Reizigers tijdens drieminutenprotest: ‘Van chauffeurs en conducteurs blijf je met je poten af’

Posted on April 21, 2024 by admin

„We hadden de posters met ‘Wij staan stil bij geweld’ wel zien hangen op stations”, zeggen Ronald Lommers (19) en Samy Ligthart (19) als ze zaterdagavond een paar minuten voor half elf in bus 431 naar Katwijk stappen op het busstation van Leiden. „Maar toen ze net iets omriepen op Leiden Centraal hadden we pas door dat het ov écht even stil gaat staan.”

Om stipt 22.30 uur, het tijdstip waarop vrijwel alle treinen, bussen, metro’s, trams en pontjes in Nederland hebben afgesproken stil te gaan staan, rijdt bus 431 over een drukke weg. Stilstaan kan even niet. Een minuut later lukt het alsnog bij halte Verbeekstraat. „Dames en heren, we gaan drie minuten stilstaan tegen zinloos geweld”, zegt buschauffeur Mustafa Dahmoun (59) door de intercom.

De protestactie tegen toenemend geweld in het ov is een initiatief van de NS, waar alle andere ov-organisaties zich bij hebben aangesloten. De directe aanleiding is een geweldsincident dat precies een week geleden, ook rond 22.30 uur, in de trein tussen Den Haag HS en Delft plaatsvond. Een vrouwelijke hoofdconducteur is volgens de NS geschopt, geslagen en met grof geweld van de trap geduwd. Een machinist kreeg klappen. „Het geweldsincident past in een schrikbarend patroon van bedreigingen en beledigingen van onze collega’s”, schrijft president-directeur van de NS Wouter Koolmees in een verklaring. „We hebben hulp nodig van de overheid. Het kan zo niet langer.”

Lees ook
Agressie in de trein neemt toe: ‘Hoe later het wordt, hoe grimmiger’

Goed signaal

„Heel goed!”, roepen drie blonde vrouwen die vlak achter de buschauffeur zitten meteen na zijn aankondiging. Ook Ronald Lommers vindt het een goed signaal. „Ze moeten met hun poten van die mensen afblijven. En drie minuten, waar lullen we nou over? We zitten hier lekker warm en droog in de bus. Het is zaterdagavond, niemand heeft haast.”

De overige, pakweg twintig passagiers scrollen op hun telefoon. Het blijft stil tijdens de drie minuten. Zelf heeft buschauffeur Dahmoun nooit met geweld te maken gehad. „Al worden mensen wel steeds mondiger”, zegt hij. Een actie als deze heeft hij nooit eerder meegemaakt in de ruim vijftien jaar dat hij „op de bus” zit. „We staan normaal echt alleen stil bij Dodenherdenking”.

Mustafa Dahmoun in bus 431, tijdens de drieminutenstaking op 20 april.

Even later, bij bushalte Science Park-Oost in Leiden, vanwaar bus 431 terug naar Leiden Centraal vertrekt, stapt een groep van zo’n twintig studenten in, bijna allemaal met een blikje bier in de hand. „Als ik ’m heel snel at, mag-ie dan wel mee naar binnen?”, vraagt Thomas Schepper (22) aan de buschauffeur. De groep komt uit Eindhoven en heeft vandaag meegedaan aan de Nederlandse Studenten Zwem Kompetitie in Leiden. „Heeft deze bus net drie minuten stilgestaan, ja?”, vraagt Schepper, die een piratenhoed op zijn hoofd heeft. „Dat wist ik niet. We hebben vandaag al in een stuk of vijf bussen gezeten en die hadden allemaal meer dan drie minuten vertraging, dus dit maakt weinig indruk. Het ov een halve of hele dag platleggen zou beter zijn.”

It’s a conspiracy!

Op perron 5b van Leiden Centraal komt de intercity binnen die tussen Vlissingen en Amsterdam rijdt. Precies het traject waarop een week geleden de conducteur van de trap geduwd is. Een kleine man gekleed in een muts en een trui waar groot ‘Amsterdam’ op staat loopt schreeuwend de trein in: „It’s a conspiracy!” Hij gaat in de eerste klas zitten, één bankje verwijderd van twee conducteurs. „Did you know Hitler went to heaven?”, vraagt hij hun. De conducteurs vragen of hij een ticket heeft, maar krijgen geen antwoord. „Een ID?” Als de vrouwelijke conducteur de vragen herhaalt, zegt hij: „Why are you so mean? You are beautiful!” Na aandringen haalt hij een transparant mapje uit zijn rugzak met een slordig stapeltje A4’tjes. De conducteurs vinden zijn naam in de documenten en schrijven een bekeuring uit. „You are Lilith! Do you know her? She’s evil!”, roept hij de vrouwelijke conducteur na als hij uiteindelijk naar de tweede klas verdwijnt.

