Ballonnenactivist wil isolement Noord-Koreanen doorbreken

Opnieuw zweefden dit weekend honderden ballonnen met afval uit Noord-Korea de zuidgrens over. Het was een reactie op een tiental ballonnen die geld, Zuid-Koreaanse media en propaganda naar het noorden brachten en die waren opgelaten door activist Park Sang-hak (56), die Noord-Korea zelf eind vorige eeuw ontvluchtte.

Als telg van de Noord-Koreaanse elite wist Park al dat hij niet in het paradijs leefde. Zijn vader kwam als hooggeplaatste spion in Macao, Hongkong, Tokio en de Zuid-Koreaanse hoofdstad Seoul, en medestudenten die in het buitenland hadden mogen studeren, vertelden dat Europeanen zich vrij konden bewegen en geen wekelijkse ‘zelfkritieksessies’ hoefden bij te wonen.

Zelf had hij al eens een pamflet opgeraapt, verspreid door een ballon uit het zuiden, over gevluchte Noord-Koreanen die een gelukkig leven leidden in Seoul. Er stonden foto’s op van vrouwen in bikini op het strand, vertelde Park in 2016 aan The Guardian.

Toch was zijn eigen vlucht uit Noord-Korea min of meer gedwongen. Eind jaren negentig waarschuwde zijn vader vanuit Tokio voor een zuivering, waarbij zijn familie zou worden getroffen. Park kocht een grenswacht om en stak met zijn moeder, broer en zus de Yalu over, die Noord-Korea van China scheidt.

Doodgeslagen oom

In Seoul pakte Park zijn studie weer op, en vond werk. Maar toen hij ontdekte dat zijn verloofde in Noord-Korea na zijn vlucht was mishandeld, een oom was doodgeslagen en diens kinderen als bedelaars op straat belandden, richtte hij actiegroep Fighters for a Free North Korea (FFNK) op, die bij gunstige wind ballonnen met pamfletten naar het noorden stuurt. Die dienen als „venster op de wereld”, schreef hij in de Washington Post. „De waarheid is wat de Kim-dynastie het meeste vreest.”

Dat Kim Yo-jong, zus van leider Kim Jong-un en de belangrijkste propagandist van het regime, in een reactie voor het eerst naar de ‘overlopers’ uithaalde („uitschot”), zag Park als een overwinning. „De pamfletten noemen de overlopers, dus ze weten dat ze het [bestaan daarvan] niet meer kunnen verbergen”, zei hij in Foreign Policy.

Op de 99ste geboortedag van Kim Il-sung in 2011 liet Park propagandaballonnen op vlak bij de gedemilitariseerde zone tussen Zuid- en Noord-Korea.
Foto Lee Jin-man

Enkele jaren eerder was hij al eens doelwit van een moordaanslag. Een man die zich voordeed als Noord-Koreaanse overloper werd, kort voor een afspraak met Park, door Zuid-Koreaanse geheim agenten opgepakt met een pen met een giftige punt en een zaklamp die drie kogels kon afvuren. Regelmatig ontving Park dode dieren in de post.

Kritiek

Maar zijn acties brachten Park ook in botsing met de toenmalige Zuid-Koreaanse president, de progressieve Moon Jae-in wiens regering de ballonnencampagnes verbood omdat die toenadering tot Pyongyang in gevaar brachten. Toen Park dat verbod negeerde viel in 2021 de politie bij hem binnen en dreigde tot drie jaar celstraf. Maar vorig jaar oordeelde het Constitutioneel Hof dat het verbod ongrondwettig was.

Noord-Korea stuurde als vergelding voor de ballonnen van Park eind mei en begin juni zeker zestienhonderd ballonnen met afval, en in sommige gevallen ook uitwerpselen, naar het zuiden.
Foto Yonhap/EPA

Zijn campagnes voor het oog van de media komen Park ook in eigen kring op kritiek te staan. Lee Min-bok, een Noord-Koreaanse vluchteling die, doorgaans zonder publiciteit te zoeken, ballonnen naar het noorden stuurt, beschuldigde hem er in The New York Times van met zijn fel getoonzette pamfletten vooral rechtse Zuid-Koreanen te willen plezieren.

Ook deskundigen zetten vraagtekens bij de effectiviteit van de acties. „Als ze die ballonnen in het openbaar oplaten, worden ze door Noord-Koreaanse soldaten verzameld en komt niemand ermee in aanraking”, zei onderzoeker Cho Han-bum van het Korea Instituut voor Nationale Hereniging in de Korea Times. Volgens Cheong Seong-chang van het Zuid-Koreaanse Sejong Instituut, een denktank, kunnen de activisten „beter radio’s sturen dan provocatieve pamfletten over Kim Jong-un en zijn vrouw”.


Lees ook

Zuid-Korea hervat militaire activiteiten aan noordgrens na ‘provocaties’ van Pyongyang

Zuid-Koreaanse militairen verzamelen restanten van een van de zeker duizend met afval en uitwerpselen gevulde ballonnnen die Noord-Korea afgelopen week de grens over stuurde.

Escalatie

Ondertussen maken de ballonnen deel uit van een reeks escalaties. Zondag nam Zuid-Korea de luidsprekers weer in gebruik, waarmee het tot 2018 propagandaboodschappen over de grens tetterde. Volgens de autoriteiten in Seoul heeft ook het noorden voorbereidingen getroffen zijn geluidsinstallaties weer aan te zetten. In 2015 leidden de luidsprekers tot beschietingen over en weer. Vorige week schortte Seoul al een overeenkomst op die onbedoelde confrontaties tussen beide landen moest voorkomen, onder meer door militaire activiteiten in het grensgebied aan banden te leggen. Dinsdag losten Zuid-Koreaanse militairen waarschuwingsschoten toen een groep soldaten uit het noorden in de dichtbegroeide gedemilitariseerde zone de ongemarkeerde grens was overgestoken. De Noord-Koreanen trokken zich daarop terug. Vermoedelijk waren ze verdwaald.