Vijf weken na de verrassende Oekraïense inval in de Zuid-Russische regio Koersk zijn Russische troepen een groot tegenoffensief begonnen. Dinsdag en woensdag zouden de Russen volgens verschillende Russische bronnen enkele dorpen hebben heroverd rond Korenevo, in het westelijk deel van het gebied dat Oekraïne bezet houdt.
Onafhankelijke bevestiging van eventuele Russische heroveringen is niet mogelijk.
Volgens het Institute for the Study of War (ISW), een Amerikaanse denktank die dagelijks rapporteert over de oorlog in Oekraïne, is het nog onduidelijk hoe omvangrijk de Russische tegenaanval is. „Het is te vroeg om nu conclusies te trekken over de nieuwe Russische tegenaanvallen”, aldus de militaire analisten van ISW.
Volgens generaal Apti Alaoedinov, commandant van het Tsjetsjeense paramilitaire Achmat-bataljon dat strijdt in de regio Koersk, hebben de Russische troepen inmiddels „ongeveer tien dorpen bevrijd”, zo zei hij woensdag tegen persbureau TASS. „De situatie is goed, voor ons”, aldus Alaoedinov.
Moskou werd begin augustus volkomen verrast toen zwaar bewapende Oekraïense eenheden de internationale grens overstaken in de richting van de stad Koersk. In korte tijd bezetten de Oekraïners een gebied van meer dan duizend vierkante kilometer. Het Oekraïense offensief is de grootste aanval op Russisch grondgebied sinds de Tweede Wereldoorlog. President Volodymyr Zelensky zei vorige week dat Oekraïne ruim dertienhonderd vierkante kilometer bezet houdt in Koersk, en ruim honderd Russische plaatsen en dorpen.
De Oekraïense inval in Koersk liet in elk geval zien dat het Kremlin geen rekening had gehouden met een dergelijke invasie. Terwijl op de Krim en in de andere bezette gebieden van Oekraïne honderdduizenden Russische militairen actief zijn, bleken de Russische grenzen nauwelijks bewaakt door ervaren gevechtseenheden. Dat duidt mogelijk ook op tekorten aan manschappen in de Russische krijgsmacht. Volgens de laatste cijfers van Kyiv zijn sinds februari 2022 ruim 630.000 Russische soldaten gedood of verwond door de oorlog in Oekraïne.
Doelen onduidelijk
Wat de exacte beweegredenen van Kyiv waren om de Russische regio binnen te vallen is nog altijd niet helemaal duidelijk. Vermoedelijk hoopten president Volodymyr Zelensky en de defensietop op zijn minst dat Rusland troepen zou weghalen uit de Donbas om Koersk te helpen verdedigen.
Een ander mogelijk doel van de Oekraïense inval was de wereld te laten zien hoe kwetsbaar Rusland is onder het bewind van Vladimir Poetin. Ook lijkt het Oekraïense offensief te hebben aangetoond dat de ‘rode lijnen’ die het Kremlin zou aanhouden minder strikt zijn dan in het Westen wel eens wordt gedacht. De Oekraïense invasie in Rusland leidde niet tot een verdere escalatie van de oorlog, of zelfs de inzet van een nucleair wapen door Moskou, zoals vaak wordt gevreesd. Zelensky liet zien dat hij de oorlog naar Rusland kan brengen.
Ook hebben politieke en militaire analisten in en buiten Oekraïne de afgelopen weken geopperd dat Kyiv met het offensief in Rusland het ‘narratief’ wilde veranderen; Oekraïne is al een jaar lang in de verdediging gedrukt, en de Russen schuiven de frontlijn vooral in het oosten langzaam maar zeker op in westelijke richting. Daarbij worden telkens nieuwe steden verwoest door maandenlange bombardementen en granaatbeschietingen. Zowel voor de westerse bondgenoten als voor de eigen militairen was ‘Koersk’ een welkome tegenhanger van dat defensieve verhaal.
Lees ook
Verlies van logistiek knooppunt Pokrovsk zal voor Oekraïne een zware slag betekenen
In de regio Donetsk zijn de Russen al maanden in opmars. Inmiddels wordt het logistieke belangrijke stadje Pokrovsk bedreigd. Maar volgens Oekraïense militairen die bij Pokrovsk vechten zijn de Russische aanvallen in dat deel van de Donbas eerder geïntensiveerd dan afgenomen, sinds Oekraïne de regio Koersk binnenviel. Moskou zou versterkingen voor het verdedigen van Koersk uit andere brandhaarden langs de duizend kilometer lange frontlijn in Oekraïne hebben gehaald, maar niet of nauwelijks uit de regio Donetsk.
Sommige militaire experts hebben de afgelopen weken dan ook hun twijfels geuit over de Oekraïense invasie in Koersk. Zo stelden oorlogsanalisten Michael Kofman en Rob Lee onlangs in Foreign Affairs dat het offensief in Koersk „het toch al wankele Oekraïense front verzwakt”. Bij het offensief in Koersk zouden tien- tot vijftienduizend Oekraïense militairen betrokken zijn, die in elk geval niet beschikbaar zijn om de Oekraïense stellingen in het oosten van het land te verdedigen.
Westerse wapens
Ondertussen lijkt president Zelensky vooruitgang te boeken in zijn aanhoudende verzoeken aan de Amerikaanse regering om westerse langeafstandsraketten in te mogen zetten tegen doelen in Rusland. Na een bezoek aan Kyiv zei de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Antony Blinken, woensdag, dat hij de wensen van Zelensky met president Biden zal bespreken. Die meldde eerder deze week dat zijn regering „daarmee op dit moment aan het werk is”.
Lees ook
Washington lijkt klaar om het verbod op het Oekraïense gebruik van westerse wapens tegen Rusland in te trekken
Blinken zegde Oekraïne woensdag ruim 700 miljoen dollar toe aan steun voor de Oekraïense elektriciteitsvoorziening. Door aanhoudende Russische raketaanvallen is een groot deel van het stroomnetwerk van Oekraïne verwoest. Op veel plaatsen kampen bewoners, diensten en bedrijven met elektriciteitstekorten.
Tijdens het bezoek van Blinken en zijn Britse ambtgenoot David Lammy klonk woensdag twee keer het luchtalarm boven de Oekraïense hoofdstad. Vanwege de dreiging van een Russische aanval op Kyiv werd een kranslegging door de buitenlandse bewindslieden afgelast.
