De cultuurweek van fotograaf Tengbeh Kamara: ‘Hoe lang kan je nog up-and-coming genoemd worden voordat het ongemakkelijk wordt?’

Posted on August 14, 2024 by admin

Donderdag 8 augustusGemberbier

Ik weet niet zeker of ik me vandaag sociaal genoeg voel om door te gaan naar de borrel na de expositie. Rox Klijn en ik drinken gemberbier met citroen in Milk café, naast de Melkweg Expo. We zijn omringd door de levensgrote, zachte, intieme portretten waarmee Rox een Zilveren Camera won. De gezichten kijken ons indringend aan vanuit hun respectievelijke slaapkamers. Ik had de foto’s al eerder gezien op sociale media, maar op print voelt het alsof ik bij ze in bed lig.

We gaan naar de borrel. Rox met het OV, ik op mijn vandaag gerepareerde fiets. Ik ben het snelst. Fotograaf Coco Olakunle onthaalt me vrolijk met een glaasje bubbels, die ik stiekem verwissel voor een limonade. In de ruimte, genaamd Showroom, verkoopt Coco fotoboeken, prints en kleding van Nigeriaanse modemerken, maar je mag ook gewoon komen hangen. Voor dat laatste komen we. Samen met Rox blader ik door de boeken. Het liefst praat ik de hele dag over fotografie. Dit is daar de perfecte plek voor. Door gesprekken met vrienden zoals Coco en Rox, over hun werk, mijn werk, en fotografie in het algemeen, leer ik het meest.

Ik ga weg voordat ik mijn portemonnee leeg kan trekken.

Tengbeh Kamara en Faria van Creij-Callender (rechts).

Vrijdag 9 augustusPontje

Ik open google maps. Sinds vorige week woon ik met Sophie, mijn lief, aan de andere kant van de brede rivier die stilletjes door Amsterdam stroomt. Een handjevol pontjes verbindt het drukke deel van de stad met het iets minder drukke deel van de stad. Ik heb nog nooit niet gerend voor de pont. Ik ben opgelucht als ik zie dat de expositie van mijn goede vriendin en schilder Faria van Creij-Callender zich bevindt aan de iets minder drukke kant waar ik nu woon.

Na 15 minuten fietsen sta ik bij Projectspace 38/40, een soort garage met mooie mensen onder wie een jongen met blonde krullen en een snor die vraagt of ik een gepofte aardappel wil. Ik bedank hem en vind Faria. Ze laat me haar werk zien. Op een van de doeken staat ze zelf. Of zit ze, eigenlijk. Balancerend met een plastic flesje boven haar hoofd – het balanceren van de verschillende wateren, de verschillende continenten waar ze van af stamt – tuurt ze naar de grond. Op het schilderij ernaast staat een zwarte vrouw in een antieke trouwjurk. Naast haar zweven een schaar en enorme Ikea-tas die uit een andere dimensie lijken te komen. Faria begint gepassioneerd over de verschillende kleurlagen in het pigment van de vrouw waarvan ik de techniek niet begrijp maar het eindresultaat wel erg mooi vind. Ik herinner me dat ik nog langs de Ikea moet voor een missend onderdeel van mijn Ivar-kast.

Tengbeh Kamara : „Van gesprekken met vrienden leer ik het meest.”

Zaterdag 10 augustusInstagram

Zaterdagochtend. Ik wandel naar de lokale Albert Heijn om een blad te kopen dat direct in concurrentie staat met hetgeen dat u nu leest. Een fotoserie waar ik maandenlang aan heb gewerkt (hoewel zo’n project na een tijdje al lang niet meer het enthousiasme opbrengt als waar ik er ooit mee aan begon) wordt vandaag gepubliceerd. Sophie wil zwemmen. Ik besluit dat de steiger langs het water de perfecte vibe heeft om even te doen alsof ik het magazine aan het lezen ben voor een foto op Instagram. Er is een ruige man in een boot jarentachtigrock aan het luisteren en ik voel me vies. Hij zal me wel een zelf-geobsedeerde yup vinden. Ik beloof hem in mijn gedachten dat ik niet echt zo ben. We weten allebei dat dat een leugen is.

Op zaterdagavond is het date-avond. Het plan is om een rondje kunst op het NDSM te doen. Hoewel NDSM op het eerste oog vrij industrieel en uitgestorven lijkt, is het als je iets beter kijkt een bom van leuke plekjes. Ik wil langs NDSM Fuse, Nieuw Dakota, en Pllek, waar ik nu zelf een kleine expositie heb hangen. Na het avondeten veranderen onze plannen. We kijken vijf afleveringen B&B Vol Liefde en vrijen op de bank.

