Het kabinet-Schoof ziet dat „moeilijke keuzes” nodig zijn om na jaren van te veel uitgeven voor financiële degelijkheid te zorgen. Het voorwoord van de aan NRC gelekte Miljoenennota 2025, die op Prinsjesdag officieel gepresenteerd wordt, staat vol met temperende woorden.
Opvallend is dat minister van Financiën Eelco Heinen (VVD) in woorden zo nadrukkelijk breekt met de afgelopen kabinetten-Rutte, waarin zijn partij de grootste was. Heinen schrijft dat „de begrotingsdiscipline uit het zicht is geraakt. Het is belangrijk deze discipline de komende jaren weer te herstellen”.
Hoewel het kabinet, met name ook de VVD, een scherp contrast wil laten zien met het verleden, blijkt daar voor het komend jaar nog niet zo gek veel van. De „scherpe financiële keuzes” die het kabinet aankondigt, zijn in de praktijk vaak keuzes voor de langere termijn. Denk bijvoorbeeld aan de bezuinigingen op ontwikkelingssamenwerking en de Rijksoverheid.
Daar zit een gedachte achter: het gaat economisch nu nog best goed, de grote financiële tegenvallers worden pas na 2025 verwacht. En er kan ook een tactisch argument meespelen. De kans dat de broze coalitie van PVV, VVD, NSC en BBB het lang volhoudt, wordt ook door sommige deelnemende partijen klein geacht. Wie dan leeft, dan zorgt.
Koopkracht
Er breekt dan ook niet opeens een tijd van strak begroten aan. Het komend jaar komt het begrotingstekort met 2,8 procent dichtbij de kritische grens van 3 procent. Het jaar erop verwacht het kabinet boven de 3 procent uit te komen, op 3,7 procent, onder meer door een grote financiële tegenvaller. Dan moet 8,5 miljard euro worden uitgegeven aan militaire pensioenen.
De tekorten lopen de komende jaren verder op, schrijft ook het Centraal Planbureau (CPB) in de Macro Economische Verkenningen, die traditiegetrouw meegestuurd worden met de begroting. De koopkracht stijgt in 2025 voor alle inkomensgroepen, aldus het CPB, maar minder snel dan het planbureau in de zomer nog dacht. Bovendien stijgt de koopkracht veel minder dan in dit jaar. Voor mensen met een baan stijgt de koopkracht gemiddeld 0,7 procent (dat was in 2024 2,8 procent) en voor uitkeringsgerechtigden 0,9 procent (was 1,1 procent). Gepensioneerden gaan er 0,6 procent op vooruit (was 1,5 procent).
Lees ook
Schoof slaat in regeringsverklaring sombere, strenge toon aan
De begroting is financieel geen grote breuk met eerdere jaren, eerder een voortzetting van door Rutte ingezet beleid. De grote beleidswijzigingen komen pas na 2025. Dan wordt ook zwaarder economisch weer verwacht. Dit begrotingsjaar is eerder een jaar van aankondigingen dan van echt nieuw beleid.