Inpakken en wegwezen!

Posted on August 15, 2024 by admin

De kofferbak vol vakantiespullen, de kinderen of nog meer bagage op de achterbank én nog een verdiepinkje bovenop de auto. Handige uitvinding, die imperiaal. Koffers of tent op het metalen rek dat vastgezet werd in de gootjes van het dak – luxe dakkoffers waren een halve eeuw geleden nog toekomstmuziek, net als de suv’s die ze tegenwoordig meetorsen. Stuk plastic of bouwzeil eroverheen, stevig vastgebonden met snelbinders en touw. ,,Hebben we de paspoorten?” Nog even zwaaien naar de buren en rijden maar. Aanvankelijk nog zonder gordels – het dragen daarvan werd voorin de auto in 1975 verplicht, op de achterbank pas in 1992.

Op de grens met West-Duitsland, bij Beek (Gelderland), zag de toen 23-jarige fotograaf Bert Verhoeff, op pad gestuurd door het fotopersbureau Anefo waar hij drie jaar eerder als stagiair was begonnen, Nederlandse vakantiegangers op vier wielen aan zich voorbijtrekken. Opels, vooral Kadettjes, Fords, Simca’s , Peugeots, een enkele Japanner – met af en toe een caravan erachter. Campers zag je toen nog niet zoveel als nu, en vaak waren dat Volkswagenbusjes. En van een tekort aan stallingsruimte voor caravans en campers, zoals nu, was al helemaal geen sprake.

Begin jaren zeventig. Deze mannen zijn bijna klaar voor vertrek naar hun vakantiebestemming. Een stationcar heeft als voordeel dat er veel in én op kan.

Wie zelf geen auto had, en dat was in de jaren zestig en zeventig echt geen uitzondering, liet zich door familieleden of vrienden die wel een auto hadden wegbrengen naar de vakantiebestemming, als de afstand niet al te groot was. Van de ene kant van de provincie, of van het land, naar de andere kant.

Lifters zijn een vrijwel uitgestorven reizigerssoort geworden, nog geen halve eeuw geleden zag je ze vooral in vakantieperiodes bij uitvalswegen van steden. Met de duim omhoog en stukken papier of kartonnen bordjes met de handgeschreven bestemming erop. En buiten de vakanties waren het vooral studenten die aan het eind van de week liftend naar hun ouders gingen, en op zondagavond weer met de duim omhoog terug.

Waar zijn ze gebleven? Lifters zijn een vrijwel uitgestorven reizigerssoort geworden, nog geen halve eeuw geleden zag je ze vooral in vakantieperiodes bij uitvalswegen van steden. Parijs was een bestemming die voor een lifter best haalbaar was, Kenia was wat lastiger.

Foto’s Bert Verhoeff / ANP / ANEFO Collectie Stadsarchief

Vliegen naar vakantiebestemmingen is voor heel veel Nederlanders de gewoonste zaak van de wereld geworden. Inchecken doe je nu al jarenlang online, nog niet zo lang geleden moest je naar de balie, zoals hier op Schiphol in 1985, ook als je geen bagage had.

Op de eerste dag van de ‘bouwvak’ – de bouwvakvakantie van drie weken die een begrip is sinds werkgevers in de bouwsector collectief afspraken wanneer ze in de zomer gesloten zouden zijn of wanneer het hun het beste uitkwam als hun werknemers vakantie zouden opnemen. Die periode valt altijd samen met de schoolvakanties – voorheen was de bouwvak in het hele land in dezelfde periode, nu verschilt die net als de schoolvakanties per regio (zuid, midden en noord). Aanvankelijk duurde de bouwvak twee weken; een logisch vervolg van de beslissing van de Tweede Kamer, eind 1966, om het recht op vakantie wettelijk te regelen en werkgevers op te dragen hun werknemers twee vakantieweken lang hun loon door te betalen. Het zou nog even duren voordat toerisme massatoerisme werd.

Gijsbert van Es schreef vorig jaar in NRC in zijn artikel over de opkomst van het (massa)toerisme dat de vakantiebeurs die de Jaarbeurs in Utrecht in december 1970 voor het eerst wilde organiseren, op het laatste moment niet doorging wegens gebrek aan belangstelling van reisorganisaties en de vrees dat er weinig bezoekers op af zouden komen. Ruim vijftig jaar later gaan ongeveer 85 van de 100 Nederlanders gemiddeld twee à drie keer met vakantie. In totaal zijn ze dan 20 tot 25 dagen van huis. En wie klachten over zijn (meestal buitenlandse) vakantieverblijf heeft, bijvoorbeeld over oplichterspraktijken van de autoverhuurder in Spanje of de kakkerlakken in de douche van het buitenlandse hotel, kan die achteraf al decennia in tv-programma’s met het hele land delen.

Wie een halve eeuw geleden niet met de auto of het vliegtuig met vakantie ging, of te oud was om te liften, pakte de trein. Zoals deze reizigers die op Centraal Station in Amsterdam op het punt staan om met de internationale trein naar Italië te reizen.

