Als het aan het nieuwe kabinet ligt, gaat er minder geld naar cultuur, wordt de btw op bezoek van culturele aangelegenheden opgeschroefd, én zullen giften aan culturele instellingen in veel mindere mate belastingvoordeel opleveren. De culturele sector heeft haar post-covid comeback nog maar amper gemaakt en staat alweer voor de volgende uitdaging. Hoe zorgen we dan toch voor een financieel gezonde en toegankelijke cultuursector, als er minder overheidssteun is en tegelijk hogere toegangsprijzen moeten worden gevraagd?
Allicht door een blik te werpen op de Amerikaanse aanpak. In Amerika, het land waar kapitalisme met hoofdletter K wordt geschreven, is alles fundraising. Geld geven, en dan vooral als particulier, wordt daar met de paplepel ingegoten. In Nederland is er mogelijk ruimte voor verbetering, want waar in de Verenigde Staten 73 procent van giften aan goede doelen afkomstig is van particulieren, is dat in Nederland een bescheiden 34 procent.
Waar we in Nederland gelukkig kunnen rekenen op een aanzienlijk grote rol van de overheid als het gaat om geven aan goede doelen (35 procent van alle bijdragen komt van subsidies), is de rol van de overheid in Amerika verwaarloosbaar klein. Men móét wel naar andere financieringsbronnen op zoek en de kunst van het vragen dus goed verstaan. En dat gebeurt ook.
Culture of asking
Een voorbeeld van de Amerikaanse culture of asking. Nog voordat ze überhaupt klaar was met haar studie ontving een student al een brief van Columbia University: of ze haar universiteit wilde steunen en met een gift wilde bijdragen aan het succes van de volgende generaties studenten. Voor de Nederlandse met nog een flinke studieschuld af te betalen, was deze vraag ongehoord. Voor een Amerikaan is dit echter de normaalste zaak van de wereld. Men vraagt studenten al om giften voordat ze goed en wel alumnus zijn. Hierbij geldt de kracht van herhaling. Tegen de tijd dat alumni overgaan op een gift, zijn ze al bekend met de geefvraag, simpelweg omdat ze keer op keer gevraagd worden.
Ander voorbeeld: een Nederlandse ondernemer die in Amerika woont en werkt, was nog geen week thuis na een kleine ingreep in het ziekenhuis en er lag al een brief op de mat: of hij tevreden was met de geleverde medische diensten? En zo ja, of hij wilde bijdragen aan het verbeteren van gezondheid van anderen door het ziekenhuis te ondersteunen met een gift.
Benefietavond voor medische zorg
In Amerika begint dat vragen al erg vroeg. De befaamde girl scouts veroveren met de verkoop van hun cookies voor het goede doel de harten van miljoenen Amerikanen. (Jaarlijks worden er meer dan 200 miljoen pakken koekjes verkocht, volgens radio-omroep NPR). Middelbare scholieren zamelen via sponsoracties geld in voor hun eigen High School prom. Ouders organiseren benefietavonden voor dure medische zorg van hun zieke kinderen.
Lees ook
Cultuur hoort weer bij een minister, en dat kan positief zijn, vindt de sector
Zelfs voor het behoud van je baan is fundraising soms van essentieel belang in de VS. Niet alleen politici, maar in Amerika zijn er ook rechters die voor een vervolgtermijn genoeg geld moeten werven om campagne te kunnen voeren voor herverkiezing. Je kunt je absoluut afvragen of dat niet een enorm perverse impuls geeft aan het rechtssysteem. Maar, extremen daargelaten, die culture of asking, daar kunnen we in Nederland wel iets van leren.
Nederlanders zijn sinds 2002 minder gaan geven aan goede doelen
Hoe zou het zijn als Nederlandse particulieren een grotere rol gaan spelen in onze geefcultuur? Hoewel Nederlanders natuurlijk al belasting betalen voor allerlei maatschappelijke doelen en sociale voorzieningen, wordt de persoon die iets over heeft om te geven geactiveerd. En dat kan geen kwaad want, uit recent onderzoek van Stichting Geven in Nederland blijkt dat Nederlanders sinds 2002 minder zijn gaan geven aan goede doelen. Hoe kunnen we het tij keren? Het antwoord is simpel en recht door zee: door net als de Amerikanen vaker en eerder te vragen.
Vraag-goeroe
De stelregel die hierbij opgaat: als je niet vraagt, krijg je ook niks. Dat kan dan even slikken zijn voor de gemiddelde Nederlander, zeker als zij zijn opgevoed met het alom bekende credo: ‘kinderen die vragen, worden overgeslagen’. Maar vragen is dé sleutel tot succes, beaamt ook de Amerikaanse vraag-goeroe en filantropie-adviseur Laura Fredericks die er een bestseller over schreef getiteld: Hard Asks Made Easy.
Lees ook
Omgaan met grote gevers aan cultuur: de ‘vrienden’ moeten ook echt vrienden worden
Sterker nog, de Amerikaan vindt het in veel gevallen ook eervol te worden gevraagd. Zeker als het om de grotere bedragen gaat waarbij de gever in kwestie het verschil kan maken. Met de babyboomers als rijkste generatie ooit in Nederland en de grootste generationele overdracht van vermogen op komst, is er ook extra momentum om te vragen.
En laten we niet vergeten dat de vrager de gever ook iets te bieden heeft. Volgens psychiater Dirk de Wachter gaat het leven namelijk in de eerste plaats om iets te betekenen voor een ander. En zou doneren daar niet juist perfect bij passen in deze tijd waar individualisering de boventoon voert?
