Halina Reijn over de premiere van Babygirl op het filmfestival van Venetie: ‘In de watertaxi maakt de stress plaats voor enthousiasme’

Posted on September 3, 2024 by admin

Dinsdag 27 augustusPrinsessenupgrade

Vandaag naar Londen om jurken te passen voor alle verschillende persmomenten, boottochten, diners en lopers. Voor de première van mijn derde film Babygirl op het filmfestival van Venetië later deze week zal ik een (trouw) jurk van onze nationale trots Claes Iversen dragen, maar er zijn nog talloze andere mediamomenten die ‘gestyled’ moeten worden. De Britse styliste blijkt niet eens aanwezig maar moedigt me aan vanuit LA via Facetime: „That’s your size, you gotta fit into that one!” Terwijl de zenuwen opspelen nu het allemaal dichterbij komt, probeer ik me in jurken te hijsen die gemaakt lijken voor jonge pubers in plaats van perimenopauzale eind veertigers.

In het sjieke Chiltern Firehouse hotel krijg ik een prinsessenupgrade naar een gigantische suite dus dat is een mooie meevaller gezien de explosie van kleren, sieraden en zonnebrillen die ik in mijn paniek veroorzaak.

Foto’s: Team Halina Reijn

Woensdag 28 augustusVrouwelijk orgasme

In het vliegtuig naar Venetië neem ik het schema voor de komende dagen door. Tot mijn grote schrik zie ik dat ik op de premièredag om zes uur ’s ochtends wordt opgehaald door een boot om in de Sala Grande, waar vrijdag Babygirl in première gaat, een ‘tech check’ te doen (een test voor geluid en beeld). Hoe ga ik die bizar lange dag doorkomen als ik zo vroeg moet beginnen? Waar ik me het meest druk om maak is de persconferentie na de eerste persvoorstellingen ’s ochtends. Spannend om ten tijde van het internet waar dan ook je mond over open te trekken, laat staan als je al vanaf half zes op bent en moet praten over het vrouwelijk orgasme.

Op mijn koptelefoon luister ik naar Wende en S10 die zingen ‘hoger ’ en ‘niet bang zijn’ en beelden van de afgelopen drieënhalf jaar schieten door mijn hoofd terwijl het vliegtuig zachtjes heen en weer schudt door de turbulentie. Het vertrek naar Amerika voor de film Bodies Bodies Bodies ten tijde van Covid. De lege straten van New York die enkel door ratten en kakkerlakken bevolkt werden en de heimwee en eenzaamheid van een nieuw leven starten op je 45ste, terwijl het oorspronkelijke plan was te settelen aan de rand van Amsterdam met hond, man en kind zoals mijn leeftijdgenoten. Hoe ben ik hier terechtgekomen?

Als ik op de watertaxi stap maakt de stress plaats voor enthousiasme

Als ik op de watertaxi naar het hotel stap en de stad voor ons opdoemt, maakt de stress plaats voor enthousiasme. De schoonheid van de architectuur is overweldigend en de vaart waarmee de kapitein de boot over het water stuurt draagt bij aan de opwinding.

In het hotel wacht Heather Secrist van productiebedrijf A24 me op om het volledige schema nog eens samen door te nemen en de gekreukelde jurken glad te strijken. Ik berg de grote hoeveelheid jasjes, tasjes, brillen en juwelen op in de kasten en geniet van het sprookjesachtige uitzicht vanaf het balkon. ’s Avonds dineren we met een klein groepje van A24.

Foto’s: Team Halina Reijn

Donderdag 29 augustusLanterfanten

Vandaag komt de rest van onze groep aan: de acteurs, nog meer mensen van A24 en ook mijn vrienden Geza en Ella. We lanterfanten wat in de kamer, bestellen cappuccino’s en doen nog maar eens een doorpas omdat ik de slechtste beslisser op aarde ben als het aankomt op banale zaken en mijn vrienden oeverloos lastigval met alle opties en compleet onbelangrijke dilemma’s. Wat te dragen bij welke gelegenheid, en vooral in deze verstikkende hitte? Het is alsof de kleding een beschermend harnas kan zijn of een kostuum dat bepaalt of ik de rol van morgen wel of niet goed kan spelen.