„Dit was nog vriendelijk”, zegt de vrouwelijke conducteur na afloop. Ze wil niet met haar naam in de krant, want de NS is daar „niet happig op”. „We maken wel ergere dingen mee.” Een tijdje geleden overwoog ze voor het eerst aangifte te doen na een bedreiging in de trein. „Dat was een man die ik herkende uit de buurt waar ik woon. Hij reed zwart en toen ik hem daarop aansprak zei hij meteen: ‘Ik ken jou. Ik ga je volgen, wacht maar. Ik pak jou wel.’”

Doorgesnoven jongens

Ze noemt dit traject dé trein met de meeste problemen. „De eerste trein morgenochtend is het allerergst. Daarin sta ik soms als vrouw alleen tussen allemaal groepjes dronken, doorgesnoven jongeren.”

Hoofdconducteur Mohammed (hij wil niet met zijn achternaam in de krant) laat op zijn telefoon een filmpje zien waarin hij om 22.30 uur door de intercom aan passagiers uitlegde waarom de trein stilstond. „Beste reizigers, zoals u merkt stoppen wij de trein. Hiermee willen wij aandacht vragen voor maatschappelijke problemen zoals verharding, agressie en geweld”, begint hij. „Een week geleden is mijn collega op dit tijdstip mishandeld, tijdens haar werk op de trein. Dit geweld tegen mijn collega’s moet stoppen, de maat is vol, beste reizigers.”

Daarna kreeg hij alleen maar steunbetuigingen van reizigers, zegt hij. „‘We hebben respect voor wat jullie doen’, zeiden ze. En ze vertelden dat ze het ook zien, de verharding in de maatschappij. Ik hoop dat deze actie meer awareness heeft gecreëerd.”

Onjuist nummer? Geen probleem. Registratieplicht verhuur via AirBnb blijkt eenvoudig te omzeilen

admin
September 30, 2024
0

Verhuurder ‘Sacha’ glimlacht vriendelijk op haar profielfoto. „Welkom in ons charmante en perfect ingerichte studio-appartement, een verborgen juweeltje genesteld in het hart van de stad!” De luxe studio die wordt aangeboden op Airbnb heeft een visgraatvloer, een grijze design hoekbank en een marmeren keuken.

Op het eerste gezicht lijkt het een doodnormale advertentie op Airbnb. Maar de foto’s komen van een vierkamerappartement aan de Nachtwachtlaan in Amsterdam-West, aangeboden door een professionele makelaar op woningzoeksite Pararius. Een medewerker van de makelaar zegt desgevraagd niet te adverteren op Airbnb. Bovendien is de woning net verhuurd, vertelt ze verbaasd aan de telefoon.

De profielfoto van verhuurder ‘Sacha’, in werkelijkheid afkomstig van een stockfotowebsite.

Wie ‘Sacha’ echt is, weet niemand. De korrelige profielfoto is niet echt. Die is namelijk online te kopen op Adobe Stockfoto’s, voor wie op zoek is naar een „schattige oprechte, natuurlijke, vrolijke, alleenstaande blonde vrouw met een perfecte huid en een positieve houding”, volgens het bijschrift op de website. De persoon achter ‘Sacha’ reageert niet op vragen van NRC.

Waar toeristen die het appartement via Airbnb proberen te boeken terechtkomen, is ook niet bekend. Malafide verhuurders laten toeristen soms voor een gesloten deur staan, of verhuren in werkelijkheid een ander, vaak veel kleiner en slecht onderhouden appartement.

Verhuurders als ‘Sacha’ zouden bekend moeten zijn bij de gemeente. In 2021 werd de zogenoemde ‘Airbnb-wet’ ingevoerd, waarmee het mogelijk werd voor gemeenten om achter de identiteiten van verhuurders te komen. Gemeenten waren niet alleen geïnteresseerd in verhuurders als ‘Sacha’, maar ook in de minder malafide verhuurders die ook regels overtreden. Zo mag een appartement in Amsterdam maximaal dertig dagen per jaar aan toeristen worden verhuurd, om te voorkomen dat woningen permanent via Airbnb worden aangeboden en zo aan de woningmarkt worden onttrokken. Op Airbnb kunnen verhuurders makkelijk anoniem blijven; handhaven was erg moeilijk.

