Indiase boksheld Mary Kom won olympisch brons in Londen 2012: ‘Ik wist dat ik respect, liefde, erkenning en steun kon afdwingen met een medaille’

Ze woont in India, het land met het grootste inwonertal. Wie als Indiase vrouw een belangrijke sportprestatie levert, steelt de harten van 1,4 miljard landgenoten.

Dat overkwam Mary Kom (41) toen ze in 2012 in Londen een bronzen medaille pakte bij het eerste olympische bokstoernooi voor vrouwen. Ze had toen al vijf wereldtitels op zak, vertelt ze via een Zoom-gesprek vanuit haar huis in Faridabad. Maar door die olympische medaille veranderde haar leven, en dat van andere vrouwen in India, pas écht.

Als magnificent Mary zich uitspreekt, spitsen Indiërs hun oren. Ze kan niet over straat zonder te worden aangeklampt. Kom was wereldwijd een van de eerste sportvrouwen die als moeder een succesvolle rentree maakte. Twee jaar na die bronzen medaille verscheen er een film over haar leven, te zien op Netflix: Mary Kom. Een gedramatiseerde versie van haar leven, maar de kern zit erin: wie mentaal sterk is, kan alles bereiken.

Hoe oud was je toen je voor het eerst een bokshandschoen aantrok?

„Zeventien. Maar ik vocht op straat al toen ik een jaar of zes, zeven was. Ik kon er niet tegen als jongens mij beperkingen oplegden. Je mag dit of dat niet, wánt je bent een meisje. Voor mij was het al jong een uitgemaakte zaak dat mannen en vrouwen gelijkwaardig zijn.”

Waarom boksen?

„Boksen is niet alleen een sport. Als boksende vrouw, zeker in een land als India, voel je je veilig. Ik was de oudste van vier kinderen, het enige meisje. Mijn ouders waren voorzichtig met me. Op veel plekken in India moet je oppassen als vrouw. Daar kreeg ik als kind via de media al veel van mee.”

Mary Kom bij haar terugkeer in India nadat ze olympisch brons had gewonnen.

Foto’s K Asif/The India Today Group via Getty Images

India geldt als een van de gevaarlijkse landen voor vrouwen. Elke twintig minuten wordt er een vrouw verkracht.

Ze knikt. „Daarom boksen. Zo kon ik mezelf beschermen. Maar ik wist ook: als ik hier goed in word, kan ik iets van mijn leven maken.”

In de Netflix-film komt je vader er pas na een tijd achter dat je bokst. Hij eist dat je een keuze maakt tussen hem en je sport. Ging dat in het echt ook zo?

„Hij stelde geen ultimatum, maar ik heb het wel vier maanden voor hem verborgen gehouden. Mijn vader kwam erachter nadat ik een regionale wedstrijd had gewonnen. Een kennis las erover in de krant. Toen hij belde – ‘we moeten praten’ – sloeg de angst mij om het hart. Ik luisterde naar zijn monoloog en zei toen, heel rustig, dat ik iets van mijn leven wilde maken. Als híj mij niet steunde, ook financieel, wie dan wel?”

En?

„Hij vroeg wat ik ons gezin zou teruggeven als ik mijn dromen waar zou maken. Ik beloofde hem dat ik altijd voor het gezin klaar zou staan. In die beginperiode steunden mijn ouders me financieel, maar het was maar net genoeg om trainingsmateriaal van te kopen. Eén paar schoenen had ik, één paar handschoenen. Het was geen makkelijke tijd.”

Door mijn olympische medaille is boksen in India heel populair geworden onder jongens en meisjes

Door haar natuurlijke aanleg en wilskracht klom Kom snel op in de boksrangen. Drie jaar nadat ze voor het eerst een boksschool was binnengestapt won ze haar eerste wereldtitel bij de amateurs, in het Turkse Antalya. Een jaar later de Aziatische kampioenschappen.

Al in een vroeg stadium van haar carrière kreeg Kom een relatie met de Indiase voetballer Karung Onkholer. Ze trouwden in 2005 en tegen de Indiase gebruiken in, besloot ze haar carrière daarna niet op te geven. Sterker: nog geen twee jaar nadat ze was bevallen van een tweeling (ze had toen al drie wereldtitels op zak) maakte ze haar rentree. Ze won nóg twee wereldtitels, kreeg nóg een kind en maakte voor een tweede keer haar rentree. Om daarna, in 2018, haar zesde en laatste wereldtitel te winnen.

Niet lang voor de geboorte van je derde kind veroverde je olympisch brons in Londen. Wat staat je daar het meest van bij?

