het eerste elftal van de mannen als de vrouwen. Een plek waar spelers en coaches van beide teams de gym en andere faciliteiten gaan delen. Zoiets zegt mij veel meer dan een club die een zak met geld aan vrouwen geeft en zegt: zoek het verder uit.”
Je zou het ook als bewijs van een cultuuromslag kunnen zien na het vertrek van technisch directeur Marc Overmars, in 2022, wegens grensoverschrijdend gedrag jegens een aantal vrouwelijke werknemers.
„Ik denk dat wat er met Overmars is gebeurd, veel medewerkers tot nieuwe inzichten heeft gebracht. Omdat bepaalde zaken zichtbaar en bespreekbaar zijn geworden, ook dankzij het cultuuronderzoek na zijn vertrek. De beslissing om mannen én vrouwen in dat nieuwe gebouw onder te brengen is niet direct terug te voeren op wat er met Overmars is gebeurd, maar zijn vertrek heeft daar wel een aandeel in gehad. In the end draait het om bewustwording. De maatschappij verandert snel en Ajax kan daarin niet achterblijven.”
Dit jaar werd de Ajax-directie vernieuwd met Alex Kroes en Marijn Beuker. Geven zij voldoende steun bij het verwezenlijken van je doelen?
„De relatie met Alex, onder wie ik officieel val, ervaar ik als heel prettig. We streven een gezamenlijk doel na. Hij redeneert meer vanuit de mannen, ik vanuit de vrouwen. Zo vullen we elkaar goed aan. Ik vind onze gesprekken leerzaam en verrijkend en voor hem is dat volgens mij niet anders.”
Klopt het dat jouw naam ook is gevallen als mogelijk nieuw bestuurslid?
„Dat hoor ik ook wel eens.”
Trekt het je?
„Besturen is voor mij geen doel op zich, maar ik vind het wel belangrijk dat er bij voetbalclubs met een vrouwentak iemand aan de directietafel zit die hun belangen direct vertegenwoordigt. Of Ajax mij aan die tafel zet of iemand anders maakt mij niet uit.”
Alex Kroes redeneert meer vanuit de mannen, ik vanuit de vrouwen. Zo vullen we elkaar goed aan
Je oogstte veel kritiek met je beslissing niet door te gaan met coach Suzanne Bakker, die het op sportief vlak heel goed deed. Hoe kijk je terug op de coachwissel?
„Ik sta nog steeds achter mijn beslissing. De druk van buiten was groot en dan is het de kunst daar niet voor te zwichten. Een coach wordt verantwoordelijk gehouden voor het resultaat. Maar de weg die we als club hebben afgelegd is misschien wel belangrijker. Daar liggen de lessen – en dus de kansen. Die kansen vragen in mijn optiek om andere leiderschapskwaliteiten, hoe goed Suzanne het ook heeft gedaan, omdat de context is veranderd. Haar opvolgster Hesterine de Reus heeft andere competenties, net als Dolf Roks, de onlangs aangestelde technisch manager bij de Ajax Vrouwen. Niet alleen de speelsters, maar ook andere coaches gaan veel profijt van hun kennis en ervaring gaan hebben.”
Je bekleedt deze positie al zeven jaar. Denk je nooit: tijd voor iets anders?
„Mijn hart ligt bij Ajax, maar ik kan niet ontkennen dat ik mezelf soms afvraag of ik nog steeds de juiste persoon voor deze positie ben. Benut ik mijn eigen potentieel voldoende als manager van de Ajax-vrouwen in de snel veranderende wereld van het voetbal?”
Beantwoord die vraag eens.
„Laat ik het zo zeggen: ook ik moet als manager intrinsiek gemotiveerd en gelukkig blijven.”
Krijg je wel eens aanbiedingen?
„Jawel.”
Maar?
„Laatst zei iemand tegen me: je bent een volhouder en als je beet hebt laat je niet meer los – tot het klaar is. Als voetbalster had ik mezelf aan het eind van mijn carrière een doel gesteld: eerst het kampioenschap winnen en de beker en dan is het klaar. Maar in deze baan is onduidelijk waar de finish ligt en dat geeft een bepaalde mate van uitzichtloosheid. Ik speel het spel net zo lang tot het is uitgespeeld. Wanneer dat zo is heb ik nog niet bepaald.”
