Column | Politiek is theater, geen seminar

Het is aannemelijk dat Gom van Strien, PVV-senator en verkenner die naar voren werd geschoven door Geert Wilders, jarenlang „bewust verhuld” heeft dat hij als bestuurder van een dochteronderneming van Universiteit Utrecht en UMC Utrecht zaken deed met een bedrijf van zijn vrouw. Via deze „constructie” wist hij een „eigen belang” te krijgen in een spin-offbedrijf van de universiteit.

Dat staat in een arrest van het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden in een civiele zaak tussen Utrecht Holdings, de dochteronderneming van universiteit en ziekenhuis, en Oscar S. die Van Strien in 2009 opvolgde als bestuurder bij Utrecht Holdings. Samen met Van Strien zou S. de universiteit voor miljoenen hebben benadeeld. Het arrest gaat ook uitgebreid in op de rol van Van Strien.

Na de verkiezingswinst van de PVV in november vorig jaar wees Geert Wilders Van Strien aan als verkenner voor een nieuw kabinet. Kort daarna onthulde NRC dat Utrecht Holdings bij het OM aangifte van oplichting en omkoping had gedaan tegen Gom van Strien, zijn opvolger en een ex-werknemer van Utrecht Holdings. Van Strien stapte na de onthulling op als verkenner, maar bleef aan als vicevoorzitter van de PVV-senaatsfractie.

Twee miljoen euro

Het draait om het spin-offbedrijf Nodens BV waarin de aandelen van twee biomedische ondernemingen zaten. Na forensisch onderzoek ontdekte Utrecht Holdings in 2022 dat Van Strien en diens opvolger de aandelen Nodens in handen hadden gespeeld van een externe onderneming, Hereswint Investments BV. Van Hereswint hadden hun beider echtgenotes ieder 32 procent van de aandelen toebedeeld. De andere aandeelhouders waren een oud-buurman (en vriend) van Van Strien, en diens zus. Hereswint zou tussen 2006 en 2018 zo’n twee miljoen euro aan dividendbetalingen van Nodens hebben ontvangen.

Wie de aandeelhouders van Hereswint waren, werd door Van Strien en zijn opvolger jarenlang verborgen gehouden voor de universiteit maar ook voor de fiscus en de ING Bank, blijkt uit correspondentie en e-mails die geciteerd worden in het arrest. Volgens het hof is „voldoende aannemelijk” dat het aandeelhouderschap van de echtgenotes „niet bekend is gemaakt, maar zelfs bewust verhuld”.

Het hof stelt vast dat Van Strien, toen nog bestuurder van Utrecht Holdings, persoonlijk zijn buurman instrueerde over de oprichting van Hereswint. De buurman moest de onderneming alleen op zijn naam zetten, met een bankrekening alleen op zijn naam. Volgens het hof was afgesproken dat onmiddellijk na de oprichting een deel van de aandelen naar de echtgenotes zou gaan. Hun aandeelhouderschap werd „bewust” onder de 33,3 procent gehouden zodat de fiscus niet bij hun echtgenotes zou uitkomen, blijkt uit e-mails. „Dat duidt erop”, schrijft het hof, dat Van Strien en zijn opvolger „geen extra belangstelling wilden voor hun betrokkenheid bij Hereswint.”

Verborgen houden

Volgens het hof zijn er „voldoende aanwijzingen” dat Van Strien en zijn opvolger hun band met Hereswint „verborgen” wilden houden. Daarbij wordt verwezen naar een e-mail uit oktober 2015 waarin Van Strien zich zorgen maakt omdat de ING Bank bij het openen van een bankrekening vraagt wie de aandeelhouders zijn. Van Strien schrijft aan de buurman: „Dit is inderdaad wel verontrustend. (…) Ik neem aan dat je een andere bank probeert?”

Nadat Van Strien en zijn opvolger de zeggenschap over Nodens in handen gespeeld hadden van Hereswint, werd dit spin-offbedrijf van het universiteitsterrein de Uithof verhuisd naar het thuisadres van de buurman. Dat gebeurde, volgens een e-mail van de buurman aan Van Strien „om het verband (uit het verleden) met de UU minder duidelijk te laten zijn”. Van Strien vond dat prima en hij schrijft terug: „Vroeger had je nog wel eens beleidsambtenaren en holdingdirecteuren die bij de KvK alle bedrijven in de Uithof inventariseerden.”

De buitenwereld mocht niet weten dat ze aan de touwtjes trokken bij Hereswint, maar het hof beschrijft hoe Van Strien, zijn opvolger en de buurman het voor het zeggen hebben. Zo staat in het arrest dat Van Strien in een e-mail op 20 mei 2015 aan zijn opvolger schrijft over „onze investering”, niet die van de echtgenotes.

Ze sturen elkaar e-mails met daarin verzoeken om de jaarverslagen en jaarrekeningen vast te stellen. In een van die e-mails, van 12 januari 2022, schrijft de buurman aan onder meer Van Strien: „Deze mail heb je niet ontvangen, dus weggooien!”

Nadat hij vorig jaar was opgestapt als verkenner, sprak Van Strien in De Telegraaf over een „politieke afrekening”. Volgens hem had hij voor zijn activiteiten als bestuurder van Utrecht Holdings toestemming van de raad van commissarissen. Het hof stelt dat „onvoldoende gebleken” is dat de raad van commissarissen via Van Strien op de hoogte was.