Tengbeh Kamara: „Ik herinner me dat ik nog langs de Ikea moet voor een missend onderdeel van mijn Ivar-kast.”

Zondag 11 augustusBicultureel

Naast de Dirk in de Pijp, achter een vrijstaand bord met de huidige weekstunt — voordeelpak wasmiddel voor 7.99 — schuilt een kleine expositie met vijf biculturele, vrouwelijke kunstenaars. Ik kom voor het werk van Safae Gouane, een vriendin die helaas niet aan kon haken vanwege een afspraak bij een matraswinkel (ik had hier vragen over maar heb ze niet gesteld).

Op Safae’s schilderijen schijnt de zon even fel als vandaag. De jonge, zomers geklede hoofdpersonen op de kleurrijke doeken maken me nostalgisch naar het nu. Sophie en ik spelen alsof we geld hebben en discussiëren over welk werk we zullen aanschaffen voor in onze nieuwe woonkamer. We zijn er nog niet uit.

Onze benen bungelen boven het glinsterende IJ terwijl we wachten op de pont (net gemist) terug naar huis. We praten over de expositie en over symboliek in kunst en over hoeveel jaar ik nog up-and-coming fotograaf genoemd kan worden voordat het ongemakkelijk wordt. En dat we nog langs de Ikea moeten voor het missende onderdeel van de Ivar-kast.

Maandag 12 augustusIkea

„Het onderdeel heeft geen serienummer, en daarom is het bijna onmogelijk om het in de losse onderdelen bak te vinden”, zegt de klantenservicemedewerkster tegen wie ik misplaatste woede voel. Sophie en ik zijn bij de vestiging in Haarlem, dat was handig omdat we net bij Fenna Jensma’s expositie in De Gang in het Haarlemse centrum zijn geweest.

Ik ken Fenna pas kort (we waren genomineerd voor dezelfde prijs [Selection Of Dutch Photography Award] maar verloren van Sakir Khader en dat was natuurlijk volkomen terecht) maar ze voelt vertrouwd. Ze is uit Leiden gekomen om ons rond te leiden door de portretten die ze maakte van een vriendin, die ziek is geworden na het gebruik van de anticonceptiepil. In mijn ogen is de serie een perfecte balans tussen mooi beeld en een leerzaam, maatschappelijk relevant verhaal.

Na ongeveer 25 minuten aan de klantenservicedesk kan ze ons acht naamloze pinnetjes overhandigen. De eerder genoemde woede is weggeëbd en we hebben in het kleine half uur een vrij intieme band opgebouwd (zij woont in Amsterdam en haar partner in Rotterdam, een probleem waar wij tot voor kort nog tegenaan liepen). Wist u dat u uw reiskosten terug kunt krijgen als u missende onderdelen komt halen? Voor we naar huis gaan geven we de 9 euro uit aan twee porties Zweedse gehaktballen. En nog 70 euro aan andere troep.

Column | Pauspulp Conclave laat zien: koester de twijfel

admin
November 14, 2024
0

Ik zag een geweldige film: Conclave. Een aartsbisschop houdt daarin een oor strelende speech, maar bovenal is er het einde van de film. Ik hoop dat u er zich met een interpretatieclubje op zult storten. Wat ik kan verklappen zonder te spoilen (alle recensenten noemden het reeds) is dat er een oude verteltruc uit de kast wordt gehaald waar ik erg vrolijk van werd: de deus ex machina.

Conclave is treffend als ‘pauspulp’ omschreven. Alle aartsbisschoppen zijn opgetrommeld om in Rome een nieuwe paus te kiezen. Dat gaat met een aantal stemrondes totdat er een meerderheid is. Er is veel filmische aandacht voor het strelen van witte pauselijke robes, fluwelen koorden, ringen, en mijters – ieder zijn fetisj. De katholieke geestelijken laven zich tussen de stemrondes door aan de door nonnen bereide handgemaakte dampende pasta en de rode wijn. Het verhaal is een parabel voor onze tijd. De machtige heren van middelbare leeftijd en ouder moeten een nieuwe paus kiezen. Er wordt geronseld, gemanipuleerd, gediscrimineerd, omgekocht, omgepraat, er moet een meerderheid komen. De ene kandidaat is ultraconservatief, de ander gematigd conservatief, een derde progressief. De progressieven hebben het zwaar, ze overwegen daarom strategisch het ‘minst slechte alternatief’ te steunen.

Dan is er de fraaie speech van Thomas Cardinal Lawrence die de stemming in goede banen moet leiden (gespeeld door Ralph Fiennes, noteer hem vast voor een Oscar). Er is één zonde, declameert hij, die hij vreest boven alle anderen, en dat is: zekerheid. „Als er alleen zekerheid zou zijn en geen twijfel zou er geen mysterie zijn, en dus geen geloof.” Dat is een promopraatje voor de kerk, maar ook een pleidooi voor verbeeldingskracht. Stelligheid, gaat hij door, is het grootste gevaar voor tolerantie. Stelligheid leidt tot oorlog. Absoluut denken verschrompelt het hart, dus laat twijfel toe.

Natuurlijk zat ik mee te knikken: er is geen enkele filosoof die niet is opgeleid met het vieren van de twijfel, het is zo’n beetje de basis van de hele westerse moderne filosofie. Cogito ergo sum! Twijfel staat haaks op de huidige tijdgeest, die volstrekt anti-filosofisch is. Het al dan niet figuurlijke ‘midden’ is inmiddels verdacht terrein (je krijgt dan aangewreven dat je neutraal en slap zou zijn, of, nog erger, een genocide ondersteunt), balans gruwelijk – false balance zul je bedoelen! – stilte een zonde (complicity!), tolerantie een zwakte, en nuance (‘geen maar!’) het goedpraten van misstanden.

De speech leidt tot twee reacties. Sommige aartsbisschoppen willen verzachten en stoppen met vechten. Anderen verharden prompt want dit soort slappe twijfelpraat is precies wat niet nodig is. Het biedt geen helder antwoord op de harde bedreiging van buitenaf.

Beide reacties zijn invoelbaar, en ook wel herkenbaar. Hoewel ik bijvoorbeeld graag wil vasthouden aan zoiets als ‘openheid’ of ‘zachtheid’, betrapte ik mezelf dat ik het wederom rondpompen van Henriette Roland Holsts dichtregels „De zachte krachten zullen zeker winnen in ’t eind – dit hoor ik als een innig fluisteren in mij” na de overwinning van Trump een wat fletse geste vond. Wie fluistert wordt platgewalst. Toch wil ik me verzetten tegen het verdacht maken van alles tussen de radicale flanken. Je kunt de slachtpartij in Gaza door Israël veroordelen, vernielingen door Israëlische hooligans in Amsterdam verwerpelijk vinden én het opgejaagde geweld jegens Israëliërs en Joden veroordelen én de gewelddadigheden en vernielingen in Nieuw-West onder het mom van ‘Free Palestine’ verafschuwen. Sinds wanneer is dat ‘slap’ of ‘neutraal’? Pleiten voor en werken aan vrede is nooit een slap midden.

Nu kom ik bij het einde van Conclave, waar ik me al dagen vrolijk over maak: de deus ex machina. De deus ex machina is een noodgreep van een verteller die er niet uitkomt, de auteur die een goddelijke ingreep pleegt, de plottwist die ‘uit de lucht’ valt. Daar wordt op neergekeken in onze tijd, want iets moet logisch en geloofwaardig zijn.

Maar de werkelijkheid is niet logisch, maar complex. Even was Kamala Harris de onverwachte plottwist, een dea ex machina – nou ja, ze had het kunnen zijn! Ze gaf mij hoop, evenals Conclave op een hilarische wijze opbeurend is en een pleidooi voor radicale verbeeldingskracht. Daar heb je schrijvers, scenaristen en kunstenaars voor nodig – niet voor niets willen potentaten dat verbannen dan wel de toegang bemoeilijken. Natuurlijk heeft deze ellendige tijd meer mysterie, vrede zachtheid, nuance, liefde en twijfel nodig én – ja! – meer deus ex machina – denken – daar is helemaal niets softs of sleets aan.

Stine Jensen is filosoof en schrijver. Ze schrijft om de week een column op deze plek.

<dmt-util-bar article="4873180" headline="Pauspulp Conclave laat zien: koester de twijfel” url=”https://www.nrc.nl/nieuws/2024/11/14/pauspulp-conclave-laat-zien-koester-de-twijfel-a4873180″>

Opinie | Werken als bijzonder hoogleraar onderzoeksjournalistiek én bij de NCTV? Geen enkel probleem

admin
November 14, 2024
0

Ik las in NRC (14/11) over de zeer mooie benoeming door de Vereniging van Onderzoeksjournalisten (VVOJ) van Nikki Sterkenburg tot bijzonder hoogleraar, en de vrij wonderlijke en totaal misplaatste reactie die dat bij enkele onderzoeksjournalisten die lid zijn van de VVOJ heeft opgewekt.

