In Godalming, waar Britten gemiddeld beter af zijn, geloven ze nog in de Conservatieve winst

De Conservatieve Partij gaat tóch de verkiezingen winnen. Michael Carron is ervan overtuigd dat Britten uiteindelijk weer voor de zittende macht kiezen. „Ik voorspel dat de Conservatieven een kleine meerderheid behouden. Ze maken er misschien een bende van, maar dat is beter dan een sukkel toelaten waarvan je niet precies weet wat hij wil.” Die sukkel, daar bedoelt hij partijleider Keir Starmer van oppositiepartij Labour mee.

Langs de Wey-rivier in het pittoreske dorpje Godalming wandelen Carron en zijn vrouw Camilla Thornton in de zon. Het vrolijke stel gaat allebei op de Conservatieve Partij stemmen, bij de Lagerhuisverkiezingen in het Verenigd Koninkrijk donderdag. Carron is zelfs van plan bij een wedkantoor geld op zijn voorspelling in te zetten. „De prijsbepaling is één op honderd, dus als je een tientje inlegt, win je duizend pond!” Zo’n wedje zou helemaal in lijn zijn met één van de grote nieuwsverhalen van deze campagne: enkele naaste medewerkers van premier Sunak ‘gokten’ met voorkennis op de verkiezingsdatum.

Camilla Thornton is er minder zeker van dat de Tories gaan winnen. Alle opiniepeilingen wijzen al maanden op een royale meerderheid voor Labour en daar is in de laatste weken van de campagne amper verandering in gekomen. Maar een Labourregering vindt ze geen fijn vooruitzicht, vooral omdat ze verwacht dat Keir Starmer de belastingen zal verhogen. „Ik werk en betaal al belasting vanaf mijn zeventiende en dan wil Labour straks ook mijn aanvullend pensioen gaan belasten.” Dit is een beschuldiging die huidig premier en leider van de Conservatieven Rishi Sunak deed in een verkiezingsdebat. Een campagnetactiek: steeds hamert Sunak erop dat Labour de belastingen meer zal gaan verhogen dan ze nu willen toegeven. Of dit klopt, moet na de verkiezingen blijken.

Godalming ligt in Surrey, een graafschap ten zuidwesten van Londen waar van oudsher alle zetels in het Lagerhuis ‘blauw kleuren’, dus naar de Conservatieve Partij gaan. Maar dit jaar wordt het spannend. Het staat volgens peilingen niet vast dat Jeremy Hunt zijn zetel weet te behouden, hij is de huidige minister van Financiën en de Conservatieve kandidaat voor het district Godalming and Ash. Die onzekerheid geldt voor veel meer ministers in Sunaks kabinet. Volgens een enkele peiling is zelfs twijfelachtig of premier Sunak zelf wel wordt herkozen. Naar alle waarschijnlijkheid moeten de Conservatieven oppositie gaan voeren en grote vraag is dan welke kant het op gaat met de partij.

Twee auto’s voor de deur

Sommige gebouwen in de winkelstraat van Godalming stammen nog uit de zestiende eeuw, ze zijn wit geschilderd en hebben authentieke eikenhouten balken. De bloembakken ervoor staan uitbundig in bloei. Bij de Waterstones-boekhandel liggen politieke boeken in de etalage, van oud-premier Theresa May en ex-Tory Rory Stewart.

De inwoners hier zijn vaak beter af dan andere Britten. Volgens het Office for National Statistics zijn ze gezonder dan gemiddeld, leven ze langer, zijn ze hoger opgeleid, wonen ze vaker in een koophuis en staan daar dan twee of drie auto’s voor de deur. De werkloosheid ligt er lager dan gemiddeld, de scholen zijn goed, er is veel groen en op ongeveer anderhalf uur rijden van Londen ligt Godalming aantrekkelijk voor Britten die ook vanuit huis kunnen werken.

Lees ook

Brits gokschandaal duwt Sunak nog dieper in de penarie

Aan het einde van de winkelstraat laadt Joe Blackborow zijn supermarktboodschappen vanuit het karretje in de auto. Een paar bakjes met fuchsia’s, een brood, een Daily Mail waar met chocoladeletters op de voorpagina staat dat Keir Starmer „het land binnen honderd dagen zal verwoesten”. Blackborow heeft al gestemd, per post. Toch weer op Jeremy Hunt. Vooral omdat hij goed weet wat er hier speelt, zegt Blackborow. Hunt is in Surrey opgegroeid en ging naar een klassieke privéschool in Godalming. „Ik ken hem al jaren. We hebben ooit samen campagne gevoerd om het lokale ziekenhuis open te houden. Toen mijn dochter in 2008 overleed stond hij op de stoep met een grote bos bloemen.”

Over de landelijke politiek en Jeremy Hunt in zijn hoedanigheid als minister is Blackborow minder te spreken. „Ach, hij moet vooral het beleid van de premier uitvoeren. Zoals dat voor alle ministers geldt, anders liggen ze eruit.” Voor Hunt wordt het donderdag erop of eronder, denkt hij: „Ik zie dit jaar meer posters hangen voor de Liberaal-Democraten dan voor de Conservatieven. Ik las dat het om maar zeshonderd stemmen verschil gaat.”

