Ik was net dertien en zocht in mijn favoriete kledingwinkel een nieuw topje uit, toen een man in de leeftijd van mijn vader mij onverwacht in mijn billen kneep. Ik verstijfde, liep rood aan en durfde pas bij het verlaten van de winkel aan mijn moeder en twee jaar oudere zus te vertellen wat er was gebeurd. Mijn moeder reageerde geschrokken en vroeg of de man nog ergens te zien was. Mijn zus gaf mij een tip voor als dit weer eens zou gebeuren. „Je moet heel hard: ‘Deze man knijpt in mijn billen!’ schreeuwen, dat schrikt ze af.” Maar de man was al weg.
Vanaf dat eerste moment volgden diverse onverwachte handtastelijkheden. Zoals toen tijdens mijn studententijd de vader van een vriendin ’s nachts naast mij kwam liggen op het logeerbed in zijn woonkamer. Of die mannelijke collega die mij in een theater hardhandig tegen de muur duwde, omdat hij van mening was dat ik hem wel zou willen. Of de presentator die mij na een presentatieopdracht op een groot gala overlaadde met complimentjes en mij in zijn auto nog even van carrièreadvies zou voorzien – het bleek een kort vlezig advies dat behendig uit zijn broek werd gevist.
Soms zei ik nee, maar vatte de man in kwestie dit op als een ja. Soms verzon ik een smoes om ertussen uit te knijpen en soms deed ik mee om ervan af te zijn.
Volgens Bart Swier, die de verdediging van Ali B op zich heeft genomen, had ik ook, in zijn woorden, „ik wil dit niet, doe ’t zelf” kunnen zeggen. Dat ik destijds nog even bij die presentator in de auto ben blijven zitten „doe je niet als je bang bent, lijkt me”. Wederom zijn woorden. Daarnaast gaf Swier nog enkele andere interessante observaties; zoals dat fysiek tegen elkaar aan staan geen dwangmiddel is en dat het ongewenst kussen van een vrouw geen seksueel grensoverschrijdend gedrag is.
Geen aangifte
Misschien moeten vrouwen Swier dankbaar zijn voor zijn advies, want de cijfers liegen er niet om. In 2022 was de helft van de jonge vrouwen in Nederland slachtoffer van seksueel grensoverschrijdend gedrag. Bij mannen in dezelfde leeftijdsgroepen was dat 15 procent. Daarnaast komen er meer verkrachtingszaken voor, maar is het percentage veroordelingen, net als het percentage aangiften, juist gedaald. Verder stappen slachtoffers meestal niet naar de politie.
Ikzelf heb ook nooit ergens aangifte van gedaan, misschien omdat ik toen nog dacht dat dit ongewenste gedrag nu eenmaal bij een vrouwenleven hoort, misschien omdat ik mij schaamde, misschien omdat ik wist dat ruim de helft van de aangiften door justitie geseponeerd wordt wegens gebrek aan bewijs.
Zoals regeringscommissaris seksueel grensoverschrijdend gedrag Mariëtte Hamer in maart onderstreepte; grensoverschrijdend gedrag is geen incident, maar structureel onderdeel van onze cultuur. Daar is helaas wel genoeg bewijs voor te vinden.
Misschien dat we ons wat meer kunnen gaan richten op het onwenselijke gedrag van de daders in plaats van vrouwen te vertellen hoe daarop te reageren.