Civiele procedure

Van de rechtbank Gelderland kreeg Utrecht Holdings eerder al toestemming om stukken (zowel digitale en niet-digitale) van de opvolger van Van Strien in beslag te nemen, als bewijs. Het hof bekrachtigt met dit arrest het vonnis van de rechtbank. Utrecht Holdings is van plan om in nieuwe rechtszaken de schade te verhalen op Van Strien en zijn opvolger, meldt het hof. Utrecht Holdings zelf zegt „geen inhoudelijke mededelingen over de zaak” te doen.

Na de aangifte van Utrecht Holdings is het OM een strafrechtelijk onderzoek begonnen. Opsporingsdienst FIOD doorzocht in mei dit jaar de woning van senator Van Strien in het Limburgse Arcen en nam gegevens in beslag.

Delen

Mail de redactie

De Australische voormalig radiopresentator Alan Jones (83) is maandag opgepakt in Sydney vanwege beschuldigingen van het misbruiken van meerdere mannen. Dat schrijven Australische media. In bijna twintig jaar tijd zou de invloedrijke oud-presentator acht jonge mannen hebben aangerand, van wie de jongste 17 jaar oud was.

Jones is gearresteerd voor in totaal 24 vermeende misdrijven, die tussen 2001 en 2019 zouden hebben plaatsgevonden. Hij zou de acht mannen allemaal persoonlijk hebben gekend, en zeker één persoon zou bij hem in dienst zijn geweest. De politiecommissaris van de deelstaat Nieuw-Zuid-Wales laat weten dat de arrestatie het gevolg is van een „langdurig en grondig onderzoek”. Jones zelf heeft tot nu toe alle beschuldigingen ontkend.

De arrestatie, die volgt op een publicatie van The Sydney Morning Herald uit 2023 over vermeend misbruik van Jones, maakt veel los in Australië. De conservatieve Jones was daar decennialang een spraakmakende persoonlijkheid. Veertig jaar lang presenteerde hij radioshows, waaronder de populaire ontbijtshow van Sydney op radio 2GB, het grootste radiostations van Australië.

Grenzen opzoeken

Hij stond bekend om zijn grappen waarmee hij de randen opzocht, en die, volgens velen, regelmatig overschreed. Zo zei hij in 2019 dat premier Scott Morrison de toenmalig premier van Nieuw-Zeeland Jacinda Ardern „een sok door de strot” moest duwen, na haar kritiek op Australisch klimaatbeleid.

Ook voor zijn radiocarrière genoot Jones al bekendheid. Zo was hij drie jaar lang speechschrijver voor de voormalige premier Malcolm Fraser. Bovendien leidde hij tussen 1984 en 1988 als bondscoach het Australische rugbyteam.

Toen Jones maandagmiddag het politiestation op borgtocht weer verliet, negeerde hij vragen van tientallen journalisten. Alleen zijn advocaat liet weten dat Jones alle beschuldigingen ontkent. Naar verwachting moet Jones op 18 december voor de rechter verschijnen.

Delen

Mail de redactie

Uitkeringsinstantie UWV heeft opnieuw fouten gemaakt bij het al dan niet verstrekken van uitkeringen. Dit keer gaat het over de Wajong-uitkering, aan jongeren met een langdurige ziekte of handicap. Dat heeft een woordvoerder van het UWV maandag bevestigd nadat het AD en EenVandaag een onderzoek publiceerden naar nieuwe problemen bij het UWV.

Uit een interne steekproef blijkt dat slechts 58 procent van 110 onderzochte beoordelingen van Wajong-aanvragen kloppend is. Bij een op de tien gevallen ging dit met zekerheid mis, Mogelijk gaat het om een grotere groep die een verkeerd bedrag heeft ontvangen. Bij het UWV werd de kwaliteit van de beoordelingen al in 2017 als „matig” en „kommer en kwel” omschreven, schrijven het AD en EenVandaag op basis van opgevraagde interne documenten. Zo gaf de uitkeringsinstantie in een rapport toe dat „met enige regelmaat” fouten worden gemaakt.

Bij het toekennen van een Wajong-uitkering beslist het UWV of een persoon de rest van diens leven wel of niet kan blijven werken. Op dit moment hebben zo’n 246.000 Nederlanders een Wajong-uitkering. Mogelijk hebben duizenden kwetsbare jongeren door fouten van het UWV geen of een verkeerde uitkering ontvangen, stellen het AD en EenVandaag.

Financiële gevolgen

Wat de financiële gevolgen van de gemaakte fouten zijn, kan het UWV niet zeggen. Een woordvoerder ziet ondanks de fouten geen aanleiding voor grote gevolgen: „Een beoordeling van een verzekeringsarts kan niet adequaat zijn, maar dat hoeft niks over de uiteindelijke beoordeling van een Wajong-aanvraag te zeggen”, aldus de UWV-woordvoerder.

De afgelopen tijd lag de focus op het terugdringen van „de enorme achterstanden” in het beoordelen van aanvragen, zegt het UWV. Daardoor hebben er minder kwaliteitscontroles plaatsgevonden. „We hadden liever handen aan het bed.”

Kamerbrief over eerdere fouten

De problemen bij de Wajong komen bovenop de in september geopenbaarde misstanden met de WIA, een arbeidsongeschiktheidsuitkering voor mensen die langer dan twee jaar ziek zijn en deels of helemaal niet meer kunnen werken. Tienduizenden mensen zouden mogelijk een te hoge of te lage uitkering hebben ontvangen, bleek toen uit onderzoek van AD.

Later deze week stuurt minister van Sociale Zaken Eddy van Hijum (NSC) een brief naar de Tweede Kamer over hoe de problemen bij het UWV opgelost moeten worden. Daarin gaat het vooral over de WIA. Het UWV zegt de Wajong-problemen eerst te onderzoeken, alvorens ze bij de minister te melden en met een oplossing te komen.

Delen

Mail de redactie