Met een wit verband op zijn rechteroor en een wat onzekere blik verschijnt Donald Trump maandagavond op de Republikeinse Conventie in Milwaukee in de staat Wisconsin. In de ultrabeveiligde sport- en concertzaal zijn al de hele dag toespraken ter ere van hem gehouden. Als hij naar binnen loopt om naast zijn net aangewezen running mate J.D. Vance te gaan zitten, wordt er gejoeld, gezongen en pinkt een enkeling een traantje weg.
Trump is door deel van zijn aanhangers altijd als een messias aanbeden. Na zijn ontsnapping aan de dood tijdens een campagnebijeenkomst in Pennsylvania heeft hij ook voor aarzelende Republikeinen een bovenaardse status gekregen.
„Goddelijke interventie heeft onze vorige en volgende president gered”, zegt Kelly Primavera, verkiezingscommissaris uit New York, eerder op de dag. „Het was de hand van God”, zegt ook Randy Corporon, namens Colorado lid van het Republikeinse partijbestuur, over het feit dat van de vijf kogels uit het halfautomatische geweer van Thomas Matthew Crooks één Trumps oor schampte en een andere een toeschouwer doodde.
Lees ook
Vance geeft Trumps campagne fanatisme en een intellectueel sausje
Jo Broughton, een gedelegeerde uit Ohio, is haar God niet alleen dankbaar voor het redden van Trumps leven. „Hij heeft het land voor een ramp behoed. Stel je voor hoe het uit de hand zou lopen als onze presidentskandidaat vermoord was.” Net als velen vreest zij meer geweld. „We zijn als land heel kwetsbaar voor onderlinge haat. Dat moeten we niet meer tolereren.”
Feest van saamhorigheid
Al voor de mislukte moordaanslag op Donald Trump was de bedoeling dat Republikeinse Conventie in Milwaukee een feest van saamhorigheid zou worden. In tegenstelling tot acht jaar geleden, toen op het partijcongres nog geprobeerd werd van kandidaat Trump af te komen, bestaat er geen interne oppositie meer. Terwijl de Democraten worstelen met de ouderdom van president Joe Biden, hebben al Trumps tegenstanders uit de Republikeinse voorverkiezingen zich achter hem geschaard. Onder de 50.000 partijtijgers die naar een congres als dit komen, heeft Trump radicaal-rechts en oud-conservatief verenigd – en een paar van hen uit die laatste categorie verjaagd. Eensgezind zouden zij hier ten strijde trekken tegen de Democratische vijand, migranten en vrijhandel.
Trump sprak de conventie maandag nog niet toe. Zijn speech staat pas voor donderdag gepland. In een interview met de krant New York Post zei hij zondag dat hij een „extreem harde toespraak over de corrupte, vreselijke regering” heeft weggegooid. „Ik wil proberen om het land te verbinden.”
Andere Republikeinen slaan al een mildere toon aan dan het bombast van wraak en verdoemenis dat bij Trumps campagnes hoort. Een enkeling richt zijn woede op de Secret Service, de beveiligingsdienst die opzichtig faalde de schutter tegen te houden. Maar meer dan boos tonen aanwezigen zich „geschrokken”, „verdrietig” en „opgelucht”. Ze pleiten niet alleen voor saamhorigheid binnen hun partij, maar in de hele samenleving en juist richting politieke tegenstanders.
Ook president Joe Biden riep zondag op televisie op om „de temperatuur in onze politiek lager te draaien. Hoewel we het oneens zijn met elkaar, zijn we geen vijanden.” Hij zei dat het een vergissing was om recent tegen donateurs te zeggen dat ze „Trump in de roos van een dartbord moeten zetten”. Over strengere wapenwetgeving heeft niemand het.
„We moeten ophouden onze verschillen uit te vergroten”, zegt Ben Boarman uit Kentucky op de Republikeinse Conventie. „We hebben meer gemeen met Democraten dan dat we van elkaar verschillen.” Hij noemt zichzelf „een gematigde conservatief” en hoopt „dat beide partijen dit aangrijpen als kans om op te houden met giftige boosaardigheid en persoonlijke aanvallen”. Joseph Stillwell, een jonge Republikein uit New Jersey, wil dat ook media wat minder partijdig en sensatiebelust zijn. „Als je op de ene zender hoort dat Joe Biden het kwaad is en op de andere dat Donald Trump Hitler is, sijpelt dat vitriool de samenleving in.”
Wind mee
De sfeer is ondanks de schrik goed bij de Republikeinen. Ze hadden de wind al mee sinds Biden de kluts kwijtraakte in het televisiedebat tegen Trump eind juni. De aanslag maakt de kans op winst in november nog groter. En maandag verwierp een rechter in Florida Trumps zaak rond het achterhouden van staatsgeheime documenten. „Iedereen is blij dat Trump in orde is”, zegt Melanie Collette, ook uit New Jersey.
Volgens haar is de politieke polarisatie toe te schrijven aan de Democraten. „Het zijn hun media die Trumps woorden telkens uit hun context halen. Hij gebruikt woorden als ‘bloedbad’ en ‘dictator’ niet serieus.” Ze vindt het „niet zijn verantwoordelijkheid om die woorden te vermijden omdat anderen ze kunnen verdraaien”.
Lees ook
Lees ook: Reportage uit de woonplaats van de man die op Trump schoot
Veel Republikeinen in Milwaukee zeggen dat beide partijen een toontje lager moeten zingen. Maar gevraagd naar concrete voorbeelden van waar hun politieke leiders genuanceerder zouden moeten zijn, komen ze alleen met teksten die Democraten zouden moeten inslikken. „Trump heeft een scherpe tong, maar de haat komt van links”, zegt Corporon uit Colorado. Iedereen heeft op sociale media berichten gelezen van mensen die zeiden dat het jammer was dat de aanslag mislukte, maar niemand kan die laten zien.
We zullen een zachtere Trump zien na deze aanslag en hij laat de aanval over aan JD, die is bad ass
Dat de Democraten Trump „een existentiële bedreiging voor de democratie” noemen, vinden ze kwalijker dan Trump die zegt dat „we geen land meer overhouden” als Biden aan de macht blijft. Ze willen niet speculeren over het motief van de doodgeschoten dader, maar ze nemen aan dat boosaardige teksten óver Trump hem geïnspireerd kunnen hebben, niet teksten van Trump zelf. Running mate J.D. Vance stuurde meteen na de aanslag de wereld in dat „de kern van Bidens campagne is dat Donald Trump een autoritaire fascist is die koste wat kost moet worden tegengehouden. Die retoriek leidde direct tot de aanslagpoging.”
De vraag is of en voor hoe lang de temperatuur van het politieke debat werkelijk daalt. Conventiebezoeker Boarman gelooft niet dat het lang kan duren. „Hitte hoort bij elke competitie, en zeker bij de campagne tot aan november. We kunnen alleen maar hopen dat ze het iets beschaafder houden.”
Collette uit New Jersey denkt wel dat Trump vanaf nu een ander soort campagne gaat voeren. „Ik kan me voorstellen dat hij de wereld in een ander perspectief ziet na wat er gebeurd is. Hij is in staat om te veranderen. Op links zeggen ze alleen maar dat ze zullen stoppen, maar dat gaan ze niet doen.”
Bezoeker Corporon voorziet een ander scenario. „We zullen een zachtere Trump zien na deze aanslag en hij laat de aanval over aan JD, die is bad ass.”
