Van wie is het strand in Brazilië?

Posted on June 19, 2024 by admin

Het zand voelt nog koud en vochtig aan als sportinstructeur Matheus Martins Goulart om zeven uur ’s ochtends het net aanspant en zijn eerste sportklasje futevôlei op het strand van Ipanema verwelkomt. „Mijn dag begint hier”, zegt Julia de Rezende. De 26-jarige communicatiemedewerker verruilde drie jaar geleden de betonnen metropool São Paulo voor de groenere strandstad Rio de Janeiro. Soepel kopt ze de voetvolleybal over het net naar haar tegenstander die ‘m opvangt op haar borstkas en flexibel terugschopt.

In het dagelijks leven van de carioca, zoals de inwoners van Rio worden genoemd is het strand een onlosmakelijk onderdeel. „Vroeg opstaan, sporten op het strand, een duik in de zee en dan naar mijn werk”, zegt De Rezende terwijl de ochtendzon op haar gezicht schijnt.

Verderop sjouwt Marceli dos Santos een koelbox vol blikjes bier over het strand. Een van haar medewerkers tuigt de strandkiosk op die Dos Santos’ oma in de jaren zestig op deze plek begon. „Toen mijn oma blind werd van de lange dagen in het felle zonlicht, heb ik het overgenomen. We komen uit de favela maar dit is onze bron van inkomsten. We verkopen drank en we verhuren stoelen en parasols”, zegt ze.

Het is officieel winter in Rio de Janeiro, maar op een zonnige dag als vandaag kan de temperatuur nog uitschieten naar dertig graden. Het strand wordt wel de meest democratische plek van Brazilië genoemd. Hier vervagen de diepgewortelde klassenverschillen die tekenend zijn voor het meest ongelijke land van Latijns-Amerika.

„Mijn dag begint hier”, zegt de 26-jarige communicatiemedewerkster **Julia de Rezende op het strand van Ipanema**. „Vroeg opstaan, sporten op het strand, een duik in de zee en dan naar mijn werk”.

Arm en rijk zitten naast elkaar op het zand, iedereen kletst met elkaar

Julia de Rezende
strandganger in Rio

„Ipanema is de rijkste buurt van Brazilië”, zegt De Rezende. „Maar de favela’s liggen op de heuvels rondom het strand. De bewoners dalen af en komen hier ook genieten op het strand. Arm en rijk zitten naast elkaar op het zand, iedereen kletst met elkaar.”

Dat stranden in Brazilië gratis en toegankelijk voor iedereen zijn, draagt bij aan die maatschappelijke mix. Maar daar kan verandering in komen door een wet die al in 2022 door het Congres werd aangenomen en waar de Senaat nu over moet stemmen. Onder de huidige wet is Brazilië’s ruim 7.500 kilometer lange kuststrook van Brazilië publiek bezit. Stranden, maar ook zandbanken, zijn terreno de marinha, wat inhoudt dat de hele kuststrook tot 33 meter landinwaarts aan de federale overheid toebehoort.

Familie-Bolsonaro gangmaker

Volgens het nieuwe wetsvoorstel worden kustzones overgedragen aan de verschillende deelstaten, gemeenten of de private sector. Stranden zouden zo in particulier bezit kunnen komen, ofwel geprivatiseerd worden.

Flávio Bolsonaro, een zoon van de ultrarechtse ex-president Jair Bolsonaro en zelf Congreslid, is de grote voortrekker van het nieuwe wetsvoorstel. De familie heeft grote financiële belangen in het bekende strandplaatsje Angra dos Reis waar ze het liefste luxe hotelresorts ziet verrijzen. Flávio’s grote droom is de creatie van een ‘Braziliaans Cancún’, heeft hij herhaaldelijk gezegd, verwijzend naar die Mexicaanse badplaats vol hotelflats, resorts, clubs en massatoerisme.

In het dagelijks leven van de carioca, zoals de inwoners van Rio worden genoemd is het strand een onlosmakelijk onderdeel.

Stranden in Brazilië zijn nu nog gratis en toegankelijk voor iedereen.