Het weerzien met de cast is hartverwarmend. We praten honderduit en spreken elkaar moed in voor de dag van morgen. De zenuwen maken plaats voor een gevoel van liefde en dankbaarheid en vooral veel lol.

’s AvondsBananen

’s Avonds dineren we op uitnodiging van de Italiaanse distributeur op een prachtig jacht. Gelukkig blijft het voor anker want ik wil elk moment weg kunnen om te gaan slapen.

Na afloop verzamelen we bij de hotelbar waar ik een thee bestel en vraag of we de volgende dag een paar bananen en proteïnerepen in een zakje kunnen doen omdat er nooit tijd is om te eten. „There are no bananas on this island”, roept iemand uit. Ik gebaar dat het wel goed komt – „Een droge boterham is ook perfect” – en begeef ik me naar mijn kamer waar ik alles klaar maak voor de nacht en hoop dat ik de slaap kan vatten. Ik rol op mijn zij en voel tot mijn verbazing dat mijn lichaam zich direct ontspant. Een uur later schrik ik ruw wakker van de hoteltelefoon: „You order a banana? Room service? We have a banana for you!” Ik bedank vriendelijk en probeer niet uit elkaar te barsten van frustratie omdat ik nu wakker ben en onmogelijk weer in slaap zal kunnen vallen.

Vrijdag 30 augustusOnmogelijk hoge Miu Miu-hakken

Mijn agent Sue Carls, Heather en de visagiste helpen me om me voor te bereiden op de boottocht naar het Lido waar Nicole [Kidman, die de hoofdrol speelt, red.] en ik interviews zullen geven aan de Italiaanse media. Nu gieren de zenuwen echt door mijn lijf. Waarom wilde ik in godsnaam een film maken? Het voelt opeens gênant en kwetsbaar om dit verhaal te delen met de hele wereld. Ironisch genoeg was de reden om te beginnen met schrijven het thema ‘zelfliefde’ en de vraag of het mogelijk is om van alle verschillende aspecten van onszelf te houden, maar op dit moment voel ik enkel zelfhaat en zelftwijfel. Voor ik het weet roept Heather dat het tijd is en stap ik op prachtige maar onmogelijk hoge Miu Miu-hakken op de boot naar het Excelsior Hotel op het Lido.

Als Nicole en ik eenmaal samen in een kamer zitten valt alle stress weg. De diepe verbondenheid die ik met haar voel geeft me rust en vertrouwen. We staan vijf cameraploegen te woord en zijn blij met deze ‘repetitie’ voor de persconferentie die hierna zal volgen. Direct merken we dat de film iets los heeft gemaakt bij de journalisten en dat maakt de gesprekken interessant en intiem.

De zaal waar de persconferentie plaatsvindt, is heet en vol en ik durf geen slokje te nemen van mijn water uit angst dat mijn handen trillen. Stiekem schop ik onder tafel mijn hakken uit en maak mijn riem los zodat ik uit kan ademen. Godzijdank gaat alles goed. We zijn in staat rustig te praten over wat de kern van de film is en gelukkig ook een paar relativerende grappen te maken. De journalisten zijn aardig en stellen geen nare vragen.

De cast van ‘Babygirl’ op de rode loper.

Halina Reijn en Nicole Kidman

Foto’s: Yara Nardi, Alberto Pizzoli AFP

’s Avonds‘This film is a huge success’

Nu krijgen we een uur vrij om te rusten en te eten voor we de make-up in moeten voor de rode loper. Ik bestel een koffie en een cola light om mezelf wakker te houden. We komen de tijd door met grappen maken en proberen in te schatten hoe lang de boottocht naar het Lido is en hoeveel ik tijdens die rit zal gaan zweten. Er zit niks anders op dan staand de oversteek te maken opdat Claes’ jurk zo min mogelijk kreukt.

In Venetië is het de gewoonte dat het voltallige team tijdens de première de hele film blijft kijken. Ik weet hoe moeilijk dat voor acteurs kan zijn en Nicole grijpt dan ook al snel mijn hand. Al snel merken we dat het publiek warm reageert en dat geeft langzamerhand een beetje vertrouwen. Er wordt gelachen op de juiste momenten en Nicole krijgt zelfs een open doekje tijdens een belangrijke scène.

