‘Kamala Harris is niet bevoorrecht geboren”, vertelt oud-president Barack Obama. Een jeugdvriendin noemt haar „van jongs af aan een beschermer en een aanklager”. Voormalig president Bill Clinton schetst: „Toen ze jong was, werkte ze bij McDonald’s en begroette iedereen met die glimlach van duizend watt.” Een influencer zegt dat Harris „geweldig kan koken”. Ze is „een vechter voor de arbeidersklasse”, aldus een vakbondsleider. Kamala Harris „kan zwakte ruiken”, volgens haar echtgenoot. President Joe Biden: „Ze is onverzettelijk, ze heeft ervaring en enorm veel integriteit.”
De Democratische Conventie die Chicago en het Amerikaanse nieuws de afgelopen week overspoelde, was één gigantische presentatie van Kamala Harris – en in iets mindere mate haar running mate Tim Walz – aan het grote publiek. Tuurlijk, bijna vijfduizend gedelegeerden en tienduizenden andere gasten hadden zich verzameld om overdag een partijprogramma te bekrachtigen, te netwerken en campagnecursussen te volgen. Ze zetten een symbolische stemming om Harris te nomineren om in een feestje. Maar de vier avonden in het basketbalstadion van de Chicago Bulls staan in het teken van de plotseling gelanceerde Harris. En zijn voor de tientallen miljoenen televisiekijkers thuis.
Lees ook
‘It’s a Kamala-nomenon’: de popmuziek die Kamala Harris’ campagne een boost geeft
Conventie op het hoogtepunt
Hoewel zij al bijna een volle termijn vicepresident is, en ruim een maand presidentskandidaat, kennen veel Amerikanen Harris nauwelijks. Als de Democraten haar niet overvloedig aan kiezers voorstellen, dan definiëren Republikeinen haar wel. Tegenstander Donald Trump doet hard zijn best om Harris af te schilderen als de hoofdverantwoordelijke voor Bidens falende grensbeleid. En hij trekt haar identiteit als zwarte én Aziatische vrouw in twijfel.
Dan de Democraten. Die laten Harris’ levensloop voorbijkomen in een gelikte show vol anekdotes, toespraken van vriendinnen, stiefkinderen, beroemdheden en andere politici, onder wie drie oud-presidenten. Ze testen slogans als ‘Not going back’, ‘Yes she can’ en ‘I believe in America’. En ze proberen met vlaggewapper en een hit van Beyoncé de termen patriottisme en vrijheid op de Republikeinen te veroveren.
De drang om het beeld te regisseren gaat zo ver dat voorafgaand aan Harris’ toespraak donderdag haar twee schattige achternichtjes komen uitleggen hoe Kamala moet worden uitgesproken: „komma – la”. Trump (kamála of kemula) verhaspelt haar naam expres. Maar de cursus had beter vóór de speech van Bill Clinton (kamelá) op woensdag gegeven kunnen worden.
Er was een speech van Oprah Winfrey, muziek van Pink en Stevie Wonder, en lof van (kleinzonen van) oud-presidenten
In zekere zin was de Democratische Conventie vergelijkbaar met de Republikeinse vijf weken eerder. Beide vallen op een moment dat de kandidaat onaantastbaar populair lijkt, optimisme en eensgezindheid de partij overheersen en verkiezingswinst binnen handbereik voelt. Rond Donald Trump (78) vlak na de aanslag op zijn leven. Rond Kamala Harris (59) na haar overname van de fakkel van Biden en haar opmars in de peilingen. Hoewel bij de Republikeinen werd geprobeerd Trump ook neer te zetten als een warme vader en grootvader zijn de toon en de vertolkers totaal anders.
Trump liet alleen mensen op het podium die dankzij hem politiek relevant zijn geworden, voormalig first lady Melania stond niet op het programma en de hoogste amusementswaarde kwam van worstelaar Hulk Hogan, die schreeuwend zijn hemd van zijn lijf scheurde.
Harris krijgt een vlammende speech van Oprah Winfrey. Muziek van Stevie Wonder, John Legend en Pink. Lof van Biden, beide Obama’s en beide Clintons, en kleinzonen van Jimmy Carter en John F. Kennedy. Het hele pantheon van de partij maakt een plekje vrij om haar erbij te schilderen – als ze wint in november.
Grote tent
Zeker zo opmerkelijk: elke dag vertellen ontevreden Republikeinen over hoe hun partij de weg kwijtgeraakt is en zij dit keer op Harris zullen stemmen „om de waarheid, de democratie en het fatsoen te verdedigen”, zoals oud-afgevaardigde Adam Kinzinger het verwoordt. De Democraten willen laten zien dat zij de partij van de ‘grote tent’ zijn, waar bijna iedereen politiek inpast.