Volgens een nieuw wetvoorstel zouden ze in particulier bezit kunnen komen, ofwel geprivatiseerd worden.

De vrees bestaat dat na privatisering de stranden gekaapt zullen worden door projectontwikkelaars, grote hotelketens en steenrijke Brazilianen.

Toeristen lopen langs een dakloze man bij het strand van de rijke buurt Ipanema, die wordt omringd door de favela’s.

De lobby voor privatisering krijgt ook steun van de toeristensector. Volgens de Braziliaanse toerismeraad kan de wet ook zorgen voor meer regulering.

Ook topvoetballer en multimiljonair Neymar heeft zich via sociale media in de discussie gemengd als fanatiek pleitbezorger van de nieuwe wet. Hij heeft óók belangen: hij is aandeelhouder in een groot project om een honderd kilometer lange strook van de noordkust om te vormen tot ‘Caribisch Brazilië’.

Het Congres nam het voorstel in 2022 vrijwel geruisloos aan. Het was een verkiezingsjaar en Brazilië zat nog in de nasleep van de coronapandemie. Nu er twee jaar later in de Senaat over moet worden gestemd, is alsnog grote commotie ontstaan. De vrees bestaat dat na privatisering de stranden gekaapt zullen worden door projectontwikkelaars, grote hotelketens en steenrijke Brazilianen. Die zullen er privéstranden aanleggen en volop gaan bouwen. Bovendien zijn er zorgen over wat privatisering kan betekenen voor de natuur aan de kust, bijvoorbeeld voor de mangroven die een belangrijke schokdemper vormen.

Aanpassingen na kritiek

„We zitten nog in de nasleep van een grote overstromingsramp in het zuiden van ons land, en dan willen ze nu hotelresorts bouwen aan de kust. Dit is onverantwoord!”, zegt Esterina Salgado die met haar echtgenoot, dochter en kleinkind op strandstoelen aan een rustige baai in de wijk Botafogo zit.

Het is een ‘absurd’ plan, zegt ze fel. „Stranden horen bij de natuur, bij de oceaan en moeten toegankelijk blijven voor iedereen’’, zegt ze. Het zal ook tot verwarring leiden, denkt ze. „Stel dat er straks iemand gearresteerd wordt door de politie omdat hij of zij op een particulier strand blijkt te zitten, zonder het te weten!”

Brazilië heeft deze wet nodig. Het loopt enorm achter op het gebied van toerisme.

Celia Oliveira
toerismeraad

Haar man Welerson Salgado knikt. „Dit plan dient niet de meerderheid van de Brazilianen, want de meeste mensen hier zijn arm. Het komt vooral uit koker van een handjevol rijken die zelf belangen hebben”, denkt hij. Hoewel privatisering voor veiligheid en toezicht misschien wel beter kan zijn, voegt hij eraan toe.

De discussie is de afgelopen dagen inmiddels zo hoog opgelaaid en de weerstand zo groot, dat Flávio Bolsonaro zich genoodzaakt voelde het voorstel op punten bij te stellen. Een Senaatscommissie moet die bekijken, voordat er daadwerkelijk gestemd zal worden.

Toerismesector enthousiast

Veel Brazilianen zijn ook afhankelijk van inkomsten uit het strand. Zoals verkoper Paulo Cezar (34) die in een oranje tenue over het strand van Copacabana sjokt met grote vaten bengelend over zijn schouders, waaruit hij Braziliaanse ijsthee schenkt. „Wie kan ik helpen?! Wie wil er thee?!”, roept hij terwijl door het zand stuift.

De 34-jarige ijstheeverkoper Paulo Cezar reist elke dag twee uur met de bus vanuit zijn favela naar het strand van Copacabana. Hij vreest de mogelijke privatisering. „Stel dat ik mijn werk niet meer kan doen, betekent dat een ramp voor mij en veel andere arme mensen. We leven van het strand.”

