Fluisteraars zijn wandelaars. Bob Mollema en Mink Koops, de twee mannen achter die band, maken vlijmscherpe metal met razendsnelle drums, huiveringwekkende krijszang en niet-aflatend gitaargeweld. Maar hoe ze nieuwe muziek bedenken? Een lange wandeling door de bossen, met een bezoek aan een pannenkoekenhuis aan het einde. Bob biedt een kopje thee aan en lacht: „Echt rock ’n roll, hè? Thee, wandelen, pannenkoeken.”
Ze zitten tussen de kleurrijke schilderijen in de Utrechtse studio van Bob Mollema (33), die naast muzikant ook illustrator is. Het zijn werken met felle, contrastrijke kleuren en ruwe streken rond mensfiguren met bloemen, vogels en vleermuizen, waarmee hij onder meer in de Volkskrant en de VPRO Gids heeft gestaan en samenwerkte met kledingmerk Volcom. Mink Koops (31) geeft muziekles en speelt naast Fluisteraars ook bij Iskandr en Solar Temple. Zanger Bob is de beeldende van de twee, die vol vuur hun ideeën uitlegt, met verende krullenbos en fanatieke blik in zijn ogen. Mink, die bij opnames alle instrumenten voor zijn rekening neemt, zit in een hangstoel en denkt langer na, of luistert glimlachend naar Bob. Als die met veel geestdrift en gebaren praat over de uitdossingen van traditionele black metalbands en hun occulte rituelen, zwart-witte gezichtsverf, brandende kaarsen en geitenschedels op het podium, zegt Mink gortdroog: „Wel een hele bus vol om mee te nemen.”
Bloedsteen en witte wieven
Zo’n band is Fluisteraars in elk geval niet. Ze vormen een band sinds ze een jaar of 13 waren, toen ze op een pleintje in het Gelderse dorpje Bennekom cd’s van Slipknot en Rammstein uitwisselden. Met boekjes over de sagen en legenden van de Veluwe maakten ze wandelingen en zochten de locaties uit die verhalen op. De Bloedsteen bij Ede, een vindplaats van witte wieven, dat soort zaken. Beetje griezelen, en spelen met het verleden van hun eigen omgeving. „Daar komt de naam ook vandaan trouwens”, zegt Bob. „Het boek Fluisteringen van het Verleden van Jacob Gazenbeek, vol oude verhalen uit de oude plaggendorpen daar. En omdat wij die verhalen aan het herkauwen waren, waren wij de Fluisteraars.” Met een lach: „Ja het is best wel een rare naam voor een metalband, maar omdat het uit de tijd komt dat we zo met die sagen bezig waren, past het toch.”
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data114221829-0de06c.jpg|https://images.nrc.nl/_zbFj7D7BftOJ3AP_ax-qqjVp1M=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data114221829-0de06c.jpg|https://images.nrc.nl/N6KDV5pmtK-799hQ_dCkVvxhrZI=/5760x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data114221829-0de06c.jpg)
Wandelen voor nieuwe muziek doen ze nog steeds, en Gelderland bleef een inspiratiebron: een van hun releases heet simpelweg Gelderland en de laatste twee ep’s (een derde deel volgt nog) gaan over verdwenen kastelen in hun omgeving, Harslo en Nergena. „We willen fascinatie voor de regio en die oude verhalen kweken. Als je dat opzoekt, dan voel je het mysterie. En door mysterie krijg je vragen en dan wil je iets ontrafelen, dat zit toch in de menselijke psyche? Je komt niet op antwoorden, maar je blijft maar vragen en vragen en daardoor blijft de natuur en het verleden een beetje magisch. Maar goed …” Hij pauzeert even, kijkt Mink veelbetekenend aan. „Tegenwoordig is de Veluwe iedereens achtertuin, knal je Tesla er maar neer.” Mink: „Lekker op de Veluwe-scooter met je boombox door de natuur cruisen, waar de paden breed genoeg moeten zijn om te voorkomen dat oude mensen er omvallen.” Bob: „Ik vind onze regio zelf nog wel magisch hoor, maar dat is het eigenlijk niet meer.”
Mysterie verbreken
Ze maakten in 2009 hun eerste demo, meteen al met Nederlandse teksten („Dat vonden we gewoon makkelijker”) en brachten sindsdien drie ep’s en vier albums uit, waaronder het prachtige Bloem, waarmee ze in 2020 een beetje doorbraken binnen én buiten de metalscene – ‘lente-metal met hagelstormen en klaprooszaadjes’ noemden we het in NRC. Op 26 april komt hun nieuwe album uit, Manifestaties van de Ontworteling. Dat spelen ze een week eerder in z’n geheel op festival Roadburn in Tilburg.