Om naar goed journalistiek (en wetenschappelijk) gebruik met mijn conclusie te beginnen: ik wil de VVOJ met nadruk op het hart drukken om aan de benoeming van Nikki Sterkenburg vast te houden. De reactie van enkele leden op die benoeming getuigt namelijk van een verkeerd begrip van zowel wetenschap als van ambtelijk vakmanschap in het algemeen en de taken van de NCTV in het bijzonder.

Allereerst: ik werk al twintig jaar in de wetenschap. Dat deed ik al die tijd naast mijn hoofdbaan als achtereenvolgens ambtenaar bij Justitie en BZK, diplomaat voor BZK in Brussel en lid van het College voor de Rechten van de Mens. Ik heb me werkelijk nog nooit beperkt gevoeld om vanuit wetenschappelijke distantie naar activiteiten van mijn hoofdwerkgever te kijken, noch heeft mijn hoofdwerkgever (die, net als dat bij Nikki Sterkenburg het geval zal zijn, tenslotte akkoord heeft gegeven op mijn wetenschappelijke nevenactiviteit) me daar ooit een strobreed voor in de weg gelegd.

Het doel van wetenschap is namelijk op basis van een academische code, die kwaliteitsnormen oplegt, onderzoek en onderwijs te verzorgen. Iemand die met praktijkervaring een bijzonder hoogleraarschap invult, in het geval van Nikki Sterkenburg dus zowel vanuit haar eerdere journalistieke activiteiten als vanuit haar hoofdfunctie, brengt meer mee in die academische rol – dat is het hele punt van een bijzonder hoogleraarschap. Maar de academische onafhankelijkheid is gewaarborgd, omdat je je als hoogleraar onverkort bindt aan de academische code.

Nederland is geen Noord-Korea

Ten tweede: als ambtenaar leg je een ambtseed af. Het verbaast me sterk dat de ondertekenaars van de brief, helemaal omdat het onderzoeksjournalisten zijn, werkelijk geen idee lijken te hebben wat ambtelijk werk inhoudt. Nederland is geen Noord-Korea, waar je als een soort knipmes recht praat wat krom is.

Dat is onzin. Nederland heeft een zeer goed ambtelijk apparaat, kan ik dus uit eigen ervaring zeggen. Je taak is het adviseren van iemand met politieke verantwoordelijkheid, en die doet er dan mee wat hij of zij wil. Je kunt en moet je creativiteit kwijt in die advisering, en dat doe je dus vanzelfsprekend binnenhuis. Dat is het werk. Net als het werk van journalisten is om de besluiten van politici, of zaken die onder hun verantwoordelijkheid gebeuren, kritisch te volgen.

Ten derde, de reactie van een groep onderzoeksjournalisten maakt een enorm punt van specifiek de NCTV. Laat ik dit zeggen op basis van 10 jaar ervaring bij BZK en Justitie: er is helemaal niets bijzonders aan die organisatie, niet vanuit wetenschappelijk oogpunt, niet uit academisch oogpunt, noch uit onderzoeksjournalistiek oogpunt. Dit is een klassiek voorbeeld van van een muis een olifant maken. Er zou VVOJ-Professor Sterkenburg, als zij dat uit wetenschappelijk oogpunt relevant vindt (dat is namelijk straks haar vak – ze wordt door de benoeming geen onderzoeksjournalist), niets in de weg staan om onderzoek of onderwijs te wijden aan de NCTV. Gelukkig is de wereld die vanuit onderzoeksjournalistiek oogpunt relevant is een heel stuk groter dan het werkveld van de NCTV.

Analyse uit onbegrip

Tenslotte: Ik werk veel met journalisten op mijn expertisegebied, en heb respect voor het journalistieke vak en veel van zijn uitstekende beoefenaars. Journalisten zijn belangrijk voor het goed functioneren van een rechtsstaat. Niet elke tegenreactie vanuit die beroepsgroep is echter per definitie goudomrand en goed doordacht. Dit is een reactie puur vanuit de onderbuik. Door toe te geven aan de druk van enkele leden van haar vereniging zou de VVOJ niet alleen een ontzettend geschikte bijzonder hoogleraar enorm veel schade berokkenen, maar – voor de vereniging belangrijker – handelen op een analyse die uitgaat van een verkeerd begrip van zowel wat wetenschap inhoudt als wat ambtelijk vakmanschap is. De VVOJ zou haar eigen missie in de wielen rijden.

