Een coulanter incasseringsbeleid, taakstraffen in plaats van cel of een eigen bevoegdheid om onredelijke boetes kwijt te schelden: Het Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB) wil meer ruimte om bij de incasso van (vooral) verkeersboetes maatwerk te leveren. De huidige praktijk van hoge boetes na een of meerdere aanmaningen moet plaats maken voor maatwerk bij verhogingen die „evident onredelijke gevolgen hebben”, schreef het CJIB afgelopen mei in de jaarlijkse beleidsnotitie ‘Stand van de Uitvoering 2023’ aan de Tweede Kamer.
Die beleidsnotitie is bedoeld om knelpunten in het incassobeleid te signaleren en wat er nodig is om die weg te nemen. Zo is het nu niet mogelijk om onredelijk hoge boetes kwijt te schelden omdat ambtenaren van het CJIB die bevoegdheden niet hebben. Daar moet de wet voor worden aangepast, vindt het CJIB. „Op dit moment heeft het CJIB onvoldoende ruimte om bijzonder maatwerk toe te passen op een aantal specifieke situaties en wordt soms de rechter of het OM belast met het kwijtschelden van verhogingen”, zo wordt in de beleidsnotitie geconstateerd.
Hetzelfde geldt voor de mogelijkheid om vervangende taakstraffen op te leggen aan mensen die hun boete(s) niet kunnen betalen. Nu wordt in het uiterste geval vervangende hechtenis (celstraf) opgelegd. Ook daar is volgens het CJIB wetswijziging voor nodig. „Dat wordt op dit moment verder uitgewerkt.”
Jaarlijks worden ongeveer 300.000 strafbeschikkingen uitgevaardigd waarin een geldboete wordt opgelegd, aldus de organisatie in de Stand van de Uitvoering 2023. Het CJIB staat vooral bekend om de inning van verkeersboetes, dat waren er vorig jaar 8.4 miljoen. Maar de dienst. onderdeel van het ministerie van Justitie en Veiligheid, incasseert ook onder meer uitstaande bedragen van strafbeschikkingen (320.358) of Europese boetes (43.000). „De tenuitvoerlegging van straffen vormt het sluitstuk van de strafrechtketen”, aldus het CJIB in de notitie. „Op dit moment zijn er echter geen mogelijkheden deze zogenoemde tenuitvoerlegging te staken als zich hardvochtige situaties voordoen.”
Volgens een woordvoerder van het ministerie van Justitie en Veiligheid wordt er voortdurend gezocht naar mogelijkheden om boetes effectief en persoonsgericht te innen. „Maar verhogingen van boetes kunnen niet altijd worden voorkomen en kunnen soms hardvochtig uitpakken. We bekijken met het CJIB welke oplossingen mogelijk zijn en wat de effecten en de kosten ervan zijn.”
