Het aantal vluchten op de vliegvelden van Eindhoven en Rotterdam moet mogelijk omlaag, omdat beide luchthavens te veel stikstof uitstoten op natuurgebieden in de omgeving. Dat volgt uit een vonnis van de rechtbank in Arnhem van afgelopen dinsdag. Volgens de rechter is onvoldoende bewezen dat algemene, landelijke maatregelen om de uitstoot te beperken, genoeg effect hebben om de luchthavens ongemoeid te laten.
Na verzoeken van onder meer milieuorganisatie Mobilisation for the Environment (MOB) weigerde de minister voor Natuur en Stikstof specifieke beperkingen op te leggen aan Eindhoven Airport en Rotterdam-The Hague Airport (RTHA). Beide zijn (deels) in handen van Royal Schiphol Group.
Volgens de minister zouden algemene maatregelen zoals piekbelasters in de veehouderij uitkopen en veestallen duurzaam renoveren, de stikstofdepositie op natuurgebieden in de omgeving van de vliegvelden genoeg verminderen.
De Arnhemse rechtbank is daar nog niet van overtuigd. De minister moet beter onderbouwen dat landelijke maatregelen zoveel effect hebben dat de vliegvelden ongemoeid mogen worden gelaten.
Lees ook
Van de boeren die de natuur het meest belasten, willen er maar heel weinig uitgekocht worden
Vakantievluchten
Critici twijfelen aan de resultaten van die algemene maatregelen. Afgelopen maanden werd onder meer duidelijk dat te weinig boeren hun bedrijf willen laten opkopen; daarmee dreigt de zogeheten piekbelastersaanpak te mislukken.
De rechtszaken over de stikstofuitstoot van de vliegvelden waren aangespannen door MOB, vereniging Natuurmonumenten en regionale organisaties uit Noord-Brabant en Zuid-Holland. Ze vinden minder vliegen het enige middel om de uitstoot van de luchthavens te beperken.
Eindhoven verwerkte vorig jaar ruim 41.000 vluchten (circa een tiende van het aantal vluchten van en naar Schiphol); Rotterdam-The Hague Airport telde ruim 16.000 vliegtuigbewegingen, met name vakantievluchten.
MOB wil dat de minister „passende maatregelen” neemt, zoals vermeld in de Habitatrichtlijn, tegen vliegvelden die stikstofoxiden uitstoten en geen natuurvergunning hebben. Zo’n vergunning krijgt een bedrijf als zeker is dat het geen schade toebrengt aan natuurgebieden. Een natuurvergunning is vereist voor een luchthavenverkeersbesluit dat bepaalt hoeveel vluchten een vliegveld maximaal mag afhandelen.
Sinds 2019 is duidelijk dat een vliegveld moet beschikken over een natuurvergunning. Dat bleek na handhavingsverzoeken van MOB. Eindhoven Airport en Rotterdam-The Hague Airport hebben zo’n vergunning nog steeds niet, net zomin als Maastricht Aachen Airport.
Schiphol heeft er sinds september 2023 wel een. Dat besluit kreeg zware kritiek van onder meer boeren, milieuorganisaties en de gemeente Amsterdam (tevens aandeelhouder van Royal Schiphol Group). Boeren vinden dat de stikstofrechten ten goede zouden moeten komen aan de landbouw.
De Amsterdamse luchthaven beloofde onder meer de uitstoot te verlagen door vliegtuigen te verplichten te taxiën op één motor in plaats van twee en door het grondvervoer te elektrificeren. Bovendien verwierf Schiphol ‘stikstofruimte’ door vier veehouderijen in de buurt te kopen en de emissierechten van nog eens acht agrarische bedrijven over te nemen. Dat kostte in totaal 20 tot 25 miljoen euro.
Boerenbedrijven
MOB en vijf andere natuur- en milieuorganisaties hebben beroep aangetekend tegen de natuurvergunning van Schiphol. Volgens de organisaties rekent Schiphol zichzelf te veel uitstootrechten toe die het in het verleden zou hebben opgebouwd.
Ook hekelen ze de manier waarop de stikstofdepositie wordt berekend. Op meer dan 25 kilometer van de vermeende bron – en op een hoogte van negenhonderd meter (drieduizend voet) of meer – zou de uitstoot niet meer te herleiden zijn tot één bron, bijvoorbeeld het vliegveld.
Vrijdag werd bekend dat de Schipholgroep van nog twee boerenbedrijven in Zuid-Holland de stikstofrechten heeft gekocht ten behoeve van vliegveld RTHA. Volgens een woordvoerder wil de Schipholgroep de emissierechten achter de hand houden voor het geval dat de ruimte om stikstof uit te stoten te beperkt is. Hoeveel de luchthaven dit keer betaalt, is niet bekendgemaakt.
Het vonnis van de rechtbank in Arnhem van dinsdag heeft geen opschortende werking. De minister zou de vliegvelden in Eindhoven en Rotterdam alsnog een natuurvergunning mogen verlenen.
Lees ook
Stikstofminister Van der Wal vaardigt natuurvergunning voor Schiphol uit, ondanks controversieelverklaring Kamer