Bijzonder, want optreden deden ze nooit, tot ze vorig jaar plots opdoken op het IJslandse festivalletje Norðanpaunk, hun eerste concert ooit. Eerder zagen ze het nooit zo zitten, want elk album nemen ze helemaal anders op, daar konden ze live geen recht aan doen. Mink: „En op gegeven moment ben je zo lang bezig, dat het normaal is dat je niet optreedt. Dan denk je er al niet meer over na.”
Maar het werd steeds lastiger om te weigeren. „De aanvragen werden steeds toffer en we dachten steeds vaker, oei dít zou wel heel erg leuk zijn. En toen kwam Norðanpaunk, die ons ook al meerdere keren hadden gevraagd. We zeiden: fuck it, we regelen een band en we proberen het gewoon eens.” Bob: „We verbreken wel een beetje het mysterie natuurlijk. De enige bekende foto van ons tot nu toe was die foto in de hoes van Bloem, waar we allebei een beetje vertieft op staan. Maar we gaan niet heel veel spelen, dus een beetje mysterieus zal het wel blijven.”
Wildrooster
Dat ze het nieuwe Manifestaties live gaan spelen is niet het enige bijzondere: het is ook nog eens absoluut geen metal, eerder zweverige soundscapes. „We noemen het ambient, maar dat is het ook niet helemaal”, zegt Bob weifelend. Mink: „Er komt in elk geval geen gitaarriff aan te pas. Maar er hoort wel een wandeling bij: we liepen over een wildrooster, dat houdt de dieren binnen, en de mensen aan de andere kant. We zagen de dierenwereld als de oude wereld, die bij het hek botst op de nieuwe wereld. Die oude wereld kan niet over dat wildrooster, de nieuwe wel. Nou ja en vanaf daar zijn we door gaan denken.” Bob: „Oh ja, zo is het ontstaan! Zal ik het artwork laten zien? Echt leip geworden.”
Bob springt op, prutst wat op z’n iMac en tovert er de hoes van het album uit: een verontrustend rode wolkenlucht, terwijl de grond blauw is. Hij zet ook wat muziek aan: zoemende synths, dramatische keyboards en het geluid als van flinke tocht. Het zindert en trilt, er zit veel spanning in, de ontlading komt niet. Mink: „We hebben dit soort dingen altijd wel in onze albums gestopt. Maar we wilden er graag eens een hele plaat mee maken. En toen ontmoette ik Simon Claessen, een heel fascinerende, creatieve gast die allerlei gekke geluidsinstallaties bouwt. Met hem hadden we al snel een concept van waaruit we gingen werken, met die twee botsende werelden van dat wildrooster.” Bob: „En dat zit er nog in. In veel nummers zit een bepaalde sereniteit, heel mooie akkoorden die elkaar opvolgen, en dat wordt dan telkens kapotgemaakt door van die tape-echo’s die dan grrrr alles weer naar beneden halen.”
Na Roadburn moet het derde deel verschijnen van hun Verdwenen Kastelen-serie. Maar na Harslo en Nergena weten ze nog niet precies welke nu te kiezen. Hoekelum zou kunnen, maar dat is er grotendeels nog, dus niet echt een verdwenen kasteel. Maar volgens Bob kunnen ze ook bedenken dat het verdwenen is, want sagen en legenden kun je best een beetje zelf verzinnen. „We hadden hier een boswandeling voor gepland”, zegt Mink, „maar toen ging het heel hard stormen dus zijn we niet gegaan.” Lachend: „En dan wordt meteen die hele plaat uitgesteld.”
Fluisteraars speelt op Roadburn: 19/4 (Manifestaties van de Ontworteling) en 21/4 (set met songs uit hele oeuvre). Manifestaties van de Ontworteling komt 26/4 uit bij het Duitse label Eisenwald.
‘Der Kunst’, van het nieuwe album Manifestaties van de Ontworteling:
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data124735612-304f29.jpg|https://images.nrc.nl/np6BnIq3isDYqsPEJ3XCmpt763Y=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data124735612-304f29.jpg|https://images.nrc.nl/IGvj0EEUjmSfsLy6mf-OSagkIVs=/5760x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data124735612-304f29.jpg)
