Nieuws kondigt zich aan in veel klanken. In de tune van het Journaal, de ‘plof’ van de krant die op de deurmat valt, het geluid van een pushmelding op een tablet. Of in het getril van een heleboel mobieltjes op het hout van een lange, ronde tafel. Op 24 februari 2022 kwam de VN-Veiligheidsraad in spoedzitting bijeen in New York, om Rusland ervan te overtuigen Oekraïne niet binnen te vallen. Maar de bijeenkomst was amper een uur bezig toen het gezoem van vibrerende telefoons een nieuw tijdperk inluidde: de invasie was al van start gegaan. Oorlog op Europese bodem.
Ruim een jaar nadat de eerste Russische raket op Kyiv neerdaalde zond de VPRO Putin and the West uit, een driedelige documentairereeks over de aanloop naar de oorlog. Inmiddels zijn we weer een jaar verder en woedt de strijd nog steeds voort. Reden genoeg voor een tweede seizoen, waarin nu niet de aanloop, maar de oorlog zelf wordt gereconstrueerd.
De eerste aflevering (‘Invasie’) was maandagavond op tv te zien en bestreek de eerste maanden van de oorlog. De docu bleek een behulpzame opfrisser voor kijkers die na twee jaar conflict op het eigen continent niet meer zo helder voor ogen hebben welke gebeurtenissen zich precies in welke volgorde hebben voltrokken. Aan de hand van ontluisterende archiefbeelden en interviews met een indrukwekkend aantal belangrijke spelers – onder wie de Oekraïense premier Volodymyr Zelensky, de Russische VN-ambassadeur Vasili Nebenzja en de Britse oud-premier Boris Johnson – werden de feiten overzichtelijk op een chronologisch rijtje gezet.
Regelmatig passeerden momenten de revue die haast te bizar leken om echt te zijn gebeurd. Dat de Veiligheidsraad tijdens de spoedzitting moest vernemen dat de invasie die men wilde voorkomen al aan de gang was, was daar een sprekend voorbeeld van; evenals het feit dat die vergadering werd voorgezeten door de Russische ambassadeur, die zelf ook overvallen leek door de timing van de aanval.
Nu kan het kijken naar de reconstructie van een oorlog die nog volop in ontwikkeling is je sowieso achterlaten met een onwerkelijk gevoel. Na afloop ga je je bij elke update uit de conflictzone afvragen: ga ik dit over een jaar terugzien in een derde seizoen van Putin and the West? Zo werd er maandagavond in talkshows en nieuwsitems volop gesproken over de aanslag op een concerthal in Moskou die vrijdag tot zeker 137 doden leidde. Hoewel de Centraal-Aziatische tak van Islamitische Staat de terreurdaad al gauw opeiste, bleef president Poetin Oekraïense betrokkenheid impliceren.
Gezellig
Terwijl daar geen enkel bewijs voor is, benadrukte oprichter van The Moscow Times Derk Sauer in Sophie & Jeroen (BNNVARA). Hij mocht daar context bieden bij die wrede aanslag, maar niet te lang, want vlak daarvoor was Amerika-verslaggever Tom van ’t Einde al aan het woord geweest over de Gaza-oorlog en het moest uiteindelijk ook wel een beetje gezellig blijven.
Gelukkig was daar rekening mee gehouden door ook de voormalige ceo van Tinder uit te nodigen (die graag wat wilde vertellen over een nieuwe app die relatieadvies geeft met behulp van kunstmatige intelligentie) en de eigenaren van het populaire YouTube-kanaal PaardenpraatTV (waar die over wilden praten valt zelf in te vullen).
„Het ergste is voorbij”, lachte een van de succesvolle YouTubers opgelucht toen Sauers item was afgerond. Voor deze maandagavond wel, ja – volgende week gaat Putin and the West verder. Dat wordt waarschijnlijk nog even doorbijten: de tweede aflevering heet ‘Escalatie’.