„Ik overleef dankzij het strand”, zegt Cezar terwijl hij even op adem komt. „Ik heb mijn school niet afgerond, verder dan de brugklas ben ik niet gekomen. Maar ik spreek Spaans, Engels en Chinees. Het strand is mijn leerschool”, lacht hij.

De reis van twee uur in de bus vanuit zijn noordelijke favela naar dit strand heeft hij er ruimschoots voor over. „Soms verdien ik vijfhonderd reais op een dag (circa 90 euro) en dat is voor hier best veel. Stel dat de stranden geprivatiseerd worden, en ik mijn werk niet meer kan doen, betekent dat een ramp voor mij en veel andere arme mensen. We leven van het strand.”

De lobby voor privatisering komt niet alleen van de familie-Bolsonaro, maar krijgt ook steun van de toeristensector. „Brazilië heeft deze wet heel erg nodig’’, benadrukt Celia Oliveira van de Braziliaanse toerismeraad met klem terwijl ze over de baai van Guanabara uitkijkt op langsvarende bootjes.

„Brazilië loopt enorm achter op het gebied van toerisme. Kijk naar Spanje, daar komen toeristen vanuit de hele wereld. Wat Spanje in een maand ontvangt aan toeristen, dat krijgen wij in Brazilië in een heel jaar. Terwijl Brazilië veel groter is en enorm divers”, zegt ze.

Volgens Oliveira is de wet verkeerd uitgelegd en is er daarom weerstand. „Natuurlijk blijven de stranden in steden als Rio gratis toegankelijk, dat gaat nooit veranderen. Maar kijk nu naar afgelegen strandplaatsen waar je met luxe resorts en high class-hotels met eigen stranden kan inspelen op de markt. Er zijn genoeg toeristen die het prettig vinden om in een eigen bubbel te zitten en daar horen hotels met privéstranden bij.”

Ze wijst erop dat door privatisering ook meer regulering zal plaatsvinden in de volgens haar ‘chaotische en vaak illegale’ situatie rond stranden. „Nu betaal je op sommige afgelegen stranden voor een stoel en parasol, waarbij je dan verplicht voor omgerekend 50 euro moet besteden aan eten en drinken. Dat zijn zaken waar totaal geen toezicht op is.”

Als kioskuitbater Marceli dos Santos aan het einde van de middag haar laatste stoel op een kar heeft gestapeld, neemt ze snel even een duik. „Dit hier laten we ons niet afpakken”, zegt ze. „Ook al ben je straatarm, in Rio kun je wel altijd genieten op het strand en van de zee. Als we daarvoor in de toekomst moeten betalen, weet ik nu al dat het strand er dan alleen maar voor de rijken zal zijn.”

Tv-recensie | Emancipatie van Nederlandse moslims gaat op tv gestaag verder

admin
October 9, 2024
0

‘Iedereen in de gordijnen vandaag”, zo vatte politiek commentator Arjan Noorlander de day after samen in talkshow Bar Laat (NPObv1). De demonstraties voor en tegen Israël maandag in Amsterdam kregen dinsdag een behoorlijke staart. Daarbij was de oorlog in het Midden-Oosten snel naar de achtergrond verdwenen om plaats te maken voor een strijd die wat beter behapbaar was voor de televisie, die tussen Geert Wilders en Femke Halsema.

De PVV-leider vond het een schande dat de Amsterdamse burgemeester „haatdemonstraties van antisemieten” toestond en eiste in het NOS Journaal haar ontslag. Op platform X scheef hij: „Het land uit met dat tuig. En Halsema mag mee.”

Andere burgemeesters namen het op voor Halsema. Halsema zelf zat bij Eva (NPO 1) om in een eloquent betoog haar veiligheidsbeleid en het demonstratierecht te verdedigen. Volgens haar wilde Wilders „alleen demonstraties toestaan waar hij het mee eens is”. Ze noemde dat „een autoritair sentiment”.

De nieuwsrubrieken en talkshows konden de aanval van Wilders handig koppelen aan het debat in de Eerste Kamer over de noodwet tegen asielzoekers. „Het kabinet holt de democratie uit” zei de oppositie. Volgens diverse talkshowgasten was de noodwet ook een autoritaire zet van Wilders, dit keer om „de Tweede Kamer uit te schakelen” (cabaretier Herman Finkers bij Humberto).

