Even zijn de drie prinsessen samen in Nederland, voor Koningsdag in Emmen. Ariane (17) over uit Italië, waar ze een internationaal baccalaureaat wil halen. Alexia (18), halverwege een tussenjaar met werken en reizen. Amalia (20), over wie vorige week bekend werd dat ze maandenlang in Madrid woonde – in Nederland dreigde ontvoeringgevaar.
Tegen het einde van het bezoek aan Emmen zegt ze tegen de NOS: „Ik heb daar wel iets meer mijn vrijheid kunnen vinden dan hier mogelijk was.”
Ze heeft dan al honderden handen geschud, zo mogelijk op nóg meer selfies gestaan. Is per ongeluk ‘beschoten’ met oranje confetti, Alexia ontwart haar. Achter de 1.600 dranghekken wordt om en om haar naam geroepen en die van haar moeder.
Zonder dranghekken kon Koningsdag al jaren niet, noch zonder beveiliging. Nu was het „dreigingsniveau dermate hoog”, zei burgemeester Eric van Oosterhout tijdens een raadsvergadering eerder dit jaar, dat gestegen veiligheidskosten er mede voor zorgden dat de viering de gemeente Emmen 2,3 miljoen euro kost.
Bakfiets met cadeaus
Geen tekening, geen bos bloemen, geen doosje chocolade gaat de bakfiets in zonder dat beveiligers ze bekijken. Van een schilderijtje van Amalia in een portretlijst wordt de achterkant even losgemaakt. Een mozaïek grondig bestudeerd. Een zelfgemaakt tasje opengemaakt.
De bakfiets, met scout Willem Lubberman (18) achter het stuur, sluit de stoet met de koninklijke familie af in Emmen. Alles dat de koning, zijn echtgenote, dochters, broer of neven en diens echtgenotes aangereikt krijgen op zo’n Koningsdag wordt meegenomen en in het geval van knutselwerk zeker vijf jaar bewaard in de koninklijke archieven.
De populariteitscijfers van de familie stabiliseren, bleek zaterdagochtend uit de jaarlijkse Koningsdagpeiling van de NOS en Ipsos I&O. Een 6,6 krijgt Willem-Alexander van de ondervraagden.
Langs de route klinkt in Emmen geen onvertogen woord over de koninklijke familie – op één blok republikeinse demonstranten na. Zij roepen leuzen als „Stop de monarchie” en „Stop de miljoenensubsidie”. De organisatie Republiek wil onder meer dat de koning volgens de balkenendenorm wordt betaald (dit jaar maximaal 233.000 euro), niet zoals nu een uitkering volgens een systematiek die door het parlement is bepaald, waardoor hij 1,1 miljoen euro krijgt.
De koning zwaait even in hun richting. Alexia loopt met blik op oneindig stevig door. Amalia, Ariane en Máxima schudden aan de andere kant zo veel mogelijk handen. De mensen achter de hekken proberen de demonstranten te overstemmen. „Oranje boven”, zingt iemand, en de rest doet mee.
Elders langs de route klinkt er onder het publiek af een toe een ‘hoera’. Daar wordt vooral geroepen om een selfie of een hand, proberen de mensen hier de demonstranten te overstemmen. Zodra de gezinsleden voorbij zijn gelopen, zie je een glimlach op de gezichten. Mobieltjes worden bekeken, zijn de selfies gelukt?
Lees ook
een portret van de koning: wat als niemand kijkt
Aanraakbaarheid
Want dat is Koningsdag net zoals in voorbijgaande jaren vooral: een kans om de koning, koningin en de prinsessen in het echt te zien nu ze in de buurt zijn, ze aan te raken, en dat vast te leggen. Het laatste bezoek van de hele familie – toen nog op Koninginnedag – was in 2002, streekbezoeken van Willem-Alexander en Máxima naar diverse dorpen zijn er wel geweest.
Emmen wilde zich vooral presenteren aan de rést van Nederland, via de twee uur durende live-uitzending van de NOS. Keer op keer belandde de stad onder aan de Atlas voor gemeenten als ‘minst aantrekkelijke gemeente’. In de gemeenteraadsvergadering over de kosten voor deze dag (2,3 miljoen euro) noemden vrijwel alle partijen die gerechtvaardigd voor een „fantastische promotie”.
De koning levert waar Emmen op hoopt. In gesprek met RTV Drenthe zegt Willem-Alexander: „Ik denk dat die lijstjes van geen kant kloppen.” Dat herhaalt hij op een vol Raadhuisplein. Hij zegt: „Emmen is waar je wilt wonen.” Het plein juicht.
Wat hij en zijn familie dan hebben gezien aan dans, sport en levende standbeelden, werd door de Emmenaren bedacht. Het paleis stelt wel als voorwaarde dat het waardig moet zijn. Dus geen wcpot-gooien zoals in Rhenen in 2012, of koekhappen.
Sjoelen
Maar dit keer wel sjoelen. Wereldkampioen Elly Mensen komt uit de buurt, uit Klazienaveen. Sjoelen is, zegt ze een dag eerder, „zeker geen huis-tuin-en-keuken-spelletje.” Ze legt uit over ‘kantjes doorschuiven’ en ‘kantjes meeslepen’. „Er komt techniek bij kijken. En repeteren, repeteren, repeteren.”
Als Willem-Alexander bij haar bak aankomt, pakt hij meteen een stapeltje schijven. En nog een, en nog een. Hij laat zich niet afleiden door de kakafonie om hem heen. „Je hebt geoefend”, zegt Alexia tegen hem. De hele familie is fanatiek als het om sport en spel gaat, ook bij de quiz met vragen over bijvoorbeeld de zwaarte van een hunebed en de hoeveelheid schapen in een schaapskooi. De koning schat verkeerd, terwijl hij de opening enkele jaren geen verrichtte.
Het meest inhoudelijke aan het bezoek is de tuin van gerecyclede plastic bloemen, een waterval van plastic flesjes en kunststofgras. Uit een speaker klinkt vogelgeluid. Elke bloem kostte een paar uur printen op een 3D-printer, vertelt Vincent Voet, lector duurzame kunststoffen.
Aan een narcis hangt een labeltje: „Misschien was ik vroeger wel een sportshirt.” „Textiel is een van de grootste bronnen van microplastics”, zegt Gerard Nijhoving, die het kunstgras maakte. Beiden willen laten zien hoe je op „een positieve manier” kunt denken over afval als grondstof.
De prinsessen krijgen elk een bosje plastic tulpen mee. Ook die gaan mee in de bakfiets.
Met medewerking van Majda Ouhajji
