Wonderkind Yamal vergeet niet waar hij vandaan komt

In Rocafonda, een migrantenwijk met vijftienduizend inwoners op zo’n twintig minuten rijden van Barcelona, gaat het dezer dagen maar over één ding: de prestaties van Lamine Yamal op het EK voetbal in Duitsland. Kinderen rennen rond in shirts met zijn naam, in winkels hangt zijn portret. Op muren staat ‘304’ gekalkt, de laatste drie cijfers van de postcode van Rocafonda.

Hoe trots zijn de merendeels Marokkaans georiënteerde inwoners dat rechtsvoor Yamal, die zondag met Spanje tegen Engeland in de finale staat, hun wijk eert na een doelpunt. Dan strekt hij drie vingers, maakt hij een rondje met zijn duim en wijsvinger aan de ene hand en strekt hij vier vingers met zijn andere hand. Drie-nul-vier.

„Lamine vergeet zijn buurt niet. Hij blijft ons vertegenwoordigen”, zegt de zestienjarige Marouan Kasem. Hij heeft Yamal nog een keer door de benen gespeeld. Nee, écht, lacht hij, vráág het hem maar. Kasem en andere buurtjongens hopen dat de plotselinge aandacht voor de armlastige wijk ook voor anderen deuren zal openen. „Wij kunnen ook goed voetballen”, zegt hij.

In bar El Cordobés wijst eigenaar Juan Carlos Serano naar een gesigneerd shirt van Yamal, dat in een lijst aan de muur hangt. Hij is bevriend met vader Mounir Nasraoui en kent Yamal al langer. Ondanks alle aandacht en roem is die „lief en bescheiden” gebleven, vindt Serrano. Yamal zelf zei in een interview dat hij liever niet met zijn status bezig is, omdat dat hem op het veld niet helpt.

„Kleine Messi”, „wonderkind”, „messias”. Kenners komen superlatieven tekort om het talent van Lamine Yamal Nasraoui Ebana in woorden te vatten. Met zijn zestien jaar en 362 dagen was hij dinsdag in de halve finale tegen Frankrijk de jongste doelpuntenmaker ooit op een EK. Daarmee verbrak hij het record van de Zwitser Johan Vonlanthen, die achttien jaar en 141 dagen dagen was toen hij de gelijkmaker tegen Frankrijk scoorde op het EK van 2004.

„Hij kan elke dag beter worden en blijven groeien, met de instelling, volwassenheid en professionaliteit die hij toont”, zei de Spaanse bondscoach Luis de la Fuente na de wedstrijd, waarin Yamal in de 21ste minuut een prachtig curveshot maakte met de binnenkant van zijn linkervoet. „Een superster is geboren”, zei de bekende Britse voetbalcommentator Gary Lineker. Yamals doelpunt was volgens hem het moment van de wedstrijd. „Mogelijk het moment van het toernooi.”

„Hij heeft blonde lokken en draagt ​​een beugel”, schreef de Spaanse krant El País eerder deze week. „Dat is normaal, want hij is zestien jaar. Hij heeft net de middelbare school afgerond en volgt Engelse lessen. Hij houdt van reggaeton en draagt ​​baggy kleding.”

Maar hij is óók kostwinner voor zijn familie en neemt nu al financiële beslissingen waarmee miljoenen euro’s gemoeid zijn, aldus de krant. Sponsoren vechten om een contract met hem. Dat alles is niet normaal voor iemand van zijn leeftijd.

Lamine Yamal viert de overwinning op Frankrijk, waarin zijn gelijkmakende doelpunt misschien wel ‘hét moment van het EK’ was.
Foto Miguel Media/AFP

Zwartrijden

De vader van Yamal is geboren in Marokko en verhuisde op jonge leeftijd naar Spanje voor meer bestaanszekerheid. Daar ontmoette hij Sheila Ebana, van wie weinig bekend is behalve dat ze uit Equatoriaal-Guinea komt, een voormalige Spaanse kolonie. Sheila was zestien toen Yamal geboren werd, Mounir 21. Een deel van zijn jeugd groeide hij daarom bij zijn grootouders op.

„Het gezin had geen cent te makken”, vertelt Juan Carlos Serano, terwijl hij bier tapt in El Cordobés. „Ze reden altijd zwart met de trein wanneer hij naar voetbaltraining moest.” Serano deelt het verhaal, zegt hij, in de hoop dat mensen in dezelfde situatie er hoop uit putten.