Brr. Snel naar NPO 2 voor een injectie goed nieuws. Voor de documentaire De Maastrichtse Droom – 10 jaar later keert regisseur Daan Willekens terug naar de islamitische school El Habib. Hij maakte in 2014 een documentaire over de basisschool en wilde, samen met presentator Karim Amghar, kijken hoe het nu gaat.

El Habib draagt trots het ministeriële predicaat ‘excellente school’ waar leerlingen opvallend goed scoren. Dat terwijl de school in Pottenberg staat, de armste wijk van Maastricht waar de PVV de grootste partij is. Veel scholieren beginnen met een flinke leerachterstand. Sommigen moeten van de school ontbijtpakketten en andere sociale ondersteuning krijgen.

De „toverformule” van de school is: hard werken. Door het personeel en de kinderen, maar ook door de ouders die nauw bij het onderwijs worden betrokken. Zo moeten ze thuis huiswerk maken met de kinderen. Bij de rapportgesprekken regent het negens en tienen. Al er een zes of een zeven tussen staat, krijgt de leerling te horen dat hij beter zijn best moet doen. Documentaires gaan meestal over de dingen die misgaan in het leven. Dit keer gaat het een keertje goed.

Groep vriendinnen

Op NPO 3 is Zina aan haar tweede seizoen begonnen. De feelgoodserie van Fadua El Akchaoui handelt over een groep vriendinnen van Marokkaanse afkomst. Vorig seizoen draaide om advocate Amal die op haar trouwdag haar bruidegom verliest en daardoor op drift raakt. Dit keer draait het om influencer Lamya (Asma El Mouden) en is wederom een sterfgeval de katalysator.

Lamya gaat met de groep naar Marokko voor de begrafenis van haar vader. In Marokko loopt de groep tegen cultuurverschillen aan. Lamya mag als vrouw niet bij de begrafenis van haar eigen vader zijn. Transvriendin Sofia (Jouman Fattal) moet van de familie in het mannenverblijf slapen. Ondertussen verschijnen er ook weer nieuwe mannen in het leven van de dertigers. Of dat goed nieuws is, valt te bezien.

Een optimistische documentaire over een islamitische school, en een mooie, tragikomische feelgoodserie gemaakt door vrouwen met een moslim-achtergrond. Zo gaat de emancipatie van de Nederlandse moslims op tv gestaag verder, of islamhater Wilders dat nu leuk vindt of niet.

Column | Alles begint met een punt

admin
October 9, 2024
0

Hoe activistisch mag – of moet – je als wetenschapper zijn? Die vraag leek maandag te resoneren in de Leidse Pieterskerk. Het was de 25ste editie van de Avond van Wetenschap & Maatschappij, een jaarlijks terugkerend deftig diner waarbij wetenschappers, kunstenaars, journalisten en politici met elkaar in gesprek gaan over actueel onderzoek. Of het nu ging over biodiversiteit, klimaatkantelpunten, bezuinigingsbeleid of de oorlog in Gaza: tijdens het eten werd veelvuldig bediscussieerd in hoeverre de wetenschap zich al dan niet afzijdig moet houden. Want kun je objectief en subjectief tegelijk zijn?

Te midden van alles viel vooral op hoe beschaafd iedereen bleef. Op het moment dat Eppo Bruins – als minister van OCW verantwoordelijk voor de bezuinigingen – het podium betrad, hield ik mijn adem in. Zouden de aanwezigen door een hedendaagse pendant van Aktie Tomaat hun onvrede uiten en de tartelette van vergeten groenten naar het podium slingeren? Maar nee: na Bruins’ speech kreeg hij een beleefd applaus. En toen twee spreeksters zich later op de avond alsnog fel tegen de koers van het kabinet keerden klapte de minister op zijn beurt bedeesd mee.