We proberen in te schatten hoe lang de boottocht naar het Lido is en hoeveel ik tijdens die rit zal gaan zweten

Aan het eind barst het applaus los. Opgelucht komen we overeind. Terwijl ik uit elkaar barst van dankbaarheid is het ook een beetje ongemakkelijk om zo lang de zaal in te kijken en te proberen op een juiste manier het applaus liefdevol te ontvangen. Gelukkig kan ik zelf keihard meeklappen voor mijn acteurs en team.

Als het voorbij is worden we haastig weggeleid. Zo snel als ik kan kleed ik me om en spoed me richting Noah Sacco, hoofd film van A24, die me op de hoogte zal stellen van de recensies die vijf minuten nadat de film is begonnen online verschijnen. Ik heb expres mijn telefoon uitstaan, ik durf niets te lezen. De druk is gigantisch en ik wil vooral mijn vrienden, familie en A24 trots maken en de enorme investering die zij in mij en het project hebben gedaan waarmaken. Wanneer hij me omhelst en in mijn oor de reacties samenvat en ik in zijn ogen de blijdschap zie, durf ik iets meer uit te ademen.

In het sjieke Hotel Cipriani vieren we ons premièrefeest. Als ik buiten naar het water staar om even naar adem te happen, stapt een man op me af en zegt: „Ok so this film is a huge succes, maybe the next one is shit, but it’s all fine and it’s all bullshit. But this one is perfect.” Ik grijns breed en word een boot in geduwd naar het volgende feestje, waar we tot in de ochtend dansen op de nummers uit onze film van George Michael, INXS en Yellow Claw. Om de film voor Venetië op tijd af te krijgen, hebben we heel hard moeten werken en sinds de eerste draaidag nauwelijks rust gehad. Nu de adrenaline wegebt, voel ik hoe moe ik ben.

Column | Pauspulp Conclave laat zien: koester de twijfel

admin
November 14, 2024
0

Ik zag een geweldige film: Conclave. Een aartsbisschop houdt daarin een oor strelende speech, maar bovenal is er het einde van de film. Ik hoop dat u er zich met een interpretatieclubje op zult storten. Wat ik kan verklappen zonder te spoilen (alle recensenten noemden het reeds) is dat er een oude verteltruc uit de kast wordt gehaald waar ik erg vrolijk van werd: de deus ex machina.

Conclave is treffend als ‘pauspulp’ omschreven. Alle aartsbisschoppen zijn opgetrommeld om in Rome een nieuwe paus te kiezen. Dat gaat met een aantal stemrondes totdat er een meerderheid is. Er is veel filmische aandacht voor het strelen van witte pauselijke robes, fluwelen koorden, ringen, en mijters – ieder zijn fetisj. De katholieke geestelijken laven zich tussen de stemrondes door aan de door nonnen bereide handgemaakte dampende pasta en de rode wijn. Het verhaal is een parabel voor onze tijd. De machtige heren van middelbare leeftijd en ouder moeten een nieuwe paus kiezen. Er wordt geronseld, gemanipuleerd, gediscrimineerd, omgekocht, omgepraat, er moet een meerderheid komen. De ene kandidaat is ultraconservatief, de ander gematigd conservatief, een derde progressief. De progressieven hebben het zwaar, ze overwegen daarom strategisch het ‘minst slechte alternatief’ te steunen.

Dan is er de fraaie speech van Thomas Cardinal Lawrence die de stemming in goede banen moet leiden (gespeeld door Ralph Fiennes, noteer hem vast voor een Oscar). Er is één zonde, declameert hij, die hij vreest boven alle anderen, en dat is: zekerheid. „Als er alleen zekerheid zou zijn en geen twijfel zou er geen mysterie zijn, en dus geen geloof.” Dat is een promopraatje voor de kerk, maar ook een pleidooi voor verbeeldingskracht. Stelligheid, gaat hij door, is het grootste gevaar voor tolerantie. Stelligheid leidt tot oorlog. Absoluut denken verschrompelt het hart, dus laat twijfel toe.