In de blue wall, zoals de Britse media de gebieden in het zuiden van Engeland noemen waar de Tories meestal winnen, zijn de Liberaal-Democraten hun belangrijkste concurrenten. Deze LibDems zijn nu de derde grootste partij in het Lagerhuis. Ze zijn progressief, hebben ambitieuze klimaatdoelen en willen dat het VK weer onderdeel wordt van de Europese gemeenschappelijke markt. Ze voeren bijna alleen campagne in Conservatieve kiesdistricten en partijleider Ed Davey heeft ook expliciet gezegd dat zij „niet tegen Labour strijden”. Maar de Conservatieven verliezen waarschijnlijk aan alle kanten steun. Op rechts aan Reform UK van Nigel Farage, in het midden aan de LibDems en zelfs aan Labour.

Niet meer liegen

In de oppositie wordt het tijd voor de Conservatieven om te hergroeperen, zegt Joe Blackborow. „Ze moeten maar eens goed nagaan waar ze de afgelopen jaren fout hebben gezeten. Mensen houden er niet van als ze voorgelogen worden.” Tijdens de coronapandemie misleidde toenmalig partijleider en premier Boris Johnson het Lagerhuis en de Britse bevolking, doordat hij onterecht bleef volhouden zich aan de lockdownregels te hebben gehouden tijdens de coronapandemie. „Ik had hoge verwachtingen van Boris, maar hoe kon hij zo stom zijn te liegen over zaken die zo makkelijk te weerleggen zijn?”

Volgens een enkele peiling is twijfelachtig of premier Sunak zelf wel wordt herkozen

Hoogleraar politiek Tim Bale van de Queen Mary Universiteit in Londen verwacht dat Rishi Sunak kort na de verkiezingen opstapt, zei hij maandag in een online forum over de toekomst van de Conservatieve Partij. „En ik denk niet dat hun aantal zetels echt onder de honderd uitkomt, zoals sommige peilingen beweren.” In 2019 wonnen Tories 365 van de 650 zetels in het Lagerhuis, een ruime meerderheid.

Binnen de nieuwe fractie, ook als die flink kleiner uitvalt, „blijven volgens de modellen die ik heb gezien de ideologische verhoudingen grofweg hetzelfde”, zei Bale. Ongeveer tachtig Lagerhuisleden stelden zich niet opnieuw verkiesbaar, maar de nieuwe kandidaten zijn volgens hem niet veel rechtser dan de huidige fractie. „Een stille meerderheid is gematigd rechts en een nogal mondige minderheid is radicaal-rechts. Dus ik denk dat het lastig wordt voor de gematigden om te voorkomen dat een kandidaat van de rechterflank wint.”

De Conservatieven lijken ook meer bezig met hun concurrentie op rechts – met Nigel Farage en Reform – dan met kiezers die ze in het midden verliezen. Bale: „De rechtse pers geeft de radicale stemmen veel ruimte. En de achterban van de partij is ook relatief rechts.” Melden zich straks meerdere kandidaten voor het partijleiderschap, dan stemt de fractie in het Lagerhuis tot er twee overblijven. Vervolgens mogen de partijleden tussen die twee kiezen.

Rechtsaf slaan

Wie zich als kandidaat zou opwerpen om Sunak op te volgen, hangt natuurlijk af van wie het lukt om terug te keren in het Lagerhuis en van de vraag of zijn of haar bondgenoten óók zijn verkozen. Op de rechterflank vallen de namen van (voormalig) ministers Suella Braverman, Kemi Badenoch en Priti Patel. Van Badenoch en Braverman zijn volgens dagblad The Times hun persoonlijke websites de afgelopen weken geüpdatet. Penny Mordaunt zou één van de gematigder kanshebbers zijn, maar zij is helemaal niet zeker van herverkiezing.

Inhoudelijk gaat bij de radicaal-rechtse vleugel vooral veel aandacht naar immigratie. Suella Braverman en Kemi Badenoch zouden bijvoorbeeld allebei willen stoppen het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) in Straatsburg te erkennen, omdat dit hof uitzettingen van migranten kan tegenhouden als de rechters die in strijd achten met internationale mensenrechten. Het VK zou volledige juridische soevereiniteit moeten hebben, vinden zij. Deze maatregel staat niet in het huidige verkiezingsprogramma.

De Conservatieven verliezen waarschijnlijk aan alle kanten steun. Op rechts aan Nigel Farage, in het midden aan de LibDems en zelfs aan Labour

In Godalming denken Michael Carron en Camilla Thornton dat rechtsaf de juiste richting is voor de Tories. Voor hen is immigratie ook een belangrijk thema. Op zich heeft ze niets tegen migranten, zegt Thornton, alleen vindt ze de aantallen nu aan de hoge kant. „Als ze hier komen werken, is dat prima. Ze moeten iets bijdragen. Anders zuigen ze alleen maar onze voorzieningen leeg en dát irriteert mensen.” Haar eigen ouders kwamen uit Ierland naar Engeland, ze gingen aan de slag in het ziekenhuis en in de bouw.

Een fusie van de Conservatieve Partij en Reform zouden de twee wel voor zich zien. De Britse media speculeren er volop over en ongeveer de helft van de rechtse kiezers zou dat een goed idee vinden. Nigel Farage is tenminste boodschapvast, zegt Carron. „Die roept al twintig jaar hetzelfde. Als hij in het Lagerhuis komt, krijgt hij een serieuze kans zijn partij op te bouwen. Óf ze vragen hem of hij bij de Conservatieven komt.”

Lees ook

‘Het land is kapot’ klinkt het in Clacton-on-Sea, het kiesdistrict van Nigel Farage

Delen





Mail de redactie