Malafide verhuurders laten toeristen soms voor een gesloten deur staan, of verhuren in werkelijkheid een ander, vaak veel kleiner en slecht onderhouden appartement

Met de ‘Airbnb-wet’ kunnen gemeenten verhuurders verplichten zich bij de gemeente te registreren. Het registratienummer is in de systemen van de gemeente gekoppeld aan de identiteit van de verhuurder, en moet ook in de advertentie worden vermeld. Zo weet de gemeente precies wie er achter welke advertentie zit. Wie geen (geldig) registratienummer vermeldt, kan een boete krijgen. In Amsterdam en 25 andere gemeenten geldt deze registratieplicht.

Identiteit onbekend

Maar de registratieplicht blijkt gemakkelijk te omzeilen. Verhuurders plaatsen bijvoorbeeld advertenties met een foutief registratienummer op Airbnb. Dat blijkt uit onderzoek van NRC op basis van cijfers van Inside Airbnb, een onafhankelijk project dat informatie verzamelt over de verhuurwebsite. Dat verzamelde 49.894 appartementen die afgelopen juli werden aangeboden via Airbnb.

De identiteit van deze verhuurders blijft daardoor onbekend, ook voor de gemeente. Ook op de advertentie van ‘Sacha’ staat een verzonnen registratienummer.

In totaal hebben ten minste 142 advertenties een onjuist registratienummer. In ruim honderd gevallen, 75 procent, gaat het zeker niet om een typefout. Het registratienummer moet beginnen met een gemeentecode – zoals 0363 voor Amsterdam – maar in deze advertenties begint het registratienummer met bijvoorbeeld ‘0000’, of ‘ABCD’.

Het werkelijke aantal foute advertenties ligt vermoedelijk hoger. Een slimme fraudeur kopieert een echt registratienummer van een andere advertentie, en past één cijfer aan. Deze advertenties zijn voor NRC niet te detecteren.

Het profiel van ‘Sacha’ heeft zelfs een roze vinkje, wat zou betekenen dat de identiteit van het profiel door Airbnb is geverifieerd

De registratieplicht is ook makkelijk te omzeilen omdat er voor de verhuurplatforms geen verplichtingen aan zitten. Airbnb hoeft geen advertenties te weigeren als het registratienummer overduidelijk ongeldig is, bijvoorbeeld als het begint met ‘ABCD’. De handhaving van de wet is aan de gemeenten overgelaten. Het profiel van ‘Sacha’ heeft zelfs een roze vinkje, wat zou betekenen dat de identiteit door Airbnb geverifieerd is.

In 2021 verwijderde Airbnb 13.000 advertenties in Amsterdam zonder registratienummer, maar dat was vrijwillig, én eenmalig. Bovendien worden door heel Nederland foute registratienummers gebruikt. Neem het „heerlijke appartement op Texel vlakbij bos en zee”, een „sfeervolle bungalow, jaren zeventig stijl” in Middelburg, of een „uniek koetshuis aan het water” in Leidschendam. De registratienummers van deze advertenties beginnen elk met ‘ABCD’ of ‘1234’.

Doelbewust

De gemeente Amsterdam is desalniettemin tevreden over de wet. „De registratieplicht werkt goed dankzij eigen controles die de gemeente uitvoert en meldingen die we ontvangen van omwonenden”, schrijft wethouder Dirk de Jager (Wonen, GroenLinks) in een reactie op vragen van NRC. De gemeente heeft „een beter beeld van de omvang en aard van toeristische verhuur” door de wet.

Bovendien is niet élke verhuurder met een niet kloppend registratienummer een fraudeur, stelt Maarten Bruinsma, voorzitter van verhuurdersvereniging Amsterdam Gastvrij. „Enkelen lijken hun vergunningsnummer ingevuld te hebben in plaats van het registratienummer.” In een kwart van de foutieve nummers die NRC ontdekte, kan sprake zijn van zo’n fout, of een typefout.

Maar als mensen doelbewust een nepnummer hebben ingevuld, is het volgens Bruinsma belangrijk dat de gemeente die advertenties snel laat verwijderen.

De gemeente moet die zelf opsporen en Airbnb erop wijzen; die moet de advertentie dan verwijderen. De gemeente stelt dat foute advertenties wel worden gemeld, maar sinds 2023 wordt niet meer bijgehouden hoe vaak. In 2022 meldde de gemeente Amsterdam zes van zulke advertenties, maar Airbnb verwijderde die niet.