Bij het toetjesbuffet sprak ik met twee heren in smoking over ribkwallen. Over de Amerikaanse langlob-ribkwal om precies te zijn, Mnemiopsis leidyi, die in weerwil van de naam niet alleen voorkomt in de Atlantische Oceaan maar ook in de Zwarte Zee en de Middellandse Zee. In wetenschapstijdschrift Current Biology had ik net gelezen hoe twee gewonde ribkwallen kunnen samensmelten tot één nieuw individu. „Hét antwoord op polarisatie”, vond mijn ene gespreksgenoot. „Twee gewonde zielen die één worden. Pacifistischer kan niet.” „Besef wel dat die ribkwallen invasieve exoten zijn”, relativeerde de ander. „Ze hebben de hele oostkust van de Middellandse Zee gekoloniseerd.” Vanuit daar kwam het gesprek op de teloorgang van de biodiversiteit in Gaza en Oekraïne, op alle soorten die door oorlog worden uitgeroeid, en op de studentenprotesten tegen samenwerking met Israël.

Pas bij de laatste hap chocolademousse viel me het vierkantje op. Beide mannen droegen op hun revers een klein stukje rood vilt, als abstracte corsage. Het bleek symbool te staan voor het universitaire protest tegen de bezuinigingen. „Hopelijk ziet de minister dit ook.”

Het rode vierkant deed denken aan de abstracte kunst van Wassily Kandinsky, die ik net gezien had in H’Art Museum (voorheen Hermitage Amsterdam, tot het de banden met Rusland verbrak). Als geen ander kon hij met kleur én vorm emotie opwekken. Zo schilderde hij in 1933 Entwicklung in Braun. Tussen twee bruine massa’s – verwijzend naar het opkomend nazisme – gloren kleurige driehoeken als teken van hoop.

„Alles begint met een punt”, schreef Kandinsky in een essay. Maar wanneer bereiken we eens het punt waarop er door de politiek echt naar kunst en wetenschap geluisterd wordt?

Gemma Venhuizen is biologieredacteur bij NRC en schrijft elke woensdag een column op deze plek.

Ook Groningen gaat door met bed-bad-brood: ‘Dit is geen stad die mensen aan hun lot overlaat’

admin
October 8, 2024
0

In het gasthuis van stichting INLIA in Groningen hanteert directeur John van Tilborg al 36 jaar één harde lijn: medewerkers liegen nooit tegen hun gasten. Die gasten, dat zijn dakloze vreemdelingen zonder verblijfsvergunning. Toen Van Tilborg twee weken geleden een bijeenkomst organiseerde om te vertellen dat asielminister Faber de financiële steun voor de Landelijke Vreemdelingen Voorziening (LVV) in Groningen, Rotterdam, Utrecht, Eindhoven en Amsterdam vanaf januari stopt, kon hij ze dan ook niet beloven dat ze in de opvang kunnen blijven. Dat zou liegen zijn. Hij zei wel dat hij zich niet kon voorstellen dat ze op straat terecht zouden komen.

Hij kreeg gelijk. „Ik kon niet geloven dat Groningen dat zou doen. Dat zit niet in de cultuur hier. Dit is niet de stad om mensen aan hun lot over te laten”, zegt Van Tilborg. Hij zit deze vrijdagmiddag in een lokaal van de opvang, op een bedrijventerrein in Groningen. Aan de muur hangen tekeningen, gemaakt door bewoners van de opvang. Twee dagen eerder stemde de gemeenteraad van Groningen unaniem tegen een motie van de PVV om de LVV-opvang „conform landelijk beleid” te sluiten. „Het standpunt van de gemeente Groningen is dat wij mensen niet zonder enig perspectief op straat willen hebben. Dan kan men geen kant meer op. Dat is de reden dat wij voor het openhouden van de LVV zijn. Als dat ons een aantal middelen kost, dan doen wij dat ook. Dat hebben we er graag voor over”, zei burgemeester Koen Schuiling (VVD).

