Wie is Sabrina Carpenter, de zangeres van de zomerhit ‘Espresso’?

Posted on August 16, 2024 by admin

‘I’m working laaaaate, ’cause I’m a singerrrrr…” De suikerzoete monsterhit van Sabrina Carpenter is overal: ‘Espresso’, een vrolijke oorwurm met een lichtvoetige retro groove, staat al vijftien weken in de top-40, waarvan elf in de top-10. Aanstaande vrijdag brengt de 25-jarige Amerikaanse haar nieuwe album Short n’ Sweet uit, dat na een carrière van tien jaar (!) eindelijk haar status als popster lijkt te gaan verzilveren. Wie is de vrouw achter dé zomerhit van 2024?

Carpenter is een opvallende verschijning: anderhalve meter lang, altijd op torenhoge plateauzolen, met een grote blonde Brigitte Bardot-haardos en een roze blos op haar wangen. Ze werd in 1999 geboren in Quakertown, Pennsylvania, een dorp van zo’n 9.000 inwoners, als jongste van vier zussen. Op haar tiende besloot ze dat ze muzikant wilde worden – wellicht omdat haar moeder danseres was geweest, of omdat twee van haar zussen naar ‘performing arts high schools’ gingen, middelbare scholen gericht op uitvoerende kunsten. Ze vroeg haar moeder, chiropractor, en haar vader, kok, om haar van school te halen en thuis les te geven: „Ik was toen al een zakenvrouw, ik dacht: ‘Nou, ik ga tijd nodig hebben om aan mijn carrière te werken’ – toen ik tien was”, zei ze tegen Variety. Haar vader bouwde de kelder om tot opnamestudio.

De piepjonge zangeres plaatste covers van Taylor Swift en Adele op YouTube; twee daarvan staan nog steeds op haar kanaal, met inmiddels miljoenen views. Op haar elfde kreeg ze een manager, toen ze dertien was verhuisde de familie naar Californië om haar carrière een betere kans te geven. En dat lukte: in 2014 kreeg ze de hoofdrol in de Disney-televisieserie Girl Meets World, een reboot van de succesvolle tienerserie Boy Meets World uit de jaren negentig. Zoals veel Disney-acteurs – Hilary Duff en Miley Cyrus in het verleden, en Olivia Rodrigo in Carpenters eigen generatie – bracht ze naast haar acteerwerk ook muziek uit. Haar eerste album Eyes Wide Open (2015) is een verzameling catchy maar enigszins doorsnee popliedjes. Als zestienjarige had Carpenter niet de creatieve leiding over het werk, maar ze schreef wel al wat nummers mee. Na Girl Meets World speelde Carpenter een aantal filmrollen, en kreeg ze met ieder album meer te zeggen over haar sound.

‘Vete’ met Olivia Rodrigo

In 2021 raakte ze – waarschijnlijk tegen wil en dank – betrokken bij een andere grote doorbraak: die van haar Disney-collega Olivia Rodrigo. In haar eerste grote hit ‘Drivers License’ vergelijkt Rodrigo zichzelf met de nieuwe vriendin van haar ex, en dat maakt haar onzeker: „You’re probably with that blonde girl, who always made me doubt / She’s so much older than me, she’s everything I was insecure about”. De fans maakten van één en één al snel twee: Carpenter had een relatie met acteur Joshua Bassett, die eerder met Rodrigo samen was. Ineens werd Carpenter door fans afgeschilderd als een blonde femme fatale die de man van de gevoelige brunette had afgepakt. Ze schreef er zelf een liedje over, ‘Because I Liked a Boy’ (2022): „Now I’m a homewrecker, I’m a slut / I got death threats filling up semi-trucks”. Zelf schenken beide zangeressen overigens buiten de muziek geen aandacht aan wat fans zien als een aanhoudende vete.

Humor

Die humor is tekenend voor Carpenter, en iets wat ze nu steeds meer kan laten zien. Waar haar eerdere werk veel verdrietige ballads bevatte, is ‘Espresso’ ongegeneerd vrolijk, zelfverzekerd en spitsvondig: „Too bad your ex don’t do it for ya / Walked in and dream-came-trued it for ya”. Het liedje heeft een nostalgische sound, met een groovy gitaartje à la CHIC en een memorabel refrein: „Say you can’t sleep, baby I know, that’s that me espresso”. Schattig, speels, en net vreemd genoeg om op te vallen. Het werd al snel een meme: ineens was alles en iedereen „me espresso”, waardoor het liedje nog eens een populariteitsboost kreeg. Wat het betekent? Niks bijzonders, volgens Carpenter: het paste gewoon goed in het liedje. De zangeres volgde ‘Espresso’ op met nog een single, ‘Please, Please, Please’, wederom een zoete popsong met een vleugje vintage. Deze schreef ze vanuit het perspectief van een vrouw die gek is op haar geliefde, maar ook wel een beetje klaar is met zijn ge-eikel: „Well I have a fun idea babe, maybe just stay inside? / I know you’re craving some fresh air, but the ceiling fan is so nice!” En weer verzon ze iets slims om kijkers te trekken: die geliefde wordt in de videoclip gespeeld door Barry Keoghan, de Oscar genomineerde Ierse acteur met wie ze in het echt een relatie heeft. In de videoclip speelt hij het perfecte foute vriendje: ze ontmoeten elkaar op het politiebureau, waar zij net wordt vrijgelaten en hij de cel in wordt gegooid. Ook dit werd een hit, op de Amerikaanse Billboard hitlijst bereikte het zelfs de hoogste positie. Sabrina Carpenter lijkt met de singles van haar aanstaande album Short n’ Sweet haar sound te hebben gevonden: zorgeloze retropop met een knipoog. Ze is een blonde bombshell met humor, acteerskills en een scherpe pen; een Marilyn Monroe voor Generatie Z.

Column | Ik ben nog geen skelet, beste James Ensor, ik geniet van het leven

admin
November 27, 2024
0

‘De golf’ is een klein, weergaloos schilderij. De zee beweegt onder de verf bijvoorbeeld, en er is meer, maar wat dat ‘meer’ is, houd ik in mijn krop. Ik moet voorzichtig zijn, een woord te veel en het breekt.

Met ‘De golf’ van Gustave Courbet opent de exposite ‘Ensors stoutste dromen’ in het Antwerpse Koninklijk Museum voor Schone Kunsten. Samen met Munch, Monet, Manet moet het de glorie van Vlaanderens beminde schilderszoon James Ensor bijlichten, maar het effect is averechts. Naast zijn ‘stoutste dromen’ vallen vooral Ensors bekende taferelen met montere skeletten (aan de thee, knookjes warmend bij de kachel, enzovoorts) in het niet. Te veel, te vaak, zo jammer.

Gelukkig zijn er de kijkdoosjes – bedoeld voor kinderen maar niets staat de volwassene in de weg om zich te vergapen aan roerend zorgvuldig opgetuigde Ensor-wereldjes. Ik zak op mijn knieën en zie een rommelig ateliertje met een skeletje achter de ezel. Wie ooit een schoenendoos voor ogen hief met een kijkdoos erin, weet hoe magisch daar het bekende wordt, ook al is het maar een plastic hondje en een autootje op een groen stukje crêpepapier. Onbevangen kijken bevrijdt. Voor Ensor blaast de kijkdoosmagie lucht en leven terug in zijn skelettenschilderijen. Ja, iedereen is een skelet in wording. Maar er is meer. Bijvoorbeeld dat je je daar niet aan stoort als je klein bent, en wie de kijkdoos betreedt hoeft dat ook niet. Nog niet.

Cultureel Antwerpen viert Ensorjaar, het ModeMuseum kon niet achterblijven. Het dacht door op de maskers in zijn schilderijen en dat leidde tot ‘Maskerade, make-up & Ensor’, vol fantastische waanzin in dienst van gezicht en haren.

Centraal is Ensors schilderij ‘Oude dame met maskers’ uit 1889, waarmee hij volgens het bijschrift de spot drijft met „een overdadig gemaquilleerde dame”. Het is goed mogelijk dat Ensor, man van zijn tijd, dit werk inderdaad moralistisch en vrouwvijandig heeft bedoeld. Maar ik zie wat ik zie en voor mij schilderde hij iets heel anders. „Oud” heet de afgebeelde vrouw. Het is maar wat je oud noemt. Maar wat dan nog? Ensor portretteerde iemand die zich duidelijk niet voor haar uiterlijk geneert en dat deed hij met verve. Op haar zorgvuldig opgemaakte gezicht rust een tevreden glimlachje, wat haar bombardeert tot het triomfantelijke middelpunt van een kring grijnzende maskers. Die provoceert ze: zij is mooi, de maskers lekker niet. Voor ik het weet verzin ik erbij dat ze ook Ensor zelf ervan langs geeft: ik ben nog geen skelet, jongen, nog niet. Ik geniet van het leven. Kan ik je aanraden.

Direct na het schilderij stuurt de expositie me een donkere ruimte in. Een kijkdoos.

De magie slaat toe.

Ensors dame uit 1889 resoneert in de dia-installatie uit 2018 van straatfotograaf Bruce Gilden, met portretten van New Yorkse passantes. Nooit piep, meestal met fikse maquillage, steeds indrukwekkend. Ze zijn zelfbewust, ze doen wat ze willen. Bruce Gilden besefte dat. Hij wel.

Cappella Pratensis ontstoft muziek die klonk bij het eten van zwanen

admin
November 26, 2024
0

Als je de binnenstad van ’s-Hertogenbosch vanuit het oosten binnengaat, kom je in de Hinthamerstraat langs een opvallend geelgrijs pand: het Zwanenbroedershuis. Daar komen al eeuwen de leden van het Illustere Lieve Vrouwen Broederschap samen. Onder andere om te musiceren: het broederschap liet in de eerste eeuwen vanaf zijn oprichting in 1318 muziek componeren door destijds grote componisten, om te zingen in hun eigen kapel in de Sint Janskathedraal. Lijvige koorboeken (online te bekijken) uit de periode 1450-1600 met muziek van componisten als Matthaeus Pipelare, Pierre de la Rue en Jean Mouton herinneren daar nog aan.

Het nog steeds bestaande broederschap zingt niet zelf (althans niet openbaar); die rol van het klinkend houden van deze Renaissancemuziek heeft het Bossche vocaal ensemble Cappella Pratensis op zich genomen. Destijds was het normaal om één groot koorboek op een grote houten lessenaar te zetten en daar samen achter te zingen. Cappella Pratensis doet dat nu dus ook: in hun tournee Het feest van de zwaan staan vijf zangers (kleine bezetting), een dirigent en vier musici samen op een kluitje. Het geeft het concert alleen al op zicht een enorm vriendelijke uitstraling.

Binnenpret

Ook Het feest van de zwaan is een verwijzing naar het broederschap. Elke 28 december kwamen de leden bij elkaar voor de ‘Zwanenmaaltijd’; een dure aangelegenheid, waarbij de schenker van de te verorberen zwaan van oudsher de eretitel ‘zwanenbroeder’ kreeg. Cappella Pratensis zingt deze tournee muziek die geklonken zou kunnen hebben op zo’n banket. Zoals een ‘Ave Maria’ van Jacobus Clemens non Papa, dat prachtig ingetogen en gecontroleerd klinkt.

Wel valt al snel op dat de stemmen wat individualistisch blijven, moeilijk mengen. Enerzijds klinkt dat realistisch: op een banket vroeger klonk de zang vast ook niet puntgaaf. Anderzijds vraag je je af of deze muziek niet beter tot zijn recht komt in een kerk. Op hun prachtige Obrechtalbum uit 2023 (dat in oktober nog knap een Gramophone Award won) worden de zangers geholpen door een rijke galm.

Feestelijk is niet het woord dat bij dit concert komt bovendrijven. Wel: ingetogen, intiem, voorzichtig twinkelend en met binnenpret. Het begeleidende Sollazzo Ensemble (eveneens in kleine bezetting: fluit, luit en twee vedels) voegt zich er knap naar, al zouden ze waarschijnlijk uitbundiger kunnen (en willen).

Liefdesverklaring

Verschillende stukken volgen elkaar slim op: devote misdelen blijken soms gebaseerd op maar al te wereldlijke werkjes, zoals de Missa Benedicti van Benedictus Appenzeller, dat gebaseerd blijkt op ‘Ick had een boelken uutvercoren’, dat verderop in het programma zit. Dat geldt ook voor ‘Myns liefkens bruyn ooghen’ van Tielman Susato, dat Jheronimus Vinders verwerkte in zijn mis. Ook dat klinkt samen. Daarin vallen ook opvallende uitspraakkeuzes op: de u in ‘Sanctus’ is bij Pratensis geen ‘oe’ maar ‘ù’ (zoals in: ‘Gut, dat klinkt grappig’). Benedictus wordt ‘Benedictès’. Agnus Dei klinkt als de vrouwennaam: Agnes. (Die in het Grieks dan weer ‘zuiver’ of ‘heilig’ betekent, dus zo gek lijkt de gedachte niet).

Dat er geen Nederlanders tussen de zangers zitten, maakt de paar Nederlandse teksten uit de Middeleeuwen nog moeilijker te verstaanbaar. En dichter Eric Alink heeft nog wel zo zijn best gedaan op de uitbundig sensuele liefdesverklaring aan de zwaan („’k Wil spelevaren in uw schoot, uw binnenzee beproeven / Bij eb en vloed en elke stoot, in uwe diepte toeven.”), op de anonieme melodie van ‘Ick had een boelken’. Maar echt lastig is het om te luisteren wanneer artistiek leider Stratton Bull als spreekstalmeester het woord neemt. Praatjes over de muziek zijn vaak nuttig of leuk. Zeker nu ‘het feest’ op geen enkele manier zichtbaar is gemaakt, is het aan Bull om je fantasie aan te zwengelen. Hij nodigt ons met luide stem en groot gebaar uit bij het rijke banket. Althans, dat probeert hij, maar zenuwen zitten hem in de weg. Hij staat zo deerniswekkend te beven dat het zweet je plaatsvervangend uitbreekt.

Nilüfer Yanya betovert met haar veelkleurige liedjes

admin
November 26, 2024
0

Als Nilüfer Yanya het publiek in de Melkweg toespreekt, oogt ze verlegen. Maar als de 29-jarige Britse zingt, is er van schroom geen sprake. Dat doet ze adembenemend mooi, en met de natuurlijke vanzelfsprekendheid van een ruisende waterval. In combinatie met haar vier voortreffelijke muzikanten leidde het tot een betoverend concert.

Yanya heeft een experimentele, ongrijpbare sound, die vele genres doorkruist, van soul en jazz tot rock en grunge. Ze maakt in essentie gitaarliedjes, maar gitaarliedjes die weelderig uitwaaieren, en voortdurend van richting, ritme en kleur veranderen – zoals in jazz en grunge.

Haar gitarist en medecomponist Will Archer wringt behalve mooi slepende melodieën ook de vreemdste akkoordenschema’s uit zijn instrument. De ritmesectie varieert doorlopend in tempi, ook omdat Yanya graag songs schrijft die plots uitbarsten in gitaargeweld. En dan heeft ze nog multi-instrumentalist Jazzi Bobbi aan haar zijde (dochter van Spargo-zanger Ellert Driessen), die op keyboards de gitaarsongs van een extra knisperende laag voorziet en op haar saxofoon voortdurend een portie zachte tonen door de liedjes vlecht.

Bijzondere techniek

Over dat schuimige mengsel vlijt Yanya haar hees-hoge soulvolle stem. Vaak zet ze zingzeggend in, maar als ze voluit zingt, hanteert ze vaak een bijzondere techniek, die eerder draait om klank dan om het volledig uitspreken van woorden. Dan kan de naam van Elizabeth Fraser, de etherische zangeres van de Cocteau Twins zich opdringen. Zelf noemt Yanya in interviews vaak Big Thief en Nina Simone als inspiratiebronnen voor haar zingen en schrijven.

Haar schetsmatige manier van zingen sluit aan bij haar impressionistische, poëtische manier van schrijven, die al even weinig houvast biedt. „You’re my best machine, you’re my midnight sun, always I did it for you”, luidt bijvoorbeeld karakteristiek het refrein van ‘Midnight Sun’, het prijsnummer waarmee ze het concert afsloot.

Dat lied komt van haar goed ontvangen tweede album Painless, uit 2022, die alle beloftes inloste van haar debuut Miss Universe uit 2019. Dit najaar verscheen het derde album, My Method Actor. Ook dat nieuwe album leverde weer een aantal prachtige, pakkende singles op, zoals ‘Like I say (I runaway)’ en ‘Just A Western’. Die songs kregen live een gloedvolle uitvoering, die de intensiteit van de songs nog eens extra aanzette.

Anders dan dit nieuwe album kende het concert geen enkel minder moment. In elk lied zat energie en voortdurend kon je je verbazen over het raffinement van deze band. Een groot podiumpersoonlijkheid is Nilüfer Yanya niet, maar de muziek maakt alles goed.