Wie vroeger vlak voor vertrek met de trein nog even naar de achterblijvers wilde bellen, kon op het perron nog even de telefooncel in, zoals die nog net te zien is rechts op de foto die vanuit een coupé is gemaakt. Kwartje uit de zak, kwartje in het toestel, met de draaischijf het nummer draaien en nog even gedag zeggen. ,,Ik bel wel weer als ik aangekomen ben.”

Foto Provinciale Planologische Dienst in Zeeland (PPD), fotoarchief 128

Foto Hans Peters / Anefo Nationaal Archief

Een eenvoudige camping aan zee en een camping met basale voorzieningen in een bosachtige omgeving, enige tientallen jaren geleden.

Met toestemming van de boer of de gemeente werden ooit tentjes in een weiland gezet, dat werden er steeds meer, er kwamen toercaravans bij, dagjesmensen uit nabije provincies kwamen er recreëren en na enige tijd was er op die plek een heuse camping geboren, zoals op de camping in Zeeland op de kleurenfoto. Op die camping staan nu veel toercaravans en er zijn vaste plaatsen met stacaravans en chalets – waar meer sprake is van recreëren dan kamperen. Er is een zwembad, een kinderboerderij, een restaurant en een speeltuin, en in de zomermaanden is er een animatieteam dat activiteiten voor kinderen begeleidt. Zoals het er op heel veel campings in Nederland aan toe gaat.

Op veel plaatsen aan de Nederlandse kust zijn de afgelopen jaren campings van de oude stempel omgetoverd tot luxe vakantieparken, en in handen van ketens van vakantieparken. Niet zelden mochten mensen die daar soms al tientallen jaren met hun caravan stonden hun biezen pakken.

Uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek blijkt dat er na een dip in de coronaperiode steeds meer vraag is naar een verblijf op kampeer- en huisjesterreinen, zoals het CBS dat zelf omschrijft. Het aantal gasten op kampeerterreinen steeg vorig jaar naar 5,2 miljoen (in 2022 nog 5 miljoen), op huisjesterreinen waren dat er 10,4 miljoen (in 2022 10,15 miljoen).

Eind jaren zestig: de Vakantieschool in het Amsterdamse Bos draait op volle toeren: 1.100 kinderen uit de hoofdstad krijgen hier volgens het originele fotobijschrift van ruim vijftig jaar geleden ,,de kans het zonovergoten asfalt te verruilen voor gras en heesters. De dorst is groot, met deze warmte, de wasbakken hebben dan ook niet te klagen over klandizie….!!”

Kampeerterrein De Duinhoeve in Haamstede, op Schouwen-Duiveland, in 1958. Boer en boerin Pimmelaar ontvingen de kampeergasten op een ongerepte duinhoeve. De centrale boomgaard was nog intact, en langs de buitenranden werd gekampeerd. Melkboer Boot kwam elke dag op een vaste tijd naar de camping om zijn flessen- en ‘losse’ melk te slijten; ook bakker Geleijnse kwam iedere dag met de bakfiets over de toen nog onverharde weg naar de camping.

De enige voorziening in 1958 op kampeerterrein De Duinhoeve in het Zeeuwse Haamstede was deze waterpomp, die lichtbruin, naar roest smakend water produceerde. Geen waterleiding, geen elektriciteit, geen sanitair (een jaar later, in 1959, kwam er een toiletgebouw). Tussen 1964 en 1990 was de camping in handen van de gemeente Rotterdam, nu is de familiecamping eigendom van de familie Boot.

Het stralende lenteweer verleidde deze bouwvakkers in Diemen tijdens hun lunchpauze verkoeling te zoeken in de Weespertrekvaart.

Waterland Nederland heeft veel water en aangezien de zeespiegel blijft stijgen dreigt – zonder ingrijpende maatregelen – ongeveer de helft van het land in de toekomst onderwaterland te worden. Maar zolang het water nog niet in onrustbarende hoeveelheden naar ons toekomt, zoeken mensen in grote hoeveelheden het water op. En dan is het wel zo prettig als zij ook kunnen zwemmen. Toch zijn er met name in de zomermaanden nog veel mensen die verdrinken, vooral kinderen en jongeren uit migrantengezinnen. Zwemles – ooit vast onderdeel van het lesprogramma op de basisschool én gratis – is al lang geen vanzelfsprekendheid meer, en duur. Meer dan ook is het daarom belangrijk dat naast badmeesters en strandwachten ook recreanten langs in en om het water een beetje op elkaar letten.

Wie de mooie en ongecompliceerde kant van waterland Nederland wil zien, moet De stem van het water van Bert Haanstra nog eens (op YouTube) bekijken. Gedateerd, want uit 1966, maar het plezier dat mensen in die documentaire aan het water beleven is onveranderd gebleven. Het mooie van open water is ook ruim een halve eeuw later nog steeds dat het er simpelweg is. En, of het nou het zoute water van de Noordzee, de Oosterschelde of de Waddenzee is, of het brakke of zoete water van meren, plassen of rivieren, voor iedereen vrij toegankelijk.

