De Amerikaanse filmproducent Harvey Weinstein krijgt een compleet nieuw strafproces, nadat zijn eerste veroordeling wegens seksueel misbruik, uit 2020 in New York, donderdag nietig is verklaard. Het gerechtshof van New York bepaalde dat tijdens de geruchtmakende rechtszaak „ongehoorde fouten” zijn gemaakt. Hij blijft wel vastzitten.
Over Weinstein (nu 71) gingen in Hollywood jarenlang verhalen rond dat hij vrouwen onder druk zette om in ruil voor onder meer filmrollen seks met hem te hebben. In 2017 kwamen deze dankzij onderzoek van The New Yorker en The New York Times naar buiten en werd hij vervolgd voor verondersteld seksueel misbruik van ruim honderd vrouwen. Zijn val werd een van de mijlpalen van de #MeToo-beweging.
Weinstein verklaarde onschuldig te zijn en hield vol dat alle seks met wederzijdse instemming had plaatsgevonden. Na een wekenlang, breed uitgemeten proces werd Weinstein door de jury vrijgesproken op de zwaarste aanklacht van serieverkrachting (waarvoor hij levenslang had kunnen krijgen). Hij werd wel veroordeeld tot een celstraf van 23 jaar wegens de verkrachting van een productieassistent en de aanranding van een actrice.
Vormfout
Het hof in New York velde donderdag een streng oordeel over de rechtsgang vier jaar geleden. Het kraakte vooral het feit dat de strafrechter justitie toestond om vier vrouwen op te voeren als getuigen tegen Weinstein. Zij verklaarden over (seksuele) ontmoetingen met de filmproducent verspreid over meerdere decennia, terwijl hun ervaringen geen direct verband hielden met de ten laste gelegde delicten.
Vervolgens bepaalde de rechter dat Weinstein over deze getuigenissen ondervraagd mocht worden. Weinstein toonde zich daar uiteindelijk niet toe bereid. Tijdens het hoger beroep voerden zijn advocaten aan dat hun cliënt door deze gang van zaken de kans is ontzegd om ter eigen verdediging te getuigen.
De beroepsrechters onderschrijven dit bezwaar in hun vonnis. „Het is een misbruik van de rechterlijke discretie om ongetoetste aantijgingen toe te laten over niks anders dan slecht gedrag, die wel de verdachte beschadigen maar geen licht werpen op hun geloofwaardigheid in verband met de ten laste gelegde delicten.”
Randen van de wet opgezocht
Hoewel Weinsteins veroordeling door zijn slachtoffers en hun medestanders gevierd werd als een triomf, kreeg het proces ook kritiek. In kringen van magistraten en andere juristen woedde de afgelopen jaren debat of het New-Yorkse openbaar ministerie bij de rechtsgang niet te zeer de randen van de wet had opgezocht om Weinstein veroordeeld te krijgen.
Deze verdeeldheid blijkt ook uit het oordeel van het gerechtshof. Het zevenkoppige hof, dat overigens in meerderheid uit vrouwelijke leden bestaat, was niet unaniem in zijn oordeel. Drie rechters onderschreven het vonnis niet. Een van hen sneerde in een scherp minderheidsoordeel dat haar collega’s „meegaan in de hij-zegt/zij-zegt-verhaallijn” en zo „gedateerde opvattingen over seksueel geweld bestendigen en roofdieren toestaan om aan hun verantwoordelijkheid te ontsnappen”.
Weinstein blijft evenwel vastzitten, omdat hij in een tweede proces, in Californië, in 2022 nogmaals veroordeeld werd, dit keer tot zestien jaar cel. Hoe snel het tot een nieuw proces komt in New York, is mede door die Californische veroordeling nog onzeker. Wel lijkt de kans groot dat Weinstein in ieder geval in afwachting daarvan naar een gevangenis in Californië zal worden overgeplaatst.