Vanaf 1 januari stopt minister Marjolein Faber (PVV, Asiel en Migratie) de subsidie voor de bed-bad-broodopvang. In de vijf locaties verblijven nu zo’n zeshonderd mensen. Faber „zet in op terugkeer”, schreef ze vorige maand op X. De mensen in de opvang hadden volgens haar „al lang moeten vertrekken”. Amsterdam en Utrecht nemen de kosten van de opvang, net als Groningen, zelf over. Rotterdam stopt met de regeling. Het college had afgesproken alleen door te gaan als het Rijk daar geld voor geeft. Eindhoven wil opvang en begeleiding blijven bieden.

Geen perspectief

In de opvang in Groningen verblijven momenteel zo’n honderd mensen. Die zijn zelf bij de opvang gekomen of aangemeld door anderen, zoals door Vluchtelingenwerk, het COA of door hun advocaten. In Groningen voert stichting INLIA (Internationaal Netwerk van Lokale Initiatieven met Asielzoekers) de opvang van dakloze vreemdelingen uit voor de gemeente. De stichting, in 1988 opgericht, is een netwerkorganisatie van kerken die asielzoekers en vluchtelingen helpen.

De bewoners hebben spannende weken achter de rug. Een oudere vrouw kon er niet van slapen, vertelt Van Tilborg. Ze had geen eetlust meer en een hoge hartslag door alle stress. „Ze dacht dat ze dood zou gaan. Ik hoop dat het voor haar nu rustiger wordt.”

Een 37-jarige man uit Armenië vertelt dat hij blij is dat hij in de opvang kan blijven. Zijn procedure om op grond van zijn medische problemen in Nederland te kunnen blijven, loopt nog. Hij zit in een rolstoel. „Hier in de opvang is het goed. Ik ben hier nu bijna drie jaar. De mensen hier helpen mij. Sluiten is niet goed. Dat zorgt voor problemen.”

Als Van Tilborg een 51-jarige man uit Mauritanië verzekert dat de gemeente echt doorgaat met de opvang, reageert die opgelucht. „Dat is goed nieuws. Niemand wil op straat belanden.” Hij kan het weten. De man is al dertig jaar in Nederland. Vijftien jaar daarvan bracht hij door op straat. „Ik ben sinds 2018 weg van de straat. Daar wil je niet zijn op mijn leeftijd.”

Hij is al een paar jaar bezig met het terugkeerprogramma. „De IND twijfelt over mijn nationaliteit. Ik moet bewijzen dat ik ben wie ik zeg dat ik ben. Maar de documenten, zoals een geboorteakte en identiteitsbewijs, zijn lastig te krijgen.”

De man wil ook graag terug. „Ik zit nu stuk. Ik kan niet verder en niet terug. Het is lastig dat het zo lang duurt. Ik heb geen perspectief. Teruggaan is een goede oplossing voor mijn situatie. Dan zou ik op een boerderij kunnen werken. Maar we zijn daar nog niet. Als de papieren er zijn, kan ik verder met plannen maken voor de toekomst.”

Een van de zeven zogenoemde perspectiefmedewerkers die bij INLIA werken, begeleidt hem bij het regelen van zijn papieren. Dat zijn vaak lange processen, zegt Van Tilborg. „Deze mensen zitten hier omdat het niet gelukt is om ze terug te krijgen naar het land waar ze vandaan komen. Mensen kunnen vaak de papieren niet krijgen om hun identiteit vast te stellen. Als je weg moet, als je moet vluchten, ben je niet altijd in de gelegenheid om papieren te regelen.”

Medewerkers van INLIA lezen van elke nieuwe gast het dossier na. „We zien soms dingen die bruikbaar zijn, zoals fouten in de procedure”, vertelt Van Tilborg. Sommige mensen krijgen dan ook alsnog een verblijfsvergunning. Anderen kunnen terug naar de reguliere opvang van het COA, omdat ze toch nog recht op opvang blijken te hebben. Een deel van de mensen gaat terug naar het land van herkomst, vertrekt naar andere plekken in Nederland, of verdwijnt. Van Tilborg: „We proberen mensen erbij te houden, maar dat lukt niet altijd.”

Met „veel creativiteit”, houdt Groningen de opvang in het Gasthuis van INLIA in elk geval volgend jaar in stand.

