Het Spaanse parlement heeft voor de wet gestemd die Catalaanse separatisten gratie moet verlenen. Dat melden Spaanse media donderdag. Met deze amnestiewet krijgen Catalanen die een rol speelden bij het organiseren van het illegale onafhankelijkheidsreferendum in 2017 gratie. Onder hen is ook Carles Puigdemont, ex-president van Catalonië en de leider van de Catalaanse onafhankelijkheidspartij Junts. Hij vluchtte vlak na het referendum naar Brussel.
De amnestiewet is omstreden, omdat veel Spanjaarden vinden dat de Catalaanse separatisten juist veroordeeld zouden moeten worden. Het voorstel kwam in de vorige kabinetsformatie ter tafel. Leider van de socialisten Pedro Sánchez beloofde de Catalanen gratie, in ruil voor steun voor zijn premierschap van de Catalaanse onafhankelijkheidspartij. Dat lukte, en in november werd Sánchez opnieuw premier van Spanje.
Het Spaanse Lagerhuis heeft het wetsvoorstel met 178 voor en 172 stemmen tegen aangenomen. Hierdoor krijgen ongeveer vierhonderd Catalaanse separatisten gratie. Zij maakten zich tussen 2012 en 2023 schuldig aan strafbare feiten rondom de gepoogde onafhankelijkheid van Catalonië. Alberto Núñez Feijóo, leider van de conservatieve Partido Popular, is erg kritisch op de amnestiewet en stelt dat Sánchez zich heeft „onderworpen” aan de Catalaanse separatisten.
Lees ook Sánchez overleeft storm rond Amnestiewet en kan definitief verder als premier
Een meerderheid van de Tweede Kamer wil het zomerreces niet onderbreken voor een debat over de situatie in Gaza en de opstelling van Nederland en de Europese Unie tegenover Israël. Oppositiepartijen GroenLinks-PvdA en D66 vroegen om een debat in de Kamercommissie Buitenlandse Zaken.
Op dat debatverzoek, dat via een zogenoemde emailprocedure werd gedaan, kwam steun van SP, Partij voor de Dieren, Volt en Denk. Regeringspartijen NSC en BBB stemden tegen. Dat geldt ook voor PVV en SGP. De VVD, de grootste partij in het demissionaire kabinet, liet niets weten. Ook CDA, ChristenUnie, Forum voor Democratie en JA21 lieten niet weten voor of tegen een debat te zijn. Daarmee is er geen meerderheid voor het verzoek.
D66-Kamerlid Jan Paternotte, een van de indieners van het verzoek, noemt het op X „een zwaktebod” dat het debat niet plaatsvindt. „PVV en NSC blokkeren de aanvraag om een debat over Gaza te houden. Dat kan, omdat de VVD niet eens reageert op de aanvraag. Niets aan sancties doen in de EU, niets doen in NL en je daar ook niet over willen verantwoorden. Wat een zwaktebod”, schrijft Paternotte.
Lees ook
Israël heeft voorlopig weinig te vrezen van de EU: Duitsland en Von der Leyen liggen dwars
Paternotte vroeg het debat aan samen met Kati Piri (GL-PvdA). Beide partijen willen dat het kabinet sancties oplegt aan Israël. „EU-ministers besloten vorige week om geen enkele sanctie in te stellen tegen Israël”, schrijft Piri op sociale media. Daarmee verwijst ze naar het besluit van de EU-buitenlandministers om Israël geen sancties op te leggen, ondanks beschuldigingen van schendingen van het associatieverdrag. Maandag ondertekenden 28 landen, waaronder 20 EU-lidstaten, een brief met een oproep aan Israël om het geweld te stoppen en humanitaire hulp door te laten. Ook deze groep landen legde Israël geen sancties op.
„Nederland moet de Europese Raad bijeen roepen en intussen alvast nationale maatregelen instellen”, stelt Piri. Een aantal EU-landen, waaronder Duitsland, blijft tegen het instellen van sancties.
De rechter heeft zich woensdag gebogen over een provinciale vergunning om wolf GW3237, bekend als wolf Bram, af te schieten. De wolf, die met een roedel op de Utrechtse heuvelrug leeft, beet op 19 mei bij Landgoed Den Treek een hardloper twee keer in haar been.
De afschietvergunning werd op 9 juli verstrekt op basis van advies van onder andere de Zoogdierenvereniging, en een rapport van adviesbureau EcoNatura. Die partijen adviseerden allebei om de wolf af te schieten, op basis van het zogenoemde nationale wolvenplan. Dierenrechtenorganisaties gingen in beroep.