Kortom: de VVOJ moet de rug recht houden, en vasthouden aan deze benoeming. Daar zullen vele studenten als zeer goed onderlegde onderzoeksjournalisten uit resulteren, waar de maatschappij weer profijt van zal hebben.

Wat vindt NRC | Het decimeren van ontwikkelingshulp is moeilijk te verdedigen

admin
November 14, 2024
0

Hoe bezuinig je een derde van een begroting weg? Over die vraag debatteert de Kamer deze en volgende week met minister Klever (PVV) voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp. In de ontwikkelingsbegroting van 7,2 miljard euro moet van het kabinet-Schoof uiteindelijk 2,4 miljard worden gesneden. De vraag wordt daarbij of ontwikkelingssamenwerking, door het nieuwe kabinet herdoopt tot het oude ‘ontwikkelingshulp’, daarna nog wel enige betekenis houdt.

De bezuiniging is forser dan op het eerste gezicht lijkt. De begroting is de afgelopen jaren langzaam gevuld met uitgaven aan asiel, afdrachten aan de EU, een bijdrage aan het ambassadenetwerk, niet-militaire hulp aan Oekraïne en andere posten. Tien jaar geleden maakte daadwerkelijke ontwikkelingshulp 70 procent uit van het budget, dit jaar is dat nog maar de helft. En in die overblijvende helft zitten dan weer min of meer vaste posten, zoals bijdragen aan de Verenigde Naties en de Wereldbank – die overigens ten goede komen aan ontwikkelingslanden en landen in noodsituaties.

De 2,4 miljard aan voorgenomen bezuinigingen grijpen dus veel dieper in: zij zijn niet een derde van het totale ‘ontwikkelingsbudget’, maar misschien wel de helft of meer. De eerste geopperde maatregel, het bezuinigen van 1 miljard op hulp via non-gouvernementele organisaties (ngo’s) laat dat ook zien. Minister Klevers plan dat deze ngo’s niet langer een kwart, maar de helft van de financiering van hun projecten zelf moeten dragen suggereert dat zij, bij gelijkblijvende fondsenwerving, in de praktijk hun activiteiten moeten halveren – als Klevers ministerie daarna überhaupt nog geld heeft om aan het overheidsdeel daarvan bij te dragen.

Ontwikkelingssamenwerking moet zeker van tijd tot tijd tegen het licht worden gehouden. Daar wijst de Algemene Rekenkamer ook op, voorafgaand aan het debat. Er zijn onduidelijke doelen, moeilijk te meten resultaten en andere aspecten van de praktijk van ontwikkelingssamenwerking waar kritisch naar moet worden gekeken.

Of de botte bijl daar een antwoord op is, is zeer de vraag. Nederland geeft dit jaar waarschijnlijk nog zo’n 0,65 procent van het bruto nationaal inkomen uit aan ontwikkelingshulp, volgens de OESO. Als het kabinet zijn plannen uitvoert, dan daalt dat naar 0,42 procent aan het einde van de rit van het kabinet-Schoof.

Daarmee zakt ons land uit de categorie van veelbesteders – waaronder traditioneel de Scandinavische landen – naar de middengroep, waaronder Japan en België. Dat nieuwe, lage percentage van 0,42 is overigens vrijwel conform de wens (0,44) die de VVD in 2008 al uitte. Dus zo ‘nieuw rechts’ is het beleid van het kabinet-Schoof nu ook weer niet.

Een kritische blik doet intussen weinig af aan de onderliggende reden waarom hulp nodig is. Het verschaft Nederland toegang en invloed in het buitenland en bij internationale organisaties – Klever is tenslotte óók minister van Buitenlandse Handel. Maar bovenal biedt hulp datgene waar het voor bedoeld is: een bijdrage aan ontwikkeling en het lenigen van nood.

Ja, China en andere landen mengen zich daar tegenwoordig ook in, met andere standaards en bedoelingen. En nee, niet elke euro komt precies terecht waar zou moeten. Maar het gaat hier uiteindelijk om mensen. Het decimeren van ontwikkelingssamenwerking, want daar komt dit beleid van het kabinet-Schoof in de praktijk op neer, is moeilijk te verdedigen.