Mounir en Sheila gingen niet lang na de geboorte van Yamal uit elkaar en daarna verhuisde zij naar het dorp Granollers, waar ze bij McDonald’s ging werken. Daar ontmoette ze collega Inocente Díaz, die ook coördinator bij de nabijgelegen voetbalclub La Toretta is. Hij raadde Sheila aan eens met haar zoon langs te komen. Dat deed ze toen hij vier was.

Het gezin had geen cent te makken, ze reden altijd zwart met de trein naar voetbaltraining

Juan Carlos Serano, café-eigenaar

Via de telefoon beschrijft Díaz Yamal als „een serieuze, beleefde, gereserveerde jongen”. En voetballen kón hij, zo bleek al snel. In zijn ontwikkeling liep hij voor op leeftijdsgenoten. Díaz zal nooit vergeten hoe Yamal tijdens een wedstrijd zestig meter het veld over sprintte, aan al zijn tegenstanders ontwijkend, om een doelpunt te maken.

In de aanloop naar de halve finale op het EK voorspelde Díaz (tot leedvermaak van sommigen) dat de Franse sterspeler Kylian Mbappé zijn best zou moeten doen om Yamal te overtreffen. Zijn voorspelling kwam uit; Yamal was de smaakmaker die avond, Mbappé schudde bewonderend zijn hoofd na diens prachtige doelpunt.

Yamal speelde iets meer dan twee seizoenen bij La Torreta. Hij maakte zijn derde seizoen daar niet af, omdat hij op zijn zevende werd aangenomen door de beroemde jeugdopleiding van FC Barcelona. Die was te duur voor het gezin, maar vader Mounir haalde de leiding over de kosten te dekken.

Yamal met de bal aan de voet tijdens de wedstrijd die Spanje met 3-0 won van Kroatië.
Foto Odd Andersen/AFP

Messi

Yamal viel bij Barcelona op door zijn snelheid, dribbels en schijnbewegingen. Zó goed was hij dat toenmalig coach Xavi Hernández hem als vijftienjarige uitnodigde bij het eerste elftal mee te trainen. Vorig jaar maakte Yamal als jongste speler in de clubgeschiedenis (vijftien jaar, negen maanden en zestien dagen) zijn debuut in het eerste elftal.

De Marokkaanse voetbalbond heeft pogingen gedaan hem in te lijven, maar vorig jaar koos Yamal definitief voor Spanje, waar hij ook de nationale jeugdelftallen doorliep. In de Marokkaanse hoofdstad heeft men geen behoefte om terug te kijken op het mislukte charmeoffensief. „Sorry, I don’t have an answer for your demand”, appt een woordvoerder.

Vorige week begonnen oude foto’s te circuleren van Lionel Messi, ’s werelds beroemdste voetballer, met Yamal. Voor een liefdadigheidsactie had moeder Sheila Ebana niet lang na zijn geboorte meegedaan met een loting. De baby van de winnaar mocht met Messi op de foto in een van de kleedkamers in stadion Camp Nou in Barcelona. Zij won.

De hier 20 jaar oude Lionel Messi stopt samen met zijn moeder de zes maanden oude Lamine Yamal in bad. Zijn moeder won bij een prijsvraag een fotosessie met de voetbalster in het Camp Nou stadion in Barcelona.
Foto Joan Monfort/AP

Op een van de foto’s zit Yamal in een blauw badje. Zijn moeder hangt half over hem heen, naast haar staat Messi, breeduit lachend. Hij zou, zo gaat het gerucht, de baby gezegend hebben die dag. Dat zou verklaren waarom hij op jonge leeftijd al zo goed is. Yamals vader deelde de foto vorige week op Instagram met de tekst: ‘Het begin van twee legendes.’

„Het maakt niet uit tegen wie hij speelt, wie hij tegenover zich treft, Yamal is altijd constant”, zegt de Spaanse sportjournalist en Barcelona-watcher David Bernabeu. „Hij blijft in bijna elke situatie rustig, bewaart het overzicht. Ook mentaal heb ik hem nooit uit balans gezien. Je zal hem niet snel op neerslachtigheid betrappen.”

Pedri

Op zo’n jonge leeftijd op topniveau acteren – eerdere voorbeelden bewijzen dat dat niet altijd goed uitpakt. Kijk naar de 21-jarige Barça-speler Pedri, die deze week in de kwartfinale tegen Duitsland een zware knieblessure opliep. Op zijn achttiende debuteerde hij voor het Spaanse elftal. Een paar maanden later vloog hij door naar Tokio, waar hij de olympische finale tegen Brazilië speelde, zijn 73ste wedstrijd in een jaar tijd. Toen al vonden kenners dat hij vermoeid oogde. Hij is ook vaak geblesseerd.