Zo nu en dan spoort de gemeente Amsterdam een foute verhuurder op. In 2023 legde de gemeente Amsterdam achttien boetes en vijftien dwangsommen op. Die boetes gaan over diverse overtredingen.

Airbnb stelt in een schriftelijke reactie achter „goede regelgeving” te staan en „nauw samen te werken” met gemeenten.

Verhuurder ‘Sacha’ heeft het appartement met de visgraatvloer verwijderd nadat NRC contact zocht. De verhuurder biedt nog altijd twee andere appartementen aan: een in Amsterdam-Noord, en een in Amsterdam-West. De twee advertenties hebben exact dezelfde foto’s en beschrijvingen, én een verzonnen registratienummer.

RIVM: 672.000 Nederlanders chronisch ziek door roken

admin
September 30, 2024
0

Ongeveer 672.000 Nederlanders lijden als gevolg van roken aan chronische ziektes. Dat blijkt uit maandag gepubliceerde cijfers van het RIVM, in opdracht van onder meer KWF Kankerbestrijding. De rokers lijden onder meer aan COPD, kanker of hart- en vaatziekten. Waar al bekend was dat jaarlijks zo’n 19.000 Nederlanders overlijden door roken, is nu voor het eerst duidelijk hoeveel Nederlanders door roken chronisch ziek zijn.

Het RIVM onderzocht per chronische ziekte, vijftien in totaal, in hoeveel gevallen roken de oorzaak van die ziekte is. Het volksgezondheidsinstituut concludeerde bijvoorbeeld dat strottenhoofd- en longkanker in ruim vier op de vijf gevallen wordt veroorzaakt door roken. Ook bij COPD is dat ongeveer de verhouding.

Veel meer mannen zijn door roken chronisch ziek dan vrouwen: 378.000 om 294.000. Niet verrassend: in 2023 rookte volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) 22,7 procent van de mannen in Nederland, tegenover 15,4 procent van de vrouwen. In die CBS-cijfers is een Nederlander een roker als die aangeeft op zijn minst „weleens” te roken.

De tabaksindustrie is volgens het KWF en het Longfonds de boosdoener. Károly Illy, directeur van het Longfonds, ziet een belangrijke rol voor de Nederlandse overheid. Die moet, zo zegt ze, mensen actiever beschermen tegen tabak. „In deze tijd van overbelaste zorg, torenhoge zorgkosten en grote tekorten op de arbeidsmarkt, moet de overheid alles op alles zetten om mensen zo lang mogelijk gezond en aan het werk te houden”, aldus Illy. Ze noemt de verhoging van tabaksprijzen als een deel van de oplossing.

Ingrijpende AI-wet van tafel na veto gouverneur Californië

admin
September 30, 2024
0

Het had het meest verregaande stuk AI-wetgeving ter wereld moeten worden. Wet SB 1047 in Californië, waarmee de Amerikaanse staat techbedrijven zou verplichten tot veiligheidstesten voor hun meest geavanceerde AI-modellen. Ondanks een zeer felle tech-lobby leek de wet het te gaan halen. Maar dat was buiten gouverneur Gavin Newsom gerekend.

Newsom sprak zondag zijn veto uit en blokkeert daarmee invoering van SB 1047. Volgens de gouverneur zou de wet innovatie tegenwerken en talent de staat verlaten. Alle grote AI-bedrijven zijn in Silicon Valley gevestigd, het gebied rond de baai van San Francisco in Californië. Dat SB 1047 van tafel gaat is een grote overwinning voor onder meer Meta, Google en OpenAI, die zich fel tegen invoer van SB 1047 hebben verzet.

Waarom is dit nieuws belangrijk? Topwetenschappers vrezen dat AI-modellen zó krachtig worden dat AI-systemen onvoorspelbaar gedrag gaan vertonen. De angst is dat de mens de controle over cruciale systemen, zoals onze energievoorziening, kan verliezen als kunstmatige intelligentie het overneemt. Was SB 1047 ingevoerd, dan waren AI-bedrijven onder meer verplicht geweest om een ‘kill switch‘ in hun systemen in te bouwen, een fysieke schakelaar waarmee een AI-systeem altijd op afstand kan worden uitgeschakeld.

De wet, die volgens Newsom ‘niet ver genoeg ging’ en daarom werd afgeschoten, gaat nu opnieuw naar de tekentafel.