Woensdagmiddag wees de rechter het schorsingsverzoek af: wolf Bram mag onder vergunning afgeschoten worden.
Lees ook
‘Probleemwolf’ Bram mag nog steeds worden afgeschoten, oordeelt rechter
Bijtincidenten
Wolf Bram is opgegroeid tussen de mensen en zorgt al sinds vorig jaar voor onrust bij bewoners en bezoekers van de Utrechtse heuvelrug. Honden en hardlopers werden aangevallen en er verscheen beeldmateriaal van onschuwe wolven die mensen benaderden.
Bij drie incidenten wijst dna-materiaal erop dat het daadwerkelijk wolf GW3237 betrof. Het meest recente geval is de gebeten hardloopster in Den Treek. Maar uit dna-onderzoek bleek ook dat wolf Bram in juli 2024 een vijfjarig meisje beet op Landgoed Den Treek, en eind die maand op de Utrechtse heuvelrug een ander kind licht verwondde. De Zoogdiervereniging ging uit van ‘krabwonden’, maar de onderzoekers van EcoNatura wezen op bijtwonden.
Schuwheid verloren
Wolf Bram was zijn schuwheid verloren; een belangrijke aanleiding voor het verstrekken van de afschietvergunning. De rechter ging niet mee in het argument van dierenrechtenorganisaties dat zijn afwijkende gedrag ook aan defensiviteit van zijn roedel zou kunnen liggen, anders dan habituering, het wennen aan mensen.
Het is het tweede geval van een wolvenafschietzaak waar dierenrechtenorganisaties geen gelijk krijgen. In mei verloren de natuurbewegingen al een zaak over het afschieten van een wolf in Gelderland. Die wolf, die ze ‘Hubertus de Martelaar’ doopten, beet in april een hardloper op de Veluwe. Eerdere vergunningen om de wolf met paintballgeweren te beschieten sneuvelden, de rechter vond de werkzaamheid daarvan onvoldoende bewezen.
Erwin Vermeulen (l) en advocaat Cindy van de Ven van Animal Rights en Harm Niesen (r) van de Faunabescherming in de rechtbank van Utrecht. Foto Robin van Lonkhuijsen
Ook de provincie Utrecht was in september 2024 van plan om wolf Bram een zender op te plakken en het dier af te schrikken met paintballgeweren. Dat idee sneuvelde na bezwaar van dezelfde natuurbewegingen die ook deze rechtszaak aanspanden – die betreuren inmiddels dat de provincie niet verder op die tactiek heeft doorgezet, zeiden ze in de rechtszaal. De provincie Utrecht maakte sinds de incidenten met de kinderen vorig jaar al plannen voor het afschieten van wolf Bram, sindsdien werd gewacht op de vergunning. De provincie heeft inmiddels ook een vergunningsaanvraag lopen voor het vangen, zenderen en weer schuw maken van de hele wolvenroedel.
Dichtgooien
Volgens de dierenrechtengroepen was er nog één maatregel die de provincie niet in overweging nam, naast honden aanlijnen, mensen inlichten en kinderen niet los laten lopen: het gebied van de Utrechtse heuvelrug volledig dichtgooien voor mensen. De welpjes en wolf Bram zouden daardoor weer van de mens kunnen ontwennen.
Een „schijnoplossing”, riep de rentmeester van het private landgoed Den Treek, Wilbert Nijlant, vanuit het publiek. Landgoed Den Treek zou eerder zijn afgesloten, en de incidenten met de kinderen zouden juist in die tijd hebben plaatsgevonden.
De rechter ging daarin mee. Het afsluiten van het gebied zou daarnaast onwerkbaar zijn. Of de wolvenroedel zou overleven of zich beter zou gedragen na de dood van vaderwolf Bram blijft vooral „theoretisch”.
De rechtszaal was gevuld met bezoekers: omwonenden van de natuurgebieden waar de roedel leeft, de opzichters van de landgoederen, leden van Extinction Rebellion. Een lokale afdeling daarvan protesteerde begin deze week tegen het afschieten de wolf.
Door die dynamiek had de zitting wat weg van een proxy-oorlog: onder het juridische conflict tussen dierenrechtenorganisaties en de provincie, zat een strijd om het mandaat der kennis tussen mensen die zich met de wolf bezighouden. In Utrecht speelt die strijd al langer rond wolf Bram: ecoloog Erwin van Maanen, die namens EcoNatura optrad tijdens de zitting, zei vorige zomer tegen de NOS dat deskundigen bij de Zoogdierenvereniging in Utrecht te eenzijdig waren in het „milde” advies dat zij toen gaven om de wolven te zenderen en af te schrikken.
