N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Uitstoot Regels voor het beperken van de uitstoot van ‘zeer zorgwekkende stoffen’ blijken niet te gelden voor de luchthaven Schiphol.
Schiphol mag in tegenstelling tot andere Nederlandse bedrijven jaarlijks een onbeperkte hoeveelheid van zogenaamde ‘zeer zorgwekkende stoffen’ uitstoten. Bedrijven in Nederland hebben de plicht om de uitstoot van die stoffen tot een minimum te beperken. Ze zijn kankerverwekkend of schadelijk voor de voortplanting of het dna. Maar die verplichting geldt niet voor Schiphol, blijkt uit interne stukken van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat.
Uit documenten die eerder deze maand naar buiten kwamen dankzij een beroep op de Wet open overheid, blijkt dat voor 99,9 procent van de uitstoot van schadelijke stoffen op Schiphol geen regels gelden. De uitstoot van het taxiën, opstijgen en landen vallen namelijk onder de Wet Luchtvaart, en in die wet is niets geregeld over de uitstoot van zeer zorgwekkende stoffen.
In de luchtvaartwet zijn wel regels opgenomen over verschillende soorten fijnstof en vluchtige organische stoffen die lokale luchtverontreiniging veroorzaken. Maar voor de uitstoot van de ruim tweehonderd ‘zeer zorgwekkende stoffen’ is niets geregeld, met uitzondering van koolmonoxide.
Verrassing
Dit is ook voor ambtenaren een verrassing, blijkt uit de stukken: „Dat is eigenlijk de eerste keer dat voor meerdere betrokkenen de rare situatie duidelijk werd dat Schiphol een verplichting heeft om de 0,1 procent van zijn uitstoot aan zeer zorgwekkende stoffen te minimaliseren, maar dat voor de overige 99,9 procent niks is geregeld”, schrijft een ambtenaar in 2021 in een memo aan de minister van Infrastructuur en Waterstaat.
De milieuregels gelden alleen voor fabrieken en andere vaste installaties. De emissies van mobiele bronnen, zoals vliegtuigen en vrachtwagens, vallen daar buiten. Voor Schiphol valt enkel de 0,1 procent uitstoot die vrijkomt bij het proefdraaien van motoren en bij brandweeroefeningen onder de milieuwetgeving.
Milieuregels gelden niet voor ‘mobiele bronnen’, zoals vliegtuigen
Tweede Kamerlid Lammert van Raan (Partij voor de Dieren) is verbolgen over wat hij in de stukken leest. Begin vorig jaar stelde hij Kamervragen over de uitstoot van ‘zeer zorgwekkende stoffen’ door Schiphol, waarop minister Harbers antwoordde dat de emissies van vliegtuigen wordt gereguleerd via de Wet Luchtvaart. Nu blijkt dat voor de meeste stoffen in die wet niets is geregeld. De minister zei tijdens een Kamerdebat afgelopen woensdag dat hij emissies in algemene zin bedoelde, en dat hij het niet specifiek over ‘zeer zorgwekkende stoffen’ had.
Meer benzeen dan Tata Steel
Hoeveel schadelijke stoffen Schiphol uitstoot is onduidelijk. Bedrijven moeten iedere vijf jaar een rapportage over hun uitstoot indienen bij de Omgevingsdienst. Die verplichting geldt niet voor 99,9 procent van de uitstoot van Schiphol. Het RIVM doet daarom schattingen, laat een woordvoerder weten. Volgens die schattingen stootte Schiphol in 2020 ruim 20.000 kilo formaldehyde uit, een stof die mogelijk kankerverwekkend is. Geen enkel ander bedrijf stootte in dat jaar zoveel formaldehyde uit. Bij de nummer twee, steenwolproducent Rockwool in Roermond, komt minder dan de helft van de uitstoot van Schiphol vrij. Ook kwam er op Schiphol naar schatting ruim 2.900 kilo kankerverwekkend benzeen vrij. Schiphol stoot iets meer benzeen uit dan staalproducent Tata Steel in IJmuiden, maar minder dan de raffinaderijen van Esso, Shell en BP of chemiecomplexen als Dow Benelux en Chemelot.
Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat laat in een reactie weten dat adviesbureau TNO op dit moment onderzoek doet naar de precieze uitstoot van zeer zorgwekkende stoffen door Schiphol en de effecten op personeel en omwonenden. Als dat onderzoek is afgerond zal het ministerie in het derde kwartaal van 2023 besluiten of er maatregelen moeten genomen worden.
Onderzoeksprogramma Zembla belichtte in 2021 hoe zo’n 20.000 grondmedewerkers op Schiphol dagelijks worden blootgesteld aan gevaarlijke stoffen. Arbo-experts waarschuwden al in 2007 voor een verhoogd risico op hartproblemen en longkanker bij medewerkers van Schiphol en KLM, bleek uit onderzoek van Zembla. De arbo-experts adviseerden om de blootstelling aan uitstootgassen zo ver mogelijk terug te dringen.
Schiphol laat in een reactie weten dat ze probeert de uitstoot van vliegverkeer terug te dringen door de zuinigste toestellen korting te geven op de haventarieven. Ook stimuleert Schiphol het gebruik van duurzame brandstoffen.