Volgens ‘bronnen rond de formatie’ wordt gedacht over de mogelijkheid om de gang van zaken rond asiel als ‘crisis’ te bestempelen. Dat zou uitzonderlijke maatregelen mogelijk maken, zoals tijdelijk helemaal geen asielaanvragen meer in behandeling nemen. Volgens de PVV en de VVD zijn de aantallen asielzoekers inmiddels zo groot, dat Nederland het niet meer aankan.
Het is een redenering die andere Europese landen, zoals Hongarije en Litouwen, ook al eens beproefd hebben. Hongarije deed dat op het hoogtepunt van de Europese vluchtelingencrisis in 2015 en Litouwen probeerde het in 2021 nadat Wit-Rusland honderden migranten naar de buitengrenzen van dat land stuurde.
Het Europese Hof van Justitie maakte er korte metten mee, want het recht op asiel is een fundamenteel recht. Veel meer zinnigs kan er vanuit juridisch perspectief dan ook niet gezegd worden over de voorstellen. Het mag niet, punt.
Maar wat zegt de wens om een uitzonderingstoestand uit te roepen nu eigenlijk over de partijen die aan de formatietafel zitten?
Permanente crisistoestand
Migratiebeleid is de laatste jaren door de PVV en de VVD aan één stuk door neergezet als crisismanagement. Deze partijen vinden het makkelijker om de interne crises waarmee het land kampt, bijvoorbeeld op het gebied van huisvesting en armoedebestrijding, binnenstebuiten te keren dan deze van binnenuit aan te pakken.
Het asielbeleid is uitgegroeid tot een mechanisme dat een permanente crisistoestand regelt én teweegbrengt. Crisis in de handen van de PVV en de VVD dient niets meer of minder dan een politieke agenda, zoals bleek uit de val van het kabinet naar aanleiding van de nareizigers.
Lees ook
Asielmaatregel die tot kabinetsval leidde had 1 à 2 procent van totale immigratie gescheeld
Het blijkt nu opnieuw aan de formatietafel: crisis is een manier om de door Wilders zo vurig gewenste asielstop heel misschien toch te kunnen bewerkstelligen. Maar asielzoekers, immigranten, mensen die internationale grenzen overschrijden, vormen geen uitzonderlijke bedreiging voor een gezonde democratie.
De notie van crisis die nu op de formatietafel ter bespreking ligt, slaat de plank volledig mis. Als de partijen die daar met elkaar praten echt hadden begrepen wat een crisis is, hadden ze hun aandacht naar binnen gericht. In dat geval hadden ze gezien dat de echte oplossingen niet liggen in een asielstop. Die oplossingen zijn te vinden in beter sociaaleconomisch beleid, op het gebied van huisvesting, arbeid en armoede. Verder zijn ze gediend met een langetermijnvisie op migratie, die in een geglobaliseerde wereld alleen in internationaal verband ontwikkeld kan worden.
Maar veel belangrijker, door de aandacht naar binnen te richten, op zichzelf, zouden politici de zogenaamde asielcrisis kunnen zien voor wat zij werkelijk is: een morele crisis die politiek geweld koppelt aan onverschilligheid. Het Europese migratiebeleid heeft ertoe geleid dat sinds 2015 bijna 29.000 mensen zijn omgekomen in de Middellandse Zee. Noodmaatregelen aan de oostgrenzen van Europa hebben als gevolg gehad dat mensen zijn teruggestuurd naar de onherbergzame bossen van Wit-Rusland, waar ze zijn achtergelaten om te sterven in de kou of door gebrek aan water.
Mensen die hen wilden helpen worden strafrechtelijk vervolgd. Onverschilligheid blijkt uit de 1.015 ongemarkeerde graven op 65 begraafplaatsen, waar mensen liggen die de EU probeerden te bereiken en zonder geïdentificeerd te worden zijn begraven langs de buitengrens van Europa in Polen, Litouwen, Griekenland, Spanje, Italië, Malta, Frankrijk en Kroatië.
Sterven op migratieroutes
De partijen aan de formatietafel bespreken geen voorstellen die eraan zouden kunnen bijdragen dat mensen die sterven op migratieroutes worden teruggevonden of geïdentificeerd, of dat er een procedure wordt bedacht voor hoe om te gaan met hun lichamen. Laat staan dat zij het geweld dat gepaard gaat met huidige vormen van grensbewaking proberen te beteugelen.
Het is deze crisis van onverschilligheid tegenover politiek geweld die ons allemaal aangaat. Crisismanagement is een doodlopende weg: als dat al de capaciteit om te besturen vergroot, tast het de morele en politieke legitimiteit op fatale wijze aan.
Klik op het vinkje naast ‘Ik ben geen robot’
