De Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) heeft in 2023 actief veel Russische cyberaanvallen in en buiten Nederland verstoord, en inlichtingen over hackingsgevaar en cyberspionage gedeeld met belangrijke partners en bondgenoten, waaronder Oekraïne. Daardoor kon Oekraïne „maatregelen nemen en lekken dichten.” Dat blijkt uit het jaarverslag van de MIVD van 2023 dat donderdag verscheen.
Sinds de inval in Oekraïne ziet de inlichtingendienst een toename van Russische cyberspionage. Nederland is volgens de MIVD een nog belangrijker doelwit dan voor de oorlog, omdat het onderdeel is van de militaire aanvoerroute naar Oekraïne. „We zullen alle zeilen bij moeten zetten om te voorkomen dat Rusland succesvol wordt in dergelijke acties”, zegt MIVD-directeur Peter Reesink in reactie op het jaarverslag. „Ik moet er niet aan denken dat Rusland er in slaagt om bijvoorbeeld het Nederlandse energienetwerk plat te leggen. Dat zou onze samenleving kunnen ontwrichten en dat vinden we een zorgwekkende ontwikkeling.”
Ook in Nederland gevestigde internationale organisaties die onderzoek doen naar oorlogsmisdaden van Rusland, zoals het International Criminal Court (ICC) en de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW), staan volgens de MIVD op de Russische radar. De inlichtingendienst signaleerde in 2023 bovendien een Russisch onderzoeksschip op het Nederlandse deel van de Noordzee, mogelijk met als doel om „potentiële toekomstige sabotage” te onderzoeken. Het schip is geschaduwd door Nederlandse marine-eenheden.
Meer veiligheidsonderzoeken en taps
De MIVD signaleert ook een toename van cyberaanvallen vanuit China. Defensie werd zelf gehackt, samen met 20.000 doelwitten wereldwijd. Verder zijn vooral Nederlandse halfgeleider, lucht- en ruimtevaart en maritieme industrie en kennisinstellingen spionagedoelwit, omdat Nederland veel hoogwaardige kennis in huis heeft op deze gebieden. China gebruikt de kennis om zijn eigen krijgsmacht verder uit te bouwen.
Daarnaast blijkt uit het jaarverslag dat het aantal door de MIVD geplaatste taps, zoals telefoontaps, IP-taps en het plaatsen van microfoons, ten opzichte van 2022 bijna verviervoudigd is, van 704 taps in 2022 naar 2.666 in 2023. Ook het aantal zogeheten veiligheidsonderzoeken is in 2023 met twintig procent toegenomen ten opzichte van het jaar ervoor. Voor een aantal beroepen is zo’n onderzoek vereist in het kader van de veiligheid van Nederland. De toename van het aantal onderzoeken komt met name door de grote instroom van personeel in de burgerluchtvaart en bij Defensie, en door de groei van het aantal vertrouwensfuncties.