Foto’s: Kees van de Veen

Sinds de start van de LVV in Groningen zijn er 634 mensen opgevangen. 543 mensen zijn weer vertrokken, laat de gemeente weten. Van hen zijn 38 mensen teruggekeerd naar het land van herkomst. 176 mensen zijn uitgestroomd naar de rijksopvang en zestig mensen hebben alsnog rechtmatig verblijf in Nederland gekregen.

Minder mensen op straat

De LVV’s bestaan sinds april 2019. Uit cijfers over de LVV blijkt dat op 1 augustus 2024 sinds de start 2.889 personen zijn toegelaten. 2.293 zijn ‘uitgestroomd’. Voor 886 mensen is een oplossing gevonden. Zo keerden 224 personen terug naar het land van herkomst, kregen 370 mensen asiel na een herhaalde aanvraag en kregen 292 personen verblijfsrecht op basis van overige gronden. Voor 465 mensen was er nog geen uitsluitsel. Voor 942 personen heeft de LVV niet tot een oplossing geleid. 596 mensen zaten op 1 augustus nog in hun traject.

Onderzoeksbureau Regioplan heeft in november 2022 een eindevaluatie van de LVV’s gemaakt. Daaruit blijkt dat de faciliteit „bredere maatschappelijke effecten heeft”. Zo zijn groepen vreemdelingen die in gemeenten verblijven door de opvang beter in beeld, is er meer zicht op de problematiek, is het welzijn van vreemdelingen verbeterd en slapen minder mensen op straat.

In Groningen is het nooit de vraag geweest óf de opvang open zou blijven, maar hóe dat zou moeten, zegt wethouder Manouska Molema (GroenLinks, Asiel). „Als je weet om welke groep mensen het gaat, is het helemaal geen keuze om te zeggen: we stoppen hiermee.

Het zijn mensen die in heel kwetsbare omstandigheden zitten en echt hulp nodig hebben. Ze zitten vast in Nederland, in een soort niemandsland. Het beeld wordt vaak geschetst dat het mensen zijn die niet weg willen, maar het zijn vaak mensen die niet weg kunnen.”

Groningen verwacht dat de kosten voor de opvang voor dit jaar uitkomen op 5,1 miljoen euro . Met „veel creativiteit”, houdt Groningen de opvang in elk geval volgend jaar in stand. De gemeente gaat dat betalen met het geld dat zij vanuit het Rijk krijgt om de opvang af te bouwen en met geld dat zij dit jaar overhoudt op de landelijke vreemdelingenvoorziening. Maar of het lukt om in 2026 de opvang te blijven betalen, weet de wethouder nog niet zeker. „2026 staat bij ons onder druk, omdat de financiën van gemeenten dan minder zijn en we de opvang dan zelf moeten bekostigen.”

‘Een verloren groep’

De gemeente kijkt nu of het de opvanglocatie ook kan gebruiken voor andere groepen, zoals daklozen of ex-gedetineerden, die met spoed een plek nodig hebben. „In de opvang verblijven nu zo’n honderd mensen, terwijl er bijna driehonderd bedden zijn. We gaan kijken of we op deze locatie verschillende soorten opvang kunnen combineren.”

Als de gemeente niet door was gegaan met de opvang en de mensen die daar nu verblijven op straat terecht zouden komen, zou dat in één klap tot bijna een verdubbeling van het aantal daklozen in Groningen leiden, zegt Molema. „Naast dat we zeggen dat het menswaardig is om deze mensen op te vangen, zou het ook enorm veel doen met de rest van de stad als we deze keuze niet hadden gemaakt.”

Van Tilborg is opgelucht dat Groningen de opvang zelf gaat financieren. „Dit is een verloren groep mensen. Ze hebben echt hulp nodig. We hebben hier iedereen binnen zitten. Mensen met psychische problemen, mensen die terminaal ziek zijn. Die kunnen niet de straat op. Ik vind het godgeklaagd om dat zo simpel te zeggen. De straat is nooit een oplossing.”