Meetkunde aan zee


Foto Nico Laan

De zandmeetkunst van Nico Laan wordt altijd weer uitgewist door zee, wind en tijd. Gelukkig zijn er de foto’s die hij van zijn tijdelijke tekeningen maakt.

Zand, vindt hij, is makkelijk materiaal. Makkelijker dan stenen of zeewier. Fotograaf en ontwerper Nico Laan (1956) maakt enorme geometrische tekeningen langs de kust die soms maar van één punt, van boven, in het juiste perspectief te zien zijn. Anamorfose wordt dat principe genoemd.

Het begon met de omtrek van een enorm langgerekte toren uit een schaakspel, de lijnen in strakke geulen uitgegraven langs de vloedlijn. Gefotografeerd van boven nam de toren de juiste proporties aan en leek op beeld omhoog te komen. Inmiddels heeft Laan zijn strandmeetkunst geperfectioneerd. Hij ziet kans in de wind, met de uitgummende golven van de zee nabij, ragfijne arceringen te maken, perfecte kuilen, hele schaakborden, flarden geometrisch behang en perfecte meetkundige figuren die, geëtst op het platte zandvlak, op zijn foto’s in 3D omhoogkomen. Een bol, een cilinder, een kegel.

Waarom die meetkunde in de permanente veranderlijkheid van de kuststrook? „Om het contrast. Ik zoek de verrassing. Ik wil tijdelijk iets intrigerends toevoegen aan het landschap”, zegt Laan.

Nico Laan en helpers werken aan ‘Wadstenen’
Foto Nico Laan

Eerst werkte hij voornamelijk met harken – tuingereedschap is zijn vriend. „Als je harkt maak je de toon van zand donkerder, je breekt het open. Vooral bij laagstaande zon krijg je prachtige schaduwen. Toen ontdekte ik dat als je het zand dan weer een beetje plet, je verder kunt verfijnen in kleur en arcering. Daarvoor gebruik ik een deegroller, die ik heb vastgemaakt op een steel.”

Momenteel werkt Laan het liefst op de Zandmotor. Dat is de experimentele kustversterking die Rijkswaterstaat in 2011 heeft aangelegd ten zuiden van Den Haag. Het idee is dat de wind en de stroming het zand van dit schiereiland van twee kilometer lang en 250 voetbalvelden verdelen langs de kust, waardoor Rijkswaterstaat dat zelf niet meer hoeft te doen.

Het schiereiland is kunstmatig, overgeleverd aan de elementen en tijdelijk. Het is kortom het perfecte lege canvas voor de harken en de deegroller van Nico Laan.

Al zijn tekeningen worden weer uitgewist door de zee en de wind. Alleen de foto’s zijn er nog, nu gebundeld in het boek Tijdelijke Tekeningen. De tijdelijkheid van zijn werk is nu juist het punt, zegt de kunstenaar. „Ik moet er niet aan denken dat ze er eeuwig zouden blijven liggen.”

IJzeroer Foto Nico Laan

Vierkante velden Foto Nico Laan

Zuid West Foto Nico Laan

Zeewiercirkel Foto Nico Laan

Zand en water Foto Nico Laan

Kustlijn Foto Nico Laan

Wadstenen Foto Nico Laan

Geometrische illusies Foto Nico Laan