Ze veert op. „Een WK-titel winnen is prachtig. Zes WK-titels winnen is nog veel mooier. Maar een olympische medaille … dat is van een andere orde. De kwalificaties alleen al waren zwaar. En dan moet je de verwachtingen van een groot land inlossen. ‘Je bent onze hoop’, zeiden mensen. ‘De enige Indiase bokser, man of vrouw, die kans maakt op een medaille.’ Daar moet je tegen kunnen.”

Had je het gevoel: met een medaille kan ik het leven van Indiase vrouwen veranderen?

„Zeker. Ik wilde bewijzen dat vrouwen tot grootse dingen in staat zijn. Ik wist dat ik respect, liefde, erkenning en steun kon afdwingen met een medaille. De positie van Indiase vrouwen is de afgelopen tien jaar sterk verbeterd. In het onderwijs, op de werkvloer, in topsport. Door mijn olympische medaille is boksen in India heel populair geworden onder jongens en meisjes. Ze willen allemaal in de voetsporen van Mary Kom treden.”

Heeft het je leven veranderd?

„Ze noemen me een sportberoemdheid, haha. Dat heeft zeker voordelen. Veel bedrijven vragen me als motivational speaker. Ik hamer dan altijd op kansengelijkheid voor vrouwen, juist in bedrijfstakken waar vrouwen zwaar ondervertegenwoordigd zijn. De vrouwen die ik bij dat soort optredens ontmoet, zeggen dat ik hun het gevoel geef dat ze alles kunnen bereiken. Niet alleen omdat ik een olympische medaille heb gewonnen, maar omdat ik als moeder veel heb bereikt. Mijn sportieve prestaties werden niet minder na de geboortes van mijn drie zonen.”

In de film lever je veel strijd met een hoge functionaris van de Indiase boksfederatie. Daar wordt geen expliciete reden voor gegeven, maar ik kreeg de indruk dat hij vond dat je te veel praatjes had als vrouw.

„Nee, dat heeft een andere reden. Ik kom uit Manipur, uit het noordoosten. Ik heb de features van een Chinese, Japanse of Thaise vrouw. Mensen als ik worden in India achtergesteld. Dat leidde na mijn rentree tot oneerlijke jurering en daar ben ik heel kwaad om geworden. Ik kan niet tegen onrecht.”

In de film laat de boksbond je een tijd links liggen omdat je met een stoel hebt gegooid.

Ze lacht. „Dat was voor het dramatische effect.”

De plooien zijn kennelijk gladgestreken, want bij de Spelen van Tokio in 2021 mocht je als eerste vrouw de vlag dragen voor je land bij de openingsceremonie.

„Oh, mijn god, wat een eer was dat. Een hele, hele, hele grote eer. Niet alleen voor mij, maar voor alle vrouwen in India. Ik kreeg zó veel mooie reacties. ‘Je verdient het’, ‘je bent een wondervrouw’, ‘je bent een supermoeder’. Héérlijk was het.”

Toen je vorig jaar als voorzitter van een speciaal comité de beschuldigingen van een aantal vrouwelijke worstelaars onderzocht – ze zouden seksueel misbruikt zijn door een functionaris van de Indiase boksfederatie – kreeg je veel kritiek. Magnificent Mary zou niet genoeg voor haar seksegenoten opkomen.

Haar gezicht betrekt. „Als ze met bewijs waren gekomen – er zat trouwens ook een mannelijke worstelaar bij – had ik hen gesteund. Maar er wérd geen bewijs geleverd. Geen filmpjes, foto’s, geluidsopnamen, niks. Dan kan ik als commissievoorzitter toch maar één ding doen?”

Misschien verwachten vrouwen in India te veel van je?

„Misschien. Ik help vrouwen waar mogelijk, maar ben ook maar een mens.”

Je gaat als chef de mission naar de Spelen in Parijs en …

„Ik zóu gaan. Ik heb vandaag per mail mijn ontslag ingediend bij de voorzitter.”

Mag ik vragen waarom?

„Mijn vier kinderen [ze adopteerde ook een meisje] zijn zestien, tien en vijf. Ik kan ze niet lang alleen laten. Daar komen problemen van. Sinds mijn scheiding, driekwart jaar geleden, sta ik er alleen voor. Ook financieel. Ik moet zorgen dat er eten op tafel komt.”

Pittig.

„Dat is het zeker.”

Voor deelname aan amateurkampioenschappen mag je niet ouder dan 40 zijn. Je bent 41. En toch liet je onlangs in de Indiase pers weten dat je nog niet aan stoppen denkt.

„Ik wil dóór als profbokser. Het wachten is op een serieuze sponsor. Ik train nog steeds, ik heb er vertrouwen in. Een profbokser hoeft niet zo veel te reizen als een chef de mission. Het valt goed te combineren met het moederschap.”

En dan door tot je vijftigste?

Ze lacht. „Met gemak.”

Delen





Mail de redactie