Bij de afschietvergunning gaven de Zoogdierenvereniging en EcoNatura eenduidig advies. De rechter ging niet mee in het argument dat de provincie zich te eenzijdig zou laten informeren door die twee partijen. „Dat de conclusies van de wolvenexperts eenduidig zijn, betekent niet dat zij eenzijdig zijn.”
De afwijzing van de rechter betekent dat de vergunning niet meer wordt opgeschort. De Faunabescherming gaat nog in bezwaar, zegt haar advocaat na de uitspraak, „als de wolf dan niet al is afgeschoten”. Hoe en wanneer dat gaat gebeuren, dat is een tweede vraag: mede-probleemwolf Hubertus in Gelderland mag sinds 16 mei worden afgeschoten, maar is nog niet gevonden.
Lees ook
‘Probleemwolf’ Bram mag worden afgeschoten, provincie Utrecht geeft vergunning af
In onvervalst Haags bezong George Kooymans in het pompende ‘Fender Strat’ (2023) zijn 88 gitaren. Het was een speels rockliedje waarin de man van de goede gitaarlicks zijn liefde voor gitaren vierde, en afkomstig van Mist, de laatste plaat van het trio Vreemde Kostgangers. Kooymans liet zijn gitaar huilen en spinnen over de klanken van een gierend Hammondorgel. En dan kwam die quasi-ruige tekst over hoe er veel vrouwen in zijn leven gepasseerd waren, maar zijn grootste liefde hing te wachten bóven zijn bed, zijn Fender Strat-gitaar. „Maar het liefste ga ik echt naar bed. Met mijn Fender Strat.”
Ronken, meteen op volle sterkte, met enkele indringende akkoorden, allroundgitarist en zanger George Kooymans was verslingerd aan zijn instrument. Hij dacht en droomde in dienst van muziek. Al sinds hij in 1961 de grondslag legde voor Golden Earring, toen hij een beatband begon met zijn Haagse buurjongen Rinus Gerritsen, die ging bassen.
Woensdag maakte zijn familie bekend dat George Kooymans dinsdag op 77-jarige leeftijd overleden is. Dat einde was onvermijdelijk sinds bekend werd, begin 2021, dat Kooymans leed aan de spierziekte ALS. Gitaarspelen in zijn huisstudio in het Belgische Rijkevorsel waar hij woonde met zijn vrouw Melanie Gerritsen (de zus van Rinus) ging niet langer, de vingers verkrampten.
Direct gooide toen ook zijn band Golden Earring de handdoek in de ring, waarmee een legendarisch rocktijdperk eindigde. Met ‘Radar Love’ (1973), ‘Twilight Zone’ (1983) en ‘When The Lady Smiles’ (1984) zette het viertal de Nederlandse popmuziek op de internationale kaart. Decennia lang waren dit een paar van de meest gedraaide platen op de Amerikaanse radiostations.
Golden Earring in het televisieprogramma Toppop, 1972. Vlnr: Rinus Gerritsen (basgitaar), Barry Hay (zang), Cesar Zuiderwijk (drum) en George Kooymans (gitaar). Foto ANP
‘Radar Love’
Liever had de Haagse rockband Golden Earring nog een feestelijke afscheidstournee voor de fans gepland. Maar dat was onmogelijk, Golden Earing was een uitzonderlijk muziekpact tussen vier mannen: zanger Barry Hay, gitarist/zanger George Kooymans, basgitarist Rinus Gerritsen en drummer Cesar Zuiderwijk. Zonder ‘Kooy’, creatieve aanvoerder en rockmotor, ging het simpelweg niet. De andere leden waren er duidelijk over. Ze hadden ook geen trek in andere afscheidsinitiatieven zoals een Earring-tribute van amateurs in Ahoy in 2024 of het plaatsen van een standbeeld voor de band.
De levendige en ‘perfect rockende’ show die de grijze en gegroefde zestigers in 2019 in Rotterdam Ahoy gaven, bleek ineens de laatste keer te zijn geweest dat Earring optrad. Het concert vond plaats in het kader van hun vijftigjarig jubileum, al hadden ze dat in 2015 ook al gevierd. Het was onvermoeibaar rocken in de Ahoy, met glorieuze solomomenten voor alle leden, met een publiek dat van de middelbare school naar Pinkpop naar de unplugged theateroptredens met hen was meegegroeid.
