Nederlanders met een praktische opleiding en een relatief laag inkomen leven „significant duurzamer” dan gemiddeld, terwijl mensen met een hbo- of wo-opleiding en een hoger inkomen „eerder kiezen voor de duurdere maar minder duurzame gedragingen”. Dat blijkt uit een dinsdag gepubliceerd onderzoek dat het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) deed naar wat mensen zeggen over het klimaat en wat ze daadwerkelijk doen. Het SCP noemt deze uitkomst „opvallend”, omdat ook uit het onderzoek naar voren kwam dat mensen met een hoger inkomen juist vaker bezorgd zijn over het klimaat en vinden dat ze moeten bijdragen aan een oplossing. „Zeggen is nog geen doen”, stelt het SCP.
In meer dan de helft (54 procent) van de scenario’s die het SCP aan respondenten voorlegde, waren Nederlanders niet bereid hun gedrag te veranderen voor het klimaat. Mensen zijn het minst bereid om minder vaak auto te rijden. Ze staan er het meest voor open om minder vlees te eten. Volgens het SCP zijn niet de gevolgen voor de natuur, maar die voor de eigen portemonnee de belangrijkste prikkels voor gedragsverandering. Als mensen konden besparen, kozen ze vaker voor de duurzame optie.
Klimaatkloof
De onderzoekers opperen verschillende verklaringen voor de kloof tussen gedachten en gedrag van mensen met een hoger inkomen. Zo gaat een hogere levensstandaard vaak samen met meer consumptie en dus een grotere ecologische voetafdruk. Ook reizen en vliegen mensen met een hoger inkomen meer, niet alleen voor vakanties maar mogelijk ook voor werk.
Mogelijk richten mensen met klimaatzorgen zich op duurzaam gedrag met minder impact. „Denk aan het kopen van biologisch vlees in plaats van het verminderen van of stoppen met vleesconsumptie, of het kopen van duurzamer geproduceerde nieuwe kleding in plaats van minder (nieuwe) kleding.”
Gevoel van urgentie
Driekwart van de ondervraagden maakt zich zorgen over het klimaat en vindt dat er actie moet worden ondernomen. De helft van de mensen (53 procent) voelt zich persoonlijk verantwoordelijk om klimaatverandering tegen te gaan. Naast hbo- en wo-geschoolden erkennen ouderen, vrouwen en mensen die in stedelijk gebied wonen de urgentie van klimaatverandering in grotere mate dan anderen.
Dat gevoel van urgentie is over het algemeen toegenomen in vergelijking met vijf jaar geleden. In 2019 was 65 procent van de ondervraagden bezorgd over het klimaat. Tegelijkertijd is het aandeel mensen gegroeid dat vindt dat het klimaat te veel aandacht krijgt in het beleid van de overheid (45 procent). Veel Nederlanders vinden verder dat de kosten van klimaatbeleid eerlijker verdeeld moeten worden tussen burgers en bedrijven, en tussen mensen met een laag en hoog inkomen.