Tropische warmte op de eerste julidag van 1968 aan het Frederiksplein in Amsterdam.

Zomerdrukte ruim een halve eeuw geleden bij het Brediusbad in Amsterdam en aan de Kralingse Plas in Rotterdam.

Foto’s Ben Merk / Anefo / Collectie Ary Groeneveld Vervaardiger: Ary (A.) Groeneveld Gemeente Rotterdam (Stadsarchief)

Dagjesmensen kijken van onder een parasol naar de drukke recreatiescheepvaart op het Sneekermeer.

Vergeefse pogingen om dichterbij te komen

admin
November 1, 2024
0

In 2010 plaatste het Amsterdamse fotomuseum FOAM, heel eervol, al een deel van die foto’s in FOAM Magazine. Eind dit jaar wordt in FOAM haar fotoboek Julian & Jonathan gelanceerd.

Herman is altijd al gefascineerd geweest door broers en zussen, vertelt ze. „Misschien omdat ik als enig kind ben opgegroeid. Ik idealiseerde broers en zussen. Ik fantaseerde erover.” Ze woonde als kind bij haar moeder en ging om het weekend naar haar vader. „Mijn ouders zijn nooit getrouwd geweest en ze waren al min of meer uit elkaar toen ik kwam, al zijn ze nog steeds goed bevriend.”

En toen kreeg ze, toen ze net het huis uit was, alsnog een broertje: een halfbroertje, zoon van haar vader en zijn nieuwe vriendin. Herman ging dat jaar naar de Kunstacademie in Den Haag en begon vrijwel meteen met het fotograferen van Julian en Jonathan. „In mijn vergeefse pogingen om dichterbij te komen”, zegt ze. Dicht bij haar halfbroer komen vindt ze al ruim twintig jaar niet eenvoudig. „Hij zegt nu zelf ook dat het moeilijk is om dicht bij hem te komen.”

Foto’s: Sarah Mei Herman

Tussen Jonathans zesde en twaalfde fotografeerde ze de twee het meest. Jonathans ouders waren toen net uit elkaar en Herman deed een masteropleiding fotografie in Londen. „In de vakanties ging ik hen fotograferen. Jonathan vond dat toen soms moeilijk. Soms zei hij: je mag maar drie foto’s nemen. Maar hij heeft nooit nee gezegd.”

In die tijd waren Julian en Jonathan heel close. „Zij deelden iets waar ik geen onderdeel van uitmaakte. Ik voelde me soms een buitenstaander in hun mannenwereld. Maar als fotograaf plaatste ik mij er zelf ook buiten.”

Het maakt dat er een hoopvol verlangen uit haar foto’s lijkt te spreken. Maar vrolijk zijn ze niet. Er wordt bijvoorbeeld niet op gelachen. „Ik fotografeer mensen nooit lachend”, zegt ze daarover. „Ik vang ook geen momenten. Er wordt een moment gecreëerd doordat ik die foto maak. Mensen die in zichzelf keren, stilte – daar zoek ik naar. Lachen zou dan onnatuurlijk zijn.”

Uiteindelijk zijn de fotoshoots „een belangrijk onderdeel geworden van wat we samen hebben”, zegt Herman. Ze fotografeert haar vader en broer nog steeds. „Ik stop eigenlijk nooit met fotoprojecten.” Eerder maakte ze in een artist residence in Xiamen, Zuid-China, een fotoboek over de Chinese lhbti-gemeenschap, en ook die mensen volgt ze nog steeds. „Het gaat mij om intieme relaties en het verstrijken van de tijd daarbinnen. Het feit dat we de ander heel erg nodig hebben terwijl je eigenlijk toch alleen bent en de ander nooit helemáál kunt begrijpen – dat is het uitgangspunt in al mijn werk.”

Foto’s: Sarah Mei Herman

Herman is trouwens niet zelf (half) Chinees: „Mijn vader wilde dat ik Sarah ging heten en mijn moeder vond dat die naam zo vaak voorkwam, dat ze er iets aan vast wilde. Dat werd Mei, een naam die ze in een boek had gelezen.”

Van Lincoln vs Douglas tot Harris vs Trump: historische verkiezingscampagnes en bijzondere duels

admin
October 29, 2024
0

1858 Slavernij: Abraham Lincoln vs Stephen Douglas

Zeven debatten voerden de Republikein Abraham Lincoln en Democraat Stephen Douglas maar liefst in de aanloop naar de senaatsverkiezingen voor Illinois van 1858. Daarmee waren ze de voorlopers van de traditie van presidentiële debatten, die door hen een belangrijke plaats kregen in de verkiezingscampagne. Deze debatten kregen ongekend veel belangstelling van de kranten, die stenografen naar de evenementen stuurden om zo precies mogelijk verslag te doen. Met het nog betrekkelijk jonge medium fotografie werden de sprekers vastgelegd.