Van een van de eerste liedjes ‘Sound of the Screaming Day’ (1967) tot nummers als ‘Come on Home’ (2015) was Kooymans de componist met originele, gelaagde rockcomposities. Ze tilden de Golden Earringband boven de Nederlandse popmuziek uit. Succesalbum Moontan (1973) kreeg wereldwijd lovende kritieken en werd ‘goud’ in Amerika. De door Hay en Kooymans geschreven broeierige roadsong ‘Radar Love’ werd een glanzend hoogtepunt in de internationale rockgalerij. Het nummer bracht de band naar Amerika, waar ze in de jaren 70 en 80 toerden in het kielzog van bands als Led Zeppelin, Rush, Santana en The Who.
Klassiekers schrijven, dát had de superbescheiden Kooymans zelf ook niet verwacht
Gewoon een bandje
Klassiekers schrijven, dát had de superbescheiden Kooymans zelf ook niet verwacht. Als kind pingelde hij al op de gitaar van zijn vader. De Haagse tiener begon met zijn buurjongen Rinus gewoon een bandje, The Tornadoes. Toen bleek dat er in hun stad al een band bestond met die naam werden ze Golden Earrings. Als ze steeds professioneler en succesvoller worden, vervalt uiteindelijk de -s.
Als zanger Barry Hay (1967) en drummer Cesar Zuiderwijk (1970) de gelederen komen versterken, ontwikkelt Golden Earring zijn lokale beatpop tot een harder rockgeluid. Kooymans is dan de leidende gitarist en de melancholische songwriter met visie, naast de ruigere Barry Hay. Een gouden duo, de Jagger & Richards van de lage landen.
Met de jaren bleef de muziek van Golden Earring van roestvrij staal, met opzwepende concerten. Maar net als de andere drie had Kooymans de laatste decennia ook andere muzikale bezigheden. Zeker toen Barry Hay zich in 2007 met zijn vrouw vestigde op Curaçao en langere periodes niet in Nederland was. Kooymans’ muzikale vriendschap met de Amerikaanse gitarist Frank Carillo was te horen op het album On Location (2010) en hun album Mirage (2022), waarin de slide-gitaar een hoofdrol had.
Barry Hay (links) en George Kooymans spelen met Golden Earring hun laatste concert in Ahoy, op 16 november 2019. Foto Andreas Terlaak
Op een feestje bij drummer Cesar Zuiderwijk ontstond in 2016 een nieuwe band, Vreemde Kostgangers. De drie muziektitanen Henny Vrienten, Boudewijn de Groot en Kooymans gingen elkaar melodieën, zanglijntjes en teksten doorsturen. Met ontzettend veel plezier namen ze albums op en er kwamen theatertournees.
Nieuwe nummers
De drie maakten er geen parade van succesnummers van, het draaide om nieuwe liedjes. Juíst wat anders: herinneringen, mijmeringen, grapjes. In een NRC-recensie van een van hun eerste tournees valt te lezen hoe de drie toonden „dat er geen leeftijdsplafond bestaat voor muzikanten die bereid zijn elkaar artistiek naar een hoger plan te tillen”.
„We zijn bezig ons te gedragen naar onze leeftijd en naar onze levenservaring. Maar het is geen nostalgie dat we bedrijven”, zei Boudewijn de Groot erover tegen NRC.
Met hun laatste album Mist zetten Vreemde Kostgangers – samen, maar op afstand van elkaar gemaakt – in 2023 een dikke eindstreep. Vrienten overleed in 2022. En George Kooymans was levensbedreigend ziek. Die realiteit was er al een tijdje – hard en rauw. Zijn slotakkoord was een feit, zei Kooymans in spaarzame interviews.
In een interview met NRC haalde De Groot terug hoe George en Henny altijd hun eigen demo’s opnamen. „Daarna zaten we er samen aan in de studio. Toen hun ziektes roet in het eten gooiden, keken we hoe bruikbaar die eerste opnames waren. Goed wel. Al hadden we liever samen nog wat koortjes ingezongen of gitaren willen indubben. Maar dat is er niet van gekomen.”
De Groots ‘Hoe Meer Ik Dichterbij Kom’, over zijn vroeg gestorven moeder kreeg op de Kostgangers-plaat Mist de ingeleefde gezongen versie van Kooymans – „met waanzinnig veