Swifties laten zich niet meer in de hoek zetten

Het is moeilijk om je voor te stellen dat fans van Taylor Swift (‘Swifties’) zich vroeger wel eens schaamden voor hun liefde voor haar muziek. Swift, die deze week drie keer in een uitverkochte Johan Cruijff Arena staat met haar extreem lucratieve Eras Tour, is verreweg de populairste popster op aarde. Toch ken ik dat schaamtegevoel wel: de muziek van de Amerikaanse zangeres en songschrijver werd lange tijd weggezet als te glad, te meisjesachtig en te braaf.

Zelf liep ik dan ook niet meteen te koop met mijn waardering voor Swift, terwijl ik wel meteen om was toen ik in 2010 voor het eerst ‘Love Story’ hoorde. Dat nummer zit razend knap in elkaar, met een slimme opbouw een zeer aanstekelijk refrein. De tekst is simpel, sprookjesachtig en allesbehalve stoer. „You’ll be the prince and I’ll be the princess. It’s a love story, baby, just say yes.”

Niet meteen iets wat je als twintiger aanzette op een hippig huisfeestje, meer iets voor de koptelefoon, dacht ik toen. Journalist en filosoof Roos van Ees was ook jarenlang een ‘closeted Swiftie’. Tegenwoordig zou Van Ees een kritische geest die Swift enkel geschikt vindt voor brave tienermeisjes van repliek voorzien, schrijft ze in de essaybundel T.S. 13 schrijvers over Taylor Swift. Ze zou uitleggen dat Swifts muziek het hele leven behelst en dat ze ‘voortborduurt op het werk van existentialisten zoals Kierkegaard, Heidegger en Sartre’.

Vrouwelijke millennials

Van Ees is niet de enige die in de bundel schrijft over haar oorspronkelijke ongemak. Schaamte en afwijzende commentaren (vooral van mannen) komen vaak terug in de bundel, die is samengesteld door Hanna Kok en Sophie Rutenfrans. Veel van de schrijvers leggen daarnaast uit waarom ze zich zo sterk identificeren met ‘buitenbeentje’ Swift en waarom ze haar zo waarderen. Ze weet het persoonlijke universeel te maken en is een vrouw die moest vechten voor haar plek in een seksistische muziekindustrie. De meeste schrijvers zijn, net als Swift, millennial en vrouw. Opgroeien is een andere rode draad van de bundel. Hun eigen coming of age viel samen met die van de zangeres. Het volwassen worden ook: de teksten werden op latere albums gelaagder, met verwijzingen naar schrijvers en dichters als Charlotte Brontë, Emily Dickinson en Robert Frost. Ze begon ook vanuit personages te vertellen, niet alleen vanuit haar eigen leven. Dichter Yentl van Stokkum speelt in haar essay met de waarheid wanneer ze twijfel zaait over een ogenschijnlijk persoonlijk verhaal. Dit koppelt ze aan de manier waarop Swift zichzelf soms als onbetrouwbare verteller positioneert.

Andere geslaagde essays duiken in de unieke, minder bekende aspecten van de fancultuur. Zo schrijft Hanna Bervoets over de manier waarop sommige lhbti’ers, ook wel ‘gaylors’ genoemd, zoeken naar bewijs dat Swift niet heteroseksueel is. Heeft ze ooit een relatie gehad met model Karlie Kloss? Bevat een bepaalde songtekst bewijs dat ze toch echt op vrouwen valt?


Lees ook

Taylor Swift: de grootste popster op aarde wil kwetsbaar blijven

The Eras Tour maakte Swift dit jaar officieel miljardair.

De dertien essays verschillen sterk in kwaliteit, maar zijn allemaal beter dan een ander boek dat over Swift is verschenen. De biografie Taylor Swift. Het hele verhaal van de Britse auteur Chas Newkey-Burden is een veredelde Wikipedia-pagina waarin het leven en werk van Swift chronologisch aan bod komt. Het boek hangt aan elkaar van quotes uit de media en is geschreven zonder enige flair (de Nederlandse vertaling helpt daarbij ook niet). Een begenadigd schrijver als Taylor Swift verdient beter.

Kritische noten ontbreken in beide boeken grotendeels, als geeft Hanna Kok in de inleiding toe dat ze op het moment van schrijven worstelt met het fenomeen Taylor Swift. Moet deze miljardair bijvoorbeeld echt met een vervuilende privéjet overal naartoe vliegen? ‘Door haar prestaties te framen als een verzetsdaad tegen de patriarchale muziekindustrie worden we als fans misschien ook wel ontmoedigd om kritische vragen te stellen.’ Een uitdieping van zulke gevoelens en twijfels had de bundel goed gedaan.