Of zijn landgenoot Bojan Krkić, die lang als de nieuwe Messi gold. Op zijn vijftiende speelde hij op het EK onder 17. In de jeugd van Barcelona scoorde hij meer dan negenhonderd doelpunten. Maar op het ‘grote’ EK in 2008 liet hij om persoonlijke redenen verstek gaan. Pas veel later vertelde hij in een interview met The Guardian dat hij destijds aan paniekaanvallen leed. ‘Niemand wil erover praten, in het voetbal is daar geen interesse voor’, was de kop boven het interview.

Hoe een jonge uitblinker als Yamal zich ontwikkelt is „enorm individueel bepaald”, zegt Niels Wijne, hoofd van de medische staf van Ajax. „De ene zestienjarige is de andere niet.” Maar het staat of valt, zegt hij, met hoe goed spelers zich kunnen aanpassen: mentaal, fysiek en neuro-cognitief. Hoe goed kunnen ze hun aandacht op iets vestigen, informatie verwerken en opslaan voor een adequate respons?

Een jaar of twee na de doorbraak van een exceptioneel jonge speler volgt meestal een fase dat het minder gaat. „Dan neemt de druk toe omdat de verwachtingen van clubs, ouders en vriendjes steeds groter wordt” , zegt Wijne. „Het hoogste niveau dat je hebt aangetikt, geldt plotseling als bodemniveau. En dan vraagt niet alleen de club meer aandacht, maar ook de nationale voetbalbond en het nationaal olympisch comité.”

Daarom is goede begeleiding ook zo belangrijk, zegt Wijne. „Dat hoeven niet meteen diepgaande gesprekken op de sofa te zijn, maar wel aandacht voor wat er in het leven van zo’n jonge speler allemaal verandert.”

In de kwartfinale wint Spanje met 2-1 van Duitsland en schakelt het gastland uit.
Foto Angelika Warmuth/REUTERS
Lamine Yamal tijdens de wedstrijd van Spanje tegen Georgië, Spanje won met 4-1.
Foto Martin Meissner/AP

Vader

In lunchroom Granja Unio in Rocafonda beginnen Luay (16), Ennes (17) en Naoufal (17) aan Marokkaans gebak en een avocado-shake. Ennes vertelt trots dat Yamal een oud-klasgenoot is. „We zaten samen op de basisschool. Als jongetje speelde hij al tegen de ouderen, maar die waren altijd bang dat ze hem zouden blesseren omdat hij zo klein was. Maar hij maakte ze allemaal in, hoor.”

De hele familie van Yamal is lief, zegt Naoufal, gekleed in een Barça-trainingspak. „Zijn oma, oom, neven, vader… het zijn echt nette mensen. Zijn vader doet ook alles voor hem. Altijd als hij moest voetballen, ging hij mee.”

Maar zijn vader is ook een beetje gek, zegt Luay, verwijzend naar een incident, vorig jaar in Rocafonda. Mounir viel toen een team van de extreemrechtse partij Vox aan, die campagne voerde voor de parlementsverkiezingen. Hij schold de leden uit voor fascisten en racisten en bekogelde ze daarna met eieren – wat uitliep op een handgemeen met een van hen. De partij deed aangifte en Mounir werd veroordeeld tot een boete van 546 euro.

In de rechtbank bood Mounir excuses aan voor zijn uitbarsting, maar hij was ook kritisch over Vox. De dag van de confrontatie was zijn zoon onderweg naar Hongarije om zijn land te vertegenwoordigen bij een wedstrijd, zei hij. En Vox tamboereerde intussen dat kinderen als Yamal ‘terug moeten naar hun eigen land’? „Dat recht hebben ze niet, want Spanje is óns land”, aldus de vader van de sterspeler.

„Een multiculturele mesthoop” noemde Vox de wijk waar Yamal opgroeide eerder. Het zal hem in de finale waarschijnlijk alleen maar inspireren om nóg beter zijn best te doen, zodat hij die drie cijfers na een doelpunt nog eens extra onder de aandacht kan brengen.

Op de voetbalschoenen van Yamal staat ‘304’. Dat zijn de drie laatste cijfers van de postcode van Rocafonda, de buitenwijk in Barcelona waar hij opgroeide.
Foto David Ramos/Getty Images

Correctie (13 juli 2024): In een eerdere versie van dit artikel werd Xavi Hernández ‘bondscoach’ genoemd, maar hij was trainer van het eerste elftal van Barcelona. Dat is hierboven aangepast.