De Nederlandse Spoorwegen gaan de laatste activiteiten in het buitenland afstoten. NS heeft een koper gevonden voor dochteronderneming Abellio Duitsland. Dat is het Duitse bedrijf BeNEX, een ov-investeerder uit Hamburg. Zo komt na 21 jaar een einde aan de buitenlandse activiteiten van NS.
Dat hebben NS, BeNEX en het Nederlandse ministerie van Financiën, eigenaar van NS, dinsdag bekendgemaakt. Hoeveel de Duitse groep betaalt, is onbekend. NS blijft nog wel de internationale treinen naar onder meer Parijs, Londen en Berlijn exploiteren, samen met partners Eurostar en Deutsche Bahn.
NS was sinds 2008 actief in Duitsland. Vijf jaar eerder kocht de Nederlandse vervoerder al activiteiten in het Verenigd Koninkrijk. De Engelse en Schotse onderdelen heeft NS vorig jaar afgestoten, evenals een aantal Duitse vervoerders.
Nu doet NS ook afstand van de laatste activiteiten van Abellio Duitsland, dat treinverbindingen exploiteert in het noorden en midden van het land. Abellio rijdt onder meer rond de steden Hannover, Münster, Erfurt en Maagdenburg. NS was al sinds de zomer van vorig jaar in gesprek met BeNEX, blijkt nu. Dat bedrijf heeft onder meer belangen in het trein- en busvervoer in en rond Hamburg.
Spoormarkt verder verslechterd
Abellio Duitsland (omzet 2023: 403 miljoen euro; 1.620 medewerkers) zit al enige tijd in de moeilijkheden. In juli 2021 informeerde toenmalig minister Wopke Hoekstra (Financiën, CDA) de Tweede Kamer dat bij de NS-dochter in Duitsland sprake was van een „onhoudbare financiële situatie”.
Dinsdag schrijft de huidige demissionaire minister van Financiën, Stefan van Weyenberg (D66), aan de Kamer dat de spoormarkt in Duitsland nog verder is verslechterd. Voor NS zou een operationeel en financieel onzekere situatie dreigen. Dat heeft onder meer te maken met veel achterstallig onderhoud van het Duitse spoor, hoge boetes als treinen uitvallen door bijvoorbeeld werkzaamheden en tekorten aan personeel en materieel.
Ook Deutsche Bahn, het staatsspoorbedrijf in Duitsland, heeft het moeilijk. Om zijn financiële positie te verbeteren, stootte DB recentelijk al de internationale activiteiten van Arriva (Nederland, VK en elders) af. Het concern heeft ook de succesvolle logistieke dochteronderneming DB Schenker in de etalage gezet.
De Duitse activiteiten hebben NS sinds 2008 in totaal 475 miljoen euro gekost, schrijft minister Van Weyenberg aan de Kamer. „Dat is teleurstellend”, aldus de bewindsman. De Britse Abellio-tak, die NS in 2023 definitief heeft verkocht, leverde 215 miljoen euro op sinds 2003. Zo hebben de grensoverschrijdende activiteiten die NS onder meer begon om ervaring op te doen met internationale aanbestedingen op een geliberaliseerde Europese spoormarkt, uiteindelijk geleid tot een nettoverlies van 260 miljoen euro.
Publiek belang
Volgens Van Weyenberg draaien de Nederlandse reizigers niet op voor de verliezen in Duitsland. De boekhouding en operationele activiteiten van Abellio in het buitenland zijn gescheiden van die van NS op het Nederlandse hoofdrailnet. Wel hebben de buitenlandse verliezen, zo schrijft Van Weyenberg, gezorgd voor „aantasting van de financiële positie van NS Groep doordat verliezen uiteindelijk ten koste gaan van het eigen vermogen”.
Sinds 2022 is de houding van de Nederlandse staat ten aanzien van buitenlandse activiteiten van staatsdeelnemingen aangescherpt. In de Nota Deelnemingenbeleid 2022 staat dat de staat kritisch kijkt naar (nieuwe) buitenlandse activiteiten die slechts indirect bijdragen aan het publiek belang. Begin maart riepen diverse Tweede Kamerleden, in een debat over de spoorwegen, NS al op zich terug te trekken uit Duitsland.
