Column | Netto opbrengst van ons ‘islamdebat’: nul

Het was een ontspannen wandeling, alweer jaren geleden, over de boekenbeurs van Caïro, vergezeld door een bevriende Marokkaans-Nederlandse schrijver. Er lag en stond van alles, van vertaalde Flauberts tot Koran-exegese. Mijn oog viel op een omslag met de tekening van een kronkelende slang op een handgranaat. Hoe heette dat boek? Mijn metgezel wierp er een snelle blik op en vertaalde: „De geschiedenis van de Joden.”

Aha. Even verderop lag een geschrift dat ik aan de plaatjes zelf herkende: de oorspronkelijk Russische Protocollen van de Wijzen van Zion. En ja, daar was ook het boek met die onmiskenbare auteursfoto: de man met snor uit Braunau.

Niet dat de handelswaar veel aftrek vond. De Caïreense meisjes en jongens die over het terrein flaneerden hadden het te druk met hun suikerspinnen en gestolen blikken, de volwassenen dromden samen bij de studieboeken.

Sinds het onbesuisde optreden van Mona Keijzer op tv over antisemitisme als „onderdeel van de islamitische cultuur”– vliegen de verbale dagvaardingen door de media. Sympathisanten katapulteren lijstjes met anti-Joodse Koranteksten en pogroms uit de islamitische geschiedenis (Fez 1033, Granada 1066, Hebron 1517): de islam als oervijand. Critici van de Volendamse wanna-be Thatcher fulmineren op hun beurt over wat zij er allemaal vergat bij te zeggen: het moorddadige christelijke antisemitisme, de collectieve verbanningen van Joden (Engeland 1260, Frankrijk 1394, Spanje 1492), de nazi-horror van de Holocaust. Ze zingen van de weeromstuit de lof van hun eigen idylle, het divers-inclusief-tolerante Andalusië. Het Westen als de ware duivel.

Allemaal pogingen elkaar de mond te snoeren met hapklare brokken historie. Waarom zou je het verleden, dat vreemde land, ook serieus nemen als je het kan gebruiken als grabbelton voor je eigen grote gelijk?

In The Jews of Islam (1984) zette Bernard Lewis – een kenner, later gesmaad als ‘neocon’ – zich al af tegen twee beelden van de klassieke islam: als een ruimdenkende oase of juist als een hel van fanatisme. Allebei karikaturen. Antisemitisme, aldus Lewis, had in de islamitische wereld niet de theologische lading (‘Christus-moordenaars’) die het in Europa had en Joden waren er eeuwen beter af – maar met moderne ‘tolerantie’ laat staan inclusie had dat weinig te maken.

Als ondergeschikten konden Joden hun leven leiden binnen nauwe grenzen, ze moesten aparte belasting betalen, soms onderscheidende tekens dragen net als in Europa, en geweld tegen hen kon altijd opflakkeren. En toen moesten de emoties rond zionisme en de staat Israël nog komen.

Intussen is het netto resultaat van het overkookte ‘islamdebat’ hier: geschiedenis geperst in dagvaardingen.

Sjoerd de Jong schrijft elke donderdag op deze plek een -column.

Amanda Anisimova stuitert zo’n tien seconden met de bal, als ze met haar rug naar de baan staat. Ze pakt een moment rust op het centercourt van Wimbledon, zaterdag laat in de middag. Ze ademt diep. Praat zich moed in. Net heeft ze weer een rally verloren van Iga Swiatek, een forehand landt zeker een meter achter de baseline. Direct erna schudt Anisimova haar hoofd.

De druk van Swiatek (24) is verzengend. Haar services, groundstrokes, returns en volleys zijn zo zuiver, hard en scherp, dat Anisimova (23) nauwelijks tijd krijgt. En ook geen ritme. Dat ze erg zenuwachtig is in haar eerste grandslamfinale, helpt haar spel evenmin. 6-0 en 2-0 staat ze achter, 15-gelijk op eigen service. Als ze de finale nog wil omdraaien, hoe ingewikkeld dat scenario ook is, moet daar nu een begin mee worden gemaakt.

Dus niet meteen weer een dubbele break achter komen, zoals in de eerste set gebeurde. Swiatek staat al klaar om de service van Anisimova te ontvangen. De Poolse, vijfvoudig grandslamkampioen, wil het tempo hoog houden om in haar onoverwinnelijke roes te blijven. Daar waar Anisimova juist probeert de tijd even stil te zetten.

Amanda Anisimova kwam geen moment in haar ritme. Foto Henry Nicholls / AFP

Mentale gezondheid

Zoals ze twee jaar geleden ook een pauze nam van het tennis om aan haar mentale gezondheid te werken. „Het is ondraaglijk geworden om aan tennistoernooien deel te nemen”, schreef ze in mei 2023 op Instagram. De burn-out, zoals ze het noemde, bouwde zich in de jaren daarvoor op. Anisimova, dochter van Russische ouders die voor haar geboorte naar de Verenigde Staten emigreerden, gold als een supertalent. In 2019, op haar zeventiende, haalde ze de halve finale van Roland Garros.