Weergave van het debat tussen Lincoln en Douglas in Charleston, Illinois op 18 september 1858. Lincoln (staand) is aan het woord, Douglas zit links vooraan naast hem.

Stephen Douglas en Abraham Lincoln in de jaren 1850.

Foto’s Library of Congress

Belangrijkste thema’s: de slavernij (waar de Democraten de voorvechters van waren) en de uitbreiding van de Verenigde Staten met nieuwe gebieden. De thema’s waren verknoopt omdat de belangrijkste vraag bij de toelating van nieuwe staten luidde: mogen de inwoners van die gebieden wel of niet zélf beslissen of ze een ‘slavenstaat’ willen zijn of niet. Lincoln, herinnerd als een van de meest begaafde sprekers uit de Amerikaanse geschiedenis, verloor de Senaatsrace van Douglas, maar in de debatten had hij zichzelf wel ‘op de kaart gezet’. In 1860 won hij de presidentsverkiezingen.

Campagnevlag uit 1860 voor Lincoln en zijn running mate Hannibal Hamlin.

1872 Eerste vrouwelijke kandidaat: Victoria Woodhull

Op 2 april 1870 stond er een historische boodschap in de New York Herald – op pagina 5. Victoria Woodhull, bekend als oprichter van de Woodhull & Claflin’s Weekly, de eerste Amerikaanse krant die het Communistisch Manifest van Karl Marx afdrukte, als feministisch activiste en als de eerste vrouwelijke effectenmakelaar, kondigde in een korte brief aan dat zij zich kandidaat stelde voor het presidentschap. ,,Ik ben me er terdege van bewust dat ik in eerste instantie meer hoongelach dan enthousiasme zal ontmoeten.”

Foto Benjamin Joseph Falk/National Portrait Gallery

Ze was kandidaat namens de Equal Rights Party, die vlak voor de verkiezingen van 1872 werd opgericht. Op dat moment hadden vrouwen nog geen actief kiesrecht en als ze daadwerkelijk de meeste stemmen in het kiescollege zou hebben gekregen, was haar aantreden ongetwijfeld onmogelijk gemaakt door haar (grondwettelijk te) jonge leeftijd van 34 jaar.

In de campagne van 1884 kreeg ze concurrentie van Belva Ann Lockwood, de eerste vrouwelijke advocaat die ten overstaan van het Hooggerechtshof mocht pleiten, en die de presidentsrace in ging met een vrouwelijke running mate.

1916 Wilson en de Eerste Wereldoorlog

,,Vrouwen, of het nu komt door hun aard of de omstandigheden, trekken hun conclusies over maatschappelijke thema’s op grond van logica, terwijl stevige en verstandige conclusies in dit soort zaken alleen kunnen worden getrokken op basis van ervaring – ervaring in de wereld – en die hebben vrouwen nooit gehad, en ook niet kúnnen hebben, tenzij ze helemaal naar open terrein worden getrokken, waar ze helemaal niet meer veilig zijn. Getrouwde vrouwen kunnen de benodigde ervaring helemaal niet krijgen, tenzij de huidige situatie met het gezin als hoeksteen en de huidige verdeling van taken tussen man en vrouw compleet worden veranderd.

Vrouwelijke trompetters op een campagnewagen voor Woodrow Wilson 12 oktober 1916.

Women, whether by nature or circumstance, draw their conclusions about public affairs from logical reason, whereas safe and wise conclusions in such affairs can be drawn only from experience – experience of the world – such as women have not had and cannot have unless drawn entirely into the open and safe-guarded in no way. Married women could never get the necessary experience unless the present constitution of the family and the present division of duties between husband and wife is to be absolutely altered.

Woodrow Wilson
1908

Dit is wat Woodrow Wilson, president van 1913-1921, aan een vriend schreef over vrouwen – en waarom ze geen kiesrecht moesten krijgen. Dat was in 1908.

In de campagne van 1916 ging Wilson voor zijn herverkiezing op pad met twee beloftes: hij zou de Verenigde Staten buiten de oorlog houden die vanaf 1914 in Europa woedde. En hij zou zich sterk maken voor het vrouwenkiesrecht. Reden waarom vrouwelijke trompetters op de campagnewagens meereden. De eerste belofte zou hij breken; de VS verklaarden enkele maanden na de aanvang van Wilsons tweede termijn, de oorlog aan Duitsland. En wat het vrouwenkiesrecht betrof, dat zou Wilson lange tijd uitstellen. In 1919 werd het in de VS ingevoerd.