Zoals radicaal-linkse Democraten als senator Bernie Sanders, afgevaardigde Alexandria Ocasio-Cortez en vakbondsleider Shawn Fain, die Harris’ populistische economische plannen promoten. En gevestigde-orde- types als de Clintons, oud-Defensieminister Leon Panetta en senator Mark Kelly (Arizona), die moesten instaan voor haar internationale ervaring en toewijding aan de Amerikaanse wereldorde.
Lees ook
Kritiek van pro-Palestijnse Democraten is kras op het plaatje van eenheid die de partij wil uitstralen
Alleen enkele (kandidaat-)Congresleden uit overwegend conservatieve staten laten zich niet zien in de buurt van Harris. En ondanks verwoede pogingen krijgen partijleden die zich afzetten tegen de steun aan Israël geen plekje op het podium. De ouders van een door Hamas ontvoerde Israëlische Amerikaan wel.
Sarren van Trump speelt een grote rol op de conventie. Hem klein maken – meer als een sneue oude man met wanen en obsessies dan een sluwe dictator – is sinds Biden zich terugtrok het devies. Al houdt Harris zich in Chicago zelf verre van dit trollen en noemt ze zijn dreiging serieus. Het meest geslaagd waren de Obama’s, die allebei laten zien hoe weergaloos ze kunnen spreken en hoe populair ze in hun eigen partij zijn.
Lees ook
Voor Kamala Harris gaan Democraten weer vol vertrouwen langs de deuren
Migrantenkind
De talentontwikkeling in de partij, die tijdens het presidentschap van Obama gestokt leek, heeft anno 2024 een trits aan Congresleden en gouverneurs opgeleverd die op het podium de diversiteit van het land weergeven, zonder geforceerd te zijn. Toch springt geen enkel talent er echt uit, zoals Obama als kandidaat-senator deed op de partijconventie in 2004. Wie wel viraal gaat is de licht verstandelijk beperkte zoon van Tim Walz. Deze Gus (17) loopt zo over van trots dat hij tijdens de toespraak van de vicepresidentskandidaat in tranen naar hem wijst en roept: „Dat is mijn vader!”
Donderdagavond geeft Harris de belangrijkste toespraak van haar leven – over haar leven. „Laat nooit iemand anders je vertellen wie je bent, maar laat ze zelf zien wie je bent”, citeert ze haar Indiase moeder. Vanaf het begin is duidelijk dat zij zich, in een sobere en krachtige speech, niet richt op de blauwverlichte zaal, maar op twijfelende kiezers buiten Chicago.
Harris’ rede gaat geen moment over het historische karakter van haar kandidatuur. In plaats van haar geslacht of haar huidskleur benadrukte ze haar drijfveren als migrantenkind van eenvoudige komaf en als officier van justitie die „op vrijwel elk moment onderschat werd”. Ze schetst haar vormende jeugd ten tijde van de burgerrechtenbeweging. Haar drijfveren als openbaar aanklager. En het contrast met haar tegenstander. „In de voortdurende strijd tussen democratie en tirannie weet ik waar ik sta. En waar de Verenigde Staten thuishoren.” Ze belooft „voor alle Amerikanen” een president te zijn „die leidt en luistert”.
Zeventig dagen
Harris laat de humor van haar recente campagneoptredens grotendeels achterwege. Vanavond is ze geen ‘vrolijke vechter’, maar aanstaand opperbevelhebber. Zonder aarzeling schaart zij zich achter Oekraïne én Israël. Maar ze belooft ook zich in te zetten voor „het recht op waardigheid, veiligheid, vrijheid en zelfbeschikking” van Palestijnen. Een poging om zowel onafhankelijke kiezers en Republikeinen met een afkeer van Trump, als progressieven die het Amerikaanse beleid in het Midden-Oosten verafschuwen te bereiken.
Qua immigratie kiest ze een veel rechtsere koers dan vier jaar geleden, door een grotendeels Republikeins plan te omarmen om de grens te sluiten. „Ik weet dat we onze trotse erfenis als natie van immigranten kunnen behouden en ons kapotte immigratiesysteem kunnen hervormen.” Ze spreekt zich volmondig uit voor de ambitie de „sterkste, meest dodelijke strijdmacht ter wereld” te behouden.
Harris spendeert veel tijd aan het gevaar dat een nieuwe termijn van Trump „zonder vangrail” zou betekenen. Voor de veiligheid in de wereld en voor de vrijheid van Amerikanen: om te stemmen en om over hun eigen lichaam te beslissen. Trump en zijn medestanders zijn „simpel gezegd gek geworden”. Ze presenteert de komende verkiezingen als „een kostbare, vluchtige kans om de bitterheid, het cynisme en de verdeeldheid achter ons te laten”.
Amerikanen hebben nog ruim zeventig dagen om te beslissen of ze, in de woorden van Trump, Amerika weer groot willen maken. Of dat ze de bladzijde van het hoofdstuk-Trump willen omslaan en, zoals Harris in haar toespraak zegt, „een geweldig volgend hoofdstuk” willen schrijven.