Het overlijden van haar vader Konstantin – in augustus 2019 na een hartaanval, kort voor de achttiende verjaardag van Anisimova – veranderde veel. Hij was lang haar hoofdcoach, nadat moeder Olga in de eerste jaren de beginselen van tennis had bijgebracht. „Dit is duidelijk het moeilijkste wat me ooit is overkomen, en ik praat er eigenlijk met niemand over”, zei Anisimova in 2020 in The New York Times.

De finale duurde minder dan een uur. Foto Henry Nicholls / AFP

Tijdens haar onderbreking ging ze op vakantie, bezocht vrienden, volgde een semester op de universiteit en begon met schilderen. „Wat ik heb geleerd, is om eerlijk naar jezelf te luisteren, naar je intuïtie en naar wat je lichaam je vertelt”, zei ze afgelopen week in Londen. Acht maanden duurde haar tennispauze, voor ze begin 2024 terugkeerde op de tour als nummer 373 van de wereld.

Datzelfde jaar verloor ze nog in de kwalificatie voor Wimbledon. Maar gaandeweg werden de resultaten beter. Begin dit jaar won ze een sterk bezet toernooi in Doha, recentelijk was ze finalist op een voorbereidingstoernooi op gras. Op Wimbledon zelf maakte ze indruk met haar harde, vlakke slagen, met name in een schitterend gevecht in de halve finale tegen Aryna Sabalenka, de nummer één van de wereld. Misschien wel de wedstrijd van het toernooi.

Afstraffing dreigt

Maar nu in de finale tegen Swiatek lijkt ze wel in een „nachtmerrie” te zijn beland, zegt commentator en oud-speler John McEnroe op de BBC. Swiatek – eigenlijk een gravelspecialist, ze won Roland Garros vier keer – speelt dit toernooi tennis van een andere orde. In de halve finale versloeg ze Belinda Bencic met 6-2 en 6-0.

Zo’n afstraffing dreigt nu ook. Daarom probeert Anisimova even te recupereren, als ze serveert bij 0-2 en 15-15 in de tweede set. Eigenlijk doet ze alles goed bij het volgende punt. Uitstekende eerste service, dan een forehand diep in de backhandhoek van Swiatek. Die redt met een hoge bal terug, Anisimova neemt in één keer uit de lucht, wat technisch lastig is. De twijfel in haar forehand is onmiskenbaar – voluit of niet? Ze slaat laag in het net. En buigt dan moedeloos voorover.

De aarzeling van Anisimova steekt scherp af bij de onverstoorbaarheid van Swiatek. De Poolse pept zichzelf bij 6-0 en 4-0 nog op alsof een cruciaal punt wacht. „Alles klikt”, zegt McEnroe bij de BBC. Ze speelt met veel agressie en tegelijk ook controle. Bijna als een machine, zo consciëntieus. Daar waar ze voorheen veel moeite had op gras, op Wimbledon kwam ze nooit verder dan de kwartfinale.

Twijfel over integriteit

Aan die superioriteit ging ook bij Swiatek een moeilijke periode vooraf. Mede door een dopingschorsing raakte ze haar eerste plek op de wereldranglijst kwijt. Vorig najaar mocht ze een maand niet spelen – ze miste drie toernooien – omdat ze positief had getest op de verboden substantie trimetazidine. Swiatek ging met succes in beroep: de dopinginstantie in het tennis vond het aannemelijk dat er sprake was van een vervuild middel – melatonine – waar sporen van trimetazidine in zat.

Hoewel de overtreding als niet opzettelijk werd beoordeeld, vond Swiatek de onzekerheid over de uitspraak en de twijfel over haar integriteit moeilijk. „Het was verschrikkelijk”, zei ze in januari in de podcast Tennis Insider Club. Swiatek, van zichzelf vrij ingetogen, vreesde dat mensen een negatief beeld van haar zouden blijven houden en zich tegen haar zouden keren.

Swiatek slaat een service – ze kreeg de hele wedstrijd geen breakpoint tegen. Foto Kirill Kudryavtsev / AFP

Ze won geen toernooi meer na de schorsing – haar laatste titel was Roland Garros vorig jaar. Nu serveert Swiatek al na 57 minuten voor de Wimbledon-titel, voor een zeldzame 6-0 en 6-0 in een grandslamfinale. Steffi Graf deed dat in 1988 voor het laatst op Roland Garros tegen Natasha Zvereva. Op Wimbledon gaat dit terug tot 1911, toen Dorothea Lambert Chambers met zo’n ‘double bagel’ Dora Boothby versloeg – nog ver voor het proftijdperk.

Zelfs McEnroe is er even stil van op de BBC, wanneer Swiatek met een backhandwinner de partij beslist. 6-0, 6-0. Maar het meest indrukwekkende applaus is voor Anisimova, wanneer zij in tranen haar moeder op de tribune bedankt. „Zij is de meest onbaatzuchtige persoon die ik ken, ze heeft er alles aan gedaan om mij op dit punt in mijn leven te brengen.”

Related Posts

Luisterverhaal op zondag: Vitamine-infusen zijn populair in het Verenigd Koninkrijk – maar hebben ze nut?

Amanda Anisimova leek in de Wimbledon-finale tegen Iga Swiatek in een ‘nachtmerrie’ beland: 6-0 en 6-0

Mentale gezondheid

Afstraffing dreigt

Twijfel over integriteit

Britse politie pakt meer dan 70 sympathisanten van verboden actiegroep Palestine Action op

‘Orwelliaanse maatregel’