1932 In de crisisjaren: Franklin Delano Roosevelt vs Herbert Hoover

Geen man leek beter voorbereid op het presidentschap dan Herbert Hoover. Hij was een ondernemer, in onder meer mijnbouw, die zich met enorm succes op ingewikkelde maatschappelijke problemen had gericht. Zo was hij verantwoordelijk voor de voedselvoorziening in het totaal verwoeste België na de Eerste Wereldoorlog. Hij had progressieve plannen, zoals het afschaffen van kinderarbeid en de invoering van een minimumloon. Na enkele jaren minister te zijn geweest, won hij met overmacht de verkiezingen van 1928. Een jaar later crashte de beurs op Wall Street en raakte het land, en de wereld, in een grote crisis.

Franklin D. Roosevelt ontmoet enkele boeren tijdens een campagnebezoek op het platteland van Georgia op 24 oktober 1932.

In 1932 was van Hoovers reputatie weinig over. Het land kraakte onder de werkloosheid en armoede. De New Yorkse gouverneur Franklin Delano Roosevelt begon maar aan zijn eigen steunprogramma, bij gebrek aan nationale actie. In de toespraak bij zijn nominatie als de Democratische presidentskandidaat beloofde Roosevelt een new deal for the American people.

In de campagne tegen Hoover maakte Roosevelt als eerste gebruik van het relatief nieuwe medium radio. Op zijn campagnebijeenkomsten, waarvan soms delen werden uitgezonden, klonk steevast het liedje Happy days are here again, een herkenbare tune voor Roosevelts optimisme in donkere dagen. Als president zou hij de bevolking regelmatig via de radio toespreken in de zogenoemde fireside chats.

Roosevelt in 1933 tijdens een van zijn vele radiouitzendingen. Deze ‘fireside chats’ zou hij tot zijn dood in 1944 blijven uitzenden.

1956 Eerste tv-debat: Eleanor Roosevelt vs Margaret Chase Smith

Het eerste debat dat op televisie werd uitgezonden ging in 1956 niet tussen de twee presidentskandidaten – de zittende president Eisenhower en de Democraat Adlai Stevenson – maar tussen twee zogenoemde surrogates, twee vrouwelijke plaatsvervangers. Voor de Democraten stapte partij-icoon, voormalig First lady Eleanor Roosevelt op het podium. De Republikeinen werden vertegenwoordigd door Margaret Chase Smith, Senator voor Maine, die onder meer naam had gemaakt toen zij het opnam tegen haar partijgenoot, communistenjager Joe McCarthy.

Eleanor Roosevelt en Margaret Chase Smith bij Face the Nation in Washington DC op 11 november 1956.

Het debat werd uitgezonden in het kader van het tv-programma Face the Nation dat toen nog maar twee jaar bestond (het bestaat nog altijd). De dertien jaar jongere Chase Smith, die achteraf zei dat ze zich beslist had voorgenomen om bescheiden en op rustige toon te debatteren, viel de grootmoederlijke Roosevelt hard aan, ,,in een krengerig staccato”, zou ze in haar autobiografie schrijven. De reacties waren gemengd. En Eisenhower werd herkozen als president.

1960 Hét tv-debat: Richard Nixon vs John Kennedy

De eerste twee presidentskandidaten die op televisie met elkaar in debat gingen, waren de zittende vicepresident en Republikeinse kandidaat Richard M. Nixon en de Democratische senator John F. Kennedy. En hun tv-debat was niet alleen het eerste in de geschiedenis, volgens de Amerikaanse mythologie was de live-uitzending ook doorslaggevend voor de uiteindelijke overwinning van de onervaren Kennedy.

Het eerste op televisie uitgezonden debat tussen twee presidentskandidaten. John F. Kennedy (staand links) en Richard Nixon (uiterst rechts) onder leiding van debatvoorzitter Howard K. Smith op 25 september 1960.

Viermaal zouden de kandidaten met elkaar in debat gaan, maar de eerste is de geschiedenis in gegaan. Enquêtes zouden achteraf uitwijzen dat de kiezers die naar de radio hadden geluisterd, in meerderheid Nixon als winnaar aanwezen, terwijl degenen die op televisie hadden gekeken, in meerderheid vonden dat Kennedy had gewonnen. Was Kennedy domweg aantrekkelijker? Hij was in elk geval beter uitgerust dan Nixon, beter opgemaakt, veegde minder vaak het zweet van zijn voorhoofd en keek niet steeds nerveus naar de klok, zoals Nixon.

Kennedy en Nixon tijdens het laatste van hun vier televisiedebatten in 1960.

Foto’s Getty Images

Tv werd meteen een belangrijk instrument in de campagne. Kennedy maakte speelse filmpjes met vrolijke deuntjes (Kennedy Kennedy Ke-Ne-dyyy), Nixon liet zichzelf liever filmen achter een bureau om zijn ervaring en ernst te accentueren. De uitslag was heel close: Kennedy kreeg uiteindelijk 120.000 stemmen meer dan Nixon, op een totaal van 68,8 miljoen stemmen.

1980 ‘There you go again‘: Jimmy Carter vs Ronald Reagan

,,There you go again.” Ronald Reagan was weliswaar al heel lang politicus van conservatief-Republikeinse snit, maar hij was eerst en vooral een great communicator. Als acteur met een lange staat van dienst in Hollywood had hij timing geleerd en een goed gevoel voor de one-liner (,,Mr. Gorbachov, tear down this wall”). In debat met de zittende president Carter, toch al impopulair door de matige economie en de vernedering van de langdurige gijzeling van Amerikanen door het nieuwe bewind in Teheran, was Reagan het zonnige optimisme zelve. Toen Carter hem aanviel op zijn standpunt over ziektekostenverzekering, antwoordde Reagan met een lachje en ‘there you go again’ (doe je het wéér), waarmee hij Carter goedmoedig neerzette als leugenaar.

President Jimmy Carter en zijn uitdager, gouverneur van Californië Ronald Reagan, tijdens een verkiezingsdebat in Cleveland 28 oktober 1980.

1992 Drie kandidaten: George H.W. Bush vs Bill Clinton vs Ross Perot

Drie serieuze kandidaten – dat hebben de VS zelden gehad, maar in 1992 waren ze alledrie serieus genoeg om gedrieën in één en hetzelfde tv-debat tegen elkaar in het krijt te mogen treden. Zittend president George H.W. Bush voor de Republikeinen, gouverneur Bill Clinton voor de Democraten en zakenman Henry Ross Perot voor zichzelf. Het idée reçu is dat Perot de babyboomer Clinton destijds de overwinning bezorgde door vooral stemmen af te snoepen van Bush. Bij de exit polls bleek dat wel en niet het geval te zijn: verdeeld over het hele land (de zogenaamde popular vote) waren er inderdaad evenveel Ross Perot-kiezers die anders voor Bush dan wel voor Clinton zouden hebben gestemd. Maar door het systeem van kiesmannen bleek dat de aanwezigheid van Ross Perot op het stembiljet Clinton waarschijnlijk de staten Montana en Nevada heeft helpen veroveren.

President Bush, Ross Perott en Bill Clinton tijdens een debat in 1992.

Wat Bush in elk geval niet hielp, was dat hij, juist toen een vrouw uit het publiek het woord kreeg om een vraag te stellen, eventjes op zijn horloge keek. Zo wekte hij daarmee de schijn dat het debat, of de vraagstelster, hem niet bijster interesseerde – een suggestie die kleefkracht kreeg doordat Bush toch al niet bekend stond als een heel betrokken of warme politicus. Maar de echte nagel aan zijn doodskist had Bush zelf al eerder geslagen, in de campagne voor de verkiezingen van 1988, die hij won. ,,Read my lips„, zei hij toen, ,,er komen geen nieuwe belastingen.” Toen hij als president de belastingen toch moest verhogen, was dat een inkoppertje voor de Clinton-campagne.

2008 Eerste zwarte president: Barack Obama vs John McCain

Toen de Republikeinse presidentskandidaat John McCain bij een campagnebijeenkomst van een van zijn kiezers hoorde dat zij Obama niet kon vertrouwen, omdat hij… en daar werd ze vager, ze liet het woord ‘Arabier’ vallen, en de implicatie was duidelijk: was de zwarte Democraat met de wonderlijke naam wel een echte Amerikaan? Was hij wel een christen, en niet stiekem een moslim? McCain schudde zijn hoofd, nam de microfoon over en zei: ‘Mevrouw, ik kan u verzekeren, Barack Obama is een fatsoenlijke man en een goede Amerikaan. Ik verschil alleen van mening met hem.’

Twee mannen in Miami kijken naar de uitzending van het debat tussen John McCain en Barack Obama op 26 september 2008

Presidentskandidaten Joe Biden, Barack Obama en Hillary Clinton voorafgaand aan een debat bij de Democratische voorverkiezingen op 26 april 2007 in Orangeburg.

Bezoekers van een sportschool in San Francisco kijken tijdens het trainen naar een debat tussen John McCain en Barack Obama op 15 oktober 2008.

O, de zoete tijd van 2008. Toen politici racisme beteugelden in plaats van aanwakkerden. Toen de tegenstander in de race een rivaal was, geen vijand. Populisme was wel al een serieuze kracht in die campagne. De keurige senator McCain had zich genoodzaakt gevoeld de populistische gouverneur van Alaska, Sarah Palin, als running mate aan te wijzen. En er woedden al samenzweringstheorieën over het geboortebewijs van de in de staat Hawaii geboren Obama; was hij niet eigenlijk een Keniaan?
McCain en Obama gingen drie keer met elkaar in debat. De begaafde redenaar Obama had weinig moeite om cool over te komen naast de driftiger McCain. De verkiezing ging inderdaad over verandering – kernwoord in Obama’s campagne. Na acht jaar een Republikein in het Witte Huis waren de Amerikaanse kiezer klaar voor een historische stap: de eerste zwarte president.

De Democratische presidentskandidaat Barack Obama (rechts) schudt de hand van de Republikeinse kandidaat John McCain voorafgaand aan hun debat op 26 september 2008 aan de Universiteit van Mississippi.

2016 De stalker: Donald Trump vs Hillary Clinton

Hillary Clinton was in 2016 de eerste vrouwelijke kandidaat voor een van de twee grote partijen. Ze had een mensenleven aan ervaring in de nationale politiek: first lady, senator, minister van Buitenlandse Zaken. Ze was ook een geliefde kop-van-jut voor de Republikeinen. In het Congres hadden ze onderzoek na onderzoek ingesteld na een aanval op de Amerikaanse ambassade in Benghazi, Libië. Ze had het bovendien verdomd moeilijk in de campagne om de Democratische nominatie, waar de toen nog relatief onbekende Bernie Sanders tot het bittere einde een geduchte concurrent bleek – wiens aanhangers na afloop in verrassend grote getale liever op Trump dan op Clinton bleken te stemmen.

Telkens als Hillary Clinton aan het woord was tijdens het debat op de Washington University op 9 oktober 2016, zorgde Donald Trump ervoor dat hij achter haar in beeld verscheen.

Donald Trump had ondanks felle tegenstand van de Republikeinse Partij de nominatie veroverd. Als kandidaat introduceerde hij een nieuwe stijl in de campagne: hij was grof in de mond, hij leek geweld aan te moedigen (‘ik zou hem in zijn gezicht willen stompen’, zei hij toen iemand op een van zijn campagnebijeenkomstenkwam protesteren) en hij schoot met scherp op Hillary Clinton. ‘Sluit haar op’, werd op al zijn rally’s gescandeerd, onder verwijzing naar het FBI-onderzoek naar haar gebruik van een privé-server voor staatszaken.

Bij het tweede tv-debat tussen de rivalen werd Clinton letterlijk op het podium achtervolgd door Trump. Als het haar beurt was om te spreken, ging hij vlak achter haar staan. De kijkers zagen Clinton dan spreken over gezondheidszorg of buitenlands beleid, en achter haar deinde Trump in beeld en bleef daar staan. Tot op de avond van de verkiezingen voorspelden peilingbureaus en media een overwinning voor Clinton. Zij kreeg inderdaad de meeste stemmen in het land, maar Trump won de meeste kiesmannen en werd president.

2024 Een kandidatuur-dodend debat: Biden vs Trump, dan Harris

Joe Biden was oud. Hij was 78 jaar toen hij de verkiezingen won in 2020 en toen hij drie jaar later aankondigde dat hij campagne wilde voeren voor een tweede termijn, ging er zoiets als een collectieve kreet op onder progressieve Amerikanen. Broze Biden, die zich door persconferenties heen stamelde, die zijn keel moest schoonhoesten voor hij een vraag kon beantwoorden, die verward om zich heen keek bij openbare gelegenheden en voor wie een vliegtuigtrap een gevaarlijke kermisattractie was – moest hij het nou echt opnieuw opnemen tegen Donald Trump?

President Joe Biden tijdens zijn ‘bad night’ in het CNN-debat met Donald Trump op 27 juni 2024.

In juli 2024 traden ze tegen elkaar aan voor een tv-debat. Trump hoefde nauwelijks iets te doen. Biden staarde zwijgend voor zich uit, de mond half open. Hij gaf warrige antwoorden, waarvan het warrigste uitliep in de zin: ‘We hebben eindelijk ons ziekenzorgsysteem verslagen.’ De president en zijn team noemden het een bad night, maar zijn partijgenoten zagen het anders. Ze voerden de druk op Biden op om zich terug te trekken en na een paar weken deed hij dat ook, maar niet voordat hij zijn opvolger naar voren had geschoven: vicepresident Kamala Harris. Zij werd bij acclamatie aangewezen als de Democratische kandidaat.

Nu was Trump ineens de oudste presidentskandidaat ooit. En zo soeverein als hij was geweest in het debat met Biden, zo warrig was híj nu in een debat met Harris. Na een paar provocaties van haar (‘mensen lopen weg bij zijn rally’s’) barstte Trump uit met een internetgerucht over Haïtiaanse migranten in Ohio die ‘honden, katten, huisdieren’ zouden eten. Overigens bleef dit voor hem, anders dan voor Biden, zonder consequenties. Zijn running mate en zijn partijgenoten bleven volhouden dat Haïtianen inderdaad huisdieren aten, hoeveel journalisten ook in het genoemde dorpje optekenden dat er geen spoor van bewijs voor was. En in de peilingen veranderde ook niets. Trump en Harris stormen nek aan nek op 5 november af.

Bezoekers van Bar Tabac in New York kijken naar het debat tussen Donald Trump en Kamala Harris op 10 september 2024.

Voormalig president Barack Obama bij een verkiezingsbijeenkomst van de Democratische presidentskandidaat Kamala Harris op 24 oktober in Atlanta.