Natuurlijk zat ik mee te knikken: er is geen enkele filosoof die niet is opgeleid met het vieren van de twijfel, het is zo’n beetje de basis van de hele westerse moderne filosofie. Cogito ergo sum! Twijfel staat haaks op de huidige tijdgeest, die volstrekt anti-filosofisch is. Het al dan niet figuurlijke ‘midden’ is inmiddels verdacht terrein (je krijgt dan aangewreven dat je neutraal en slap zou zijn, of, nog erger, een genocide ondersteunt), balans gruwelijk – false balance zul je bedoelen! – stilte een zonde (complicity!), tolerantie een zwakte, en nuance (‘geen maar!’) het goedpraten van misstanden.

De speech leidt tot twee reacties. Sommige aartsbisschoppen willen verzachten en stoppen met vechten. Anderen verharden prompt want dit soort slappe twijfelpraat is precies wat niet nodig is. Het biedt geen helder antwoord op de harde bedreiging van buitenaf.

Beide reacties zijn invoelbaar, en ook wel herkenbaar. Hoewel ik bijvoorbeeld graag wil vasthouden aan zoiets als ‘openheid’ of ‘zachtheid’, betrapte ik mezelf dat ik het wederom rondpompen van Henriette Roland Holsts dichtregels „De zachte krachten zullen zeker winnen in ’t eind – dit hoor ik als een innig fluisteren in mij” na de overwinning van Trump een wat fletse geste vond. Wie fluistert wordt platgewalst. Toch wil ik me verzetten tegen het verdacht maken van alles tussen de radicale flanken. Je kunt de slachtpartij in Gaza door Israël veroordelen, vernielingen door Israëlische hooligans in Amsterdam verwerpelijk vinden én het opgejaagde geweld jegens Israëliërs en Joden veroordelen én de gewelddadigheden en vernielingen in Nieuw-West onder het mom van ‘Free Palestine’ verafschuwen. Sinds wanneer is dat ‘slap’ of ‘neutraal’? Pleiten voor en werken aan vrede is nooit een slap midden.

Nu kom ik bij het einde van Conclave, waar ik me al dagen vrolijk over maak: de deus ex machina. De deus ex machina is een noodgreep van een verteller die er niet uitkomt, de auteur die een goddelijke ingreep pleegt, de plottwist die ‘uit de lucht’ valt. Daar wordt op neergekeken in onze tijd, want iets moet logisch en geloofwaardig zijn.

Maar de werkelijkheid is niet logisch, maar complex. Even was Kamala Harris de onverwachte plottwist, een dea ex machina – nou ja, ze had het kunnen zijn! Ze gaf mij hoop, evenals Conclave op een hilarische wijze opbeurend is en een pleidooi voor radicale verbeeldingskracht. Daar heb je schrijvers, scenaristen en kunstenaars voor nodig – niet voor niets willen potentaten dat verbannen dan wel de toegang bemoeilijken. Natuurlijk heeft deze ellendige tijd meer mysterie, vrede zachtheid, nuance, liefde en twijfel nodig én – ja! – meer deus ex machina – denken – daar is helemaal niets softs of sleets aan.

Stine Jensen is filosoof en schrijver. Ze schrijft om de week een column op deze plek.

<dmt-util-bar article="4873180" headline="Pauspulp Conclave laat zien: koester de twijfel” url=”https://www.nrc.nl/nieuws/2024/11/14/pauspulp-conclave-laat-zien-koester-de-twijfel-a4873180″>

Opinie | Werken als bijzonder hoogleraar onderzoeksjournalistiek én bij de NCTV? Geen enkel probleem

admin
November 14, 2024
0

Ik las in NRC (14/11) over de zeer mooie benoeming door de Vereniging van Onderzoeksjournalisten (VVOJ) van Nikki Sterkenburg tot bijzonder hoogleraar, en de vrij wonderlijke en totaal misplaatste reactie die dat bij enkele onderzoeksjournalisten die lid zijn van de VVOJ heeft opgewekt.

Om naar goed journalistiek (en wetenschappelijk) gebruik met mijn conclusie te beginnen: ik wil de VVOJ met nadruk op het hart drukken om aan de benoeming van Nikki Sterkenburg vast te houden. De reactie van enkele leden op die benoeming getuigt namelijk van een verkeerd begrip van zowel wetenschap als van ambtelijk vakmanschap in het algemeen en de taken van de NCTV in het bijzonder.

Allereerst: ik werk al twintig jaar in de wetenschap. Dat deed ik al die tijd naast mijn hoofdbaan als achtereenvolgens ambtenaar bij Justitie en BZK, diplomaat voor BZK in Brussel en lid van het College voor de Rechten van de Mens. Ik heb me werkelijk nog nooit beperkt gevoeld om vanuit wetenschappelijke distantie naar activiteiten van mijn hoofdwerkgever te kijken, noch heeft mijn hoofdwerkgever (die, net als dat bij Nikki Sterkenburg het geval zal zijn, tenslotte akkoord heeft gegeven op mijn wetenschappelijke nevenactiviteit) me daar ooit een strobreed voor in de weg gelegd.

Het doel van wetenschap is namelijk op basis van een academische code, die kwaliteitsnormen oplegt, onderzoek en onderwijs te verzorgen. Iemand die met praktijkervaring een bijzonder hoogleraarschap invult, in het geval van Nikki Sterkenburg dus zowel vanuit haar eerdere journalistieke activiteiten als vanuit haar hoofdfunctie, brengt meer mee in die academische rol – dat is het hele punt van een bijzonder hoogleraarschap. Maar de academische onafhankelijkheid is gewaarborgd, omdat je je als hoogleraar onverkort bindt aan de academische code.

Nederland is geen Noord-Korea

Ten tweede: als ambtenaar leg je een ambtseed af. Het verbaast me sterk dat de ondertekenaars van de brief, helemaal omdat het onderzoeksjournalisten zijn, werkelijk geen idee lijken te hebben wat ambtelijk werk inhoudt. Nederland is geen Noord-Korea, waar je als een soort knipmes recht praat wat krom is.

Dat is onzin. Nederland heeft een zeer goed ambtelijk apparaat, kan ik dus uit eigen ervaring zeggen. Je taak is het adviseren van iemand met politieke verantwoordelijkheid, en die doet er dan mee wat hij of zij wil. Je kunt en moet je creativiteit kwijt in die advisering, en dat doe je dus vanzelfsprekend binnenhuis. Dat is het werk. Net als het werk van journalisten is om de besluiten van politici, of zaken die onder hun verantwoordelijkheid gebeuren, kritisch te volgen.

Ten derde, de reactie van een groep onderzoeksjournalisten maakt een enorm punt van specifiek de NCTV. Laat ik dit zeggen op basis van 10 jaar ervaring bij BZK en Justitie: er is helemaal niets bijzonders aan die organisatie, niet vanuit wetenschappelijk oogpunt, niet uit academisch oogpunt, noch uit onderzoeksjournalistiek oogpunt. Dit is een klassiek voorbeeld van van een muis een olifant maken. Er zou VVOJ-Professor Sterkenburg, als zij dat uit wetenschappelijk oogpunt relevant vindt (dat is namelijk straks haar vak – ze wordt door de benoeming geen onderzoeksjournalist), niets in de weg staan om onderzoek of onderwijs te wijden aan de NCTV. Gelukkig is de wereld die vanuit onderzoeksjournalistiek oogpunt relevant is een heel stuk groter dan het werkveld van de NCTV.

Analyse uit onbegrip

Tenslotte: Ik werk veel met journalisten op mijn expertisegebied, en heb respect voor het journalistieke vak en veel van zijn uitstekende beoefenaars. Journalisten zijn belangrijk voor het goed functioneren van een rechtsstaat. Niet elke tegenreactie vanuit die beroepsgroep is echter per definitie goudomrand en goed doordacht. Dit is een reactie puur vanuit de onderbuik. Door toe te geven aan de druk van enkele leden van haar vereniging zou de VVOJ niet alleen een ontzettend geschikte bijzonder hoogleraar enorm veel schade berokkenen, maar – voor de vereniging belangrijker – handelen op een analyse die uitgaat van een verkeerd begrip van zowel wat wetenschap inhoudt als wat ambtelijk vakmanschap is. De VVOJ zou haar eigen missie in de wielen rijden.

Kortom: de VVOJ moet de rug recht houden, en vasthouden aan deze benoeming. Daar zullen vele studenten als zeer goed onderlegde onderzoeksjournalisten uit resulteren, waar de maatschappij weer profijt van zal hebben.

Wat vindt NRC | Het decimeren van ontwikkelingshulp is moeilijk te verdedigen

admin
November 14, 2024
0

Hoe bezuinig je een derde van een begroting weg? Over die vraag debatteert de Kamer deze en volgende week met minister Klever (PVV) voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp. In de ontwikkelingsbegroting van 7,2 miljard euro moet van het kabinet-Schoof uiteindelijk 2,4 miljard worden gesneden. De vraag wordt daarbij of ontwikkelingssamenwerking, door het nieuwe kabinet herdoopt tot het oude ‘ontwikkelingshulp’, daarna nog wel enige betekenis houdt.

De bezuiniging is forser dan op het eerste gezicht lijkt. De begroting is de afgelopen jaren langzaam gevuld met uitgaven aan asiel, afdrachten aan de EU, een bijdrage aan het ambassadenetwerk, niet-militaire hulp aan Oekraïne en andere posten. Tien jaar geleden maakte daadwerkelijke ontwikkelingshulp 70 procent uit van het budget, dit jaar is dat nog maar de helft. En in die overblijvende helft zitten dan weer min of meer vaste posten, zoals bijdragen aan de Verenigde Naties en de Wereldbank – die overigens ten goede komen aan ontwikkelingslanden en landen in noodsituaties.

De 2,4 miljard aan voorgenomen bezuinigingen grijpen dus veel dieper in: zij zijn niet een derde van het totale ‘ontwikkelingsbudget’, maar misschien wel de helft of meer. De eerste geopperde maatregel, het bezuinigen van 1 miljard op hulp via non-gouvernementele organisaties (ngo’s) laat dat ook zien. Minister Klevers plan dat deze ngo’s niet langer een kwart, maar de helft van de financiering van hun projecten zelf moeten dragen suggereert dat zij, bij gelijkblijvende fondsenwerving, in de praktijk hun activiteiten moeten halveren – als Klevers ministerie daarna überhaupt nog geld heeft om aan het overheidsdeel daarvan bij te dragen.

Ontwikkelingssamenwerking moet zeker van tijd tot tijd tegen het licht worden gehouden. Daar wijst de Algemene Rekenkamer ook op, voorafgaand aan het debat. Er zijn onduidelijke doelen, moeilijk te meten resultaten en andere aspecten van de praktijk van ontwikkelingssamenwerking waar kritisch naar moet worden gekeken.

Of de botte bijl daar een antwoord op is, is zeer de vraag. Nederland geeft dit jaar waarschijnlijk nog zo’n 0,65 procent van het bruto nationaal inkomen uit aan ontwikkelingshulp, volgens de OESO. Als het kabinet zijn plannen uitvoert, dan daalt dat naar 0,42 procent aan het einde van de rit van het kabinet-Schoof.

Daarmee zakt ons land uit de categorie van veelbesteders – waaronder traditioneel de Scandinavische landen – naar de middengroep, waaronder Japan en België. Dat nieuwe, lage percentage van 0,42 is overigens vrijwel conform de wens (0,44) die de VVD in 2008 al uitte. Dus zo ‘nieuw rechts’ is het beleid van het kabinet-Schoof nu ook weer niet.

Een kritische blik doet intussen weinig af aan de onderliggende reden waarom hulp nodig is. Het verschaft Nederland toegang en invloed in het buitenland en bij internationale organisaties – Klever is tenslotte óók minister van Buitenlandse Handel. Maar bovenal biedt hulp datgene waar het voor bedoeld is: een bijdrage aan ontwikkeling en het lenigen van nood.

Ja, China en andere landen mengen zich daar tegenwoordig ook in, met andere standaards en bedoelingen. En nee, niet elke euro komt precies terecht waar zou moeten. Maar het gaat hier uiteindelijk om mensen. Het decimeren van ontwikkelingssamenwerking, want daar komt dit beleid van het kabinet-Schoof in de praktijk op neer, is moeilijk te verdedigen.