De Republikeinse kandidaat en oud-president Donald Trump overhandigt een bestelling aan een klant bij een McDrive in Feasterville-Trevose op 20 oktober.

Geen week zonder volksfeest in België

admin
October 25, 2024
0

Bij het ‘ganzenrijden’, in de polderdorpen ten noorden van Antwerpen, proberen ruiters op galopperende boerenpaarden de kop van een dode gans te trekken. Het is een traditie die „enorm leeft en zo goed als alle inwoners op de been brengt”, vertelt fotograaf Jef Van den Bossche (1993). Elke week wordt wel ergens in België een traditie hoog gehouden of een volksfeest gevierd en sinds 2019 legt Van den Bossche zoveel mogelijk lokale evenementen vast. La vie est Belge noemt hij zijn project. Ruim twintig evenementen bezocht hij, en hij is nog lang niet klaar: „Wanneer ik tijd heb probeer ik ergens een dorpsfeest mee te pikken.”

Die feesten zijn vaak verbonden aan mythes, religieuze gebeurtenissen of landbouwseizoenen. Van den Bossche legde „verbijsterende rituelen”, zoals hij het zelf noemt, vast. Hij noemt het ‘ganzenrijden’ maar ook „de indrukwekkende reuzenomelet” die gebakken wordt op het centrale plein van Malmedy. „Een evenement dat symbool staat voor solidariteit, overvloed en gastvrijheid en een vreugdevol moment van samenzijn, waarbij de omelet gratis wordt uitgedeeld aan alle aanwezigen.”

Blankenberge viert elk jaar de folkloristische Havenfeesten.

Het populaire carnaval in Aalst trok vorig jaar meer dan 100.000 bezoekers.

Op de zondag voor Hemelvaart wordt in Mechelen de Hanswijkprocessie gelopen.

Foto’s: Jeff van den Bossche

Elk feest is uniek maar „alle feesten hebben wel één ding gemeen: het aanhalen van de band tussen buren en het versterken van het gemeenschapsgevoel”. Volksfeesten zijn dan ook meer dan alleen maar vermaak: „Voor de inwoners zijn ze een aanleiding om samen te komen, herinneringen op te halen en hun identiteit uit te dragen. Ze spelen een cruciale rol in het behoud van culturele tradities en bevorderen het gevoel van samenhorigheid en solidariteit.”

In zijn foto’s legt Van den Bossche de festiviteiten vast maar hij focust vooral op hoe de deelnemers hun traditie beleven. „Sommige mensen kijken hier een heel jaar naar uit”, vertelt hij. „Het is altijd een heel vrolijke en sociale bedoening.” Al kan het er ook emotioneel aan toe gaan, zoals bij ‘Ros Beiaard’ in Dendermonde: „Dat wordt maar één keer in de tien jaar gevierd. Toen het paard met de vier heemskinderen aan het einde van de viering in de kazerne verdween, stonden sommige oudere mensen met tranen in hun ogen. Het zou immers wel eens de laatste keer kunnen zijn geweest dat ze het Ros Beiaard in actie konden zien.”

Elke tien jaar trekt een reusachtig houten *Ros Beiaard* door **Dendermonde**, de ‘heemskinderen’ op zijn rug worden door vier broers gespeeld.

Elk jaar op pinkstermaandag trekt de bloemenstoet door Ternat.

Aan het eind van de paardenprocessie in Hakendover galopperen de paarden drie maal om de bedevaarders heen.

De Palmprocessie in Hoegaarden.

In Malmedy bakt men op Maria Hemelvaart (15 augustus) een reuzenomelet van tienduizend eieren.

Foto’s: Jeff van den Bossche

Mensen vieren carnaval in een café in La Louvière.

Een ruiter toont zijn vangst bij het ‘ganzenrijden’ in Zandvliet.

Foto’s: Jeff van den Bossche

Related Posts

Vergeefse pogingen om dichterbij te komen

Van Lincoln vs Douglas tot Harris vs Trump: historische verkiezingscampagnes en bijzondere duels

1858 Slavernij: Abraham Lincoln vs Stephen Douglas

1872 Eerste vrouwelijke kandidaat: Victoria Woodhull

1916 Wilson en de Eerste Wereldoorlog

1932 In de crisisjaren: Franklin Delano Roosevelt vs Herbert Hoover

1956 Eerste tv-debat: Eleanor Roosevelt vs Margaret Chase Smith

1960 Hét tv-debat: Richard Nixon vs John Kennedy

1980 ‘There you go again‘: Jimmy Carter vs Ronald Reagan

1992 Drie kandidaten: George H.W. Bush vs Bill Clinton vs Ross Perot

2008 Eerste zwarte president: Barack Obama vs John McCain

2016 De stalker: Donald Trump vs Hillary Clinton

2024 Een kandidatuur-dodend debat: Biden vs Trump, dan Harris

Geen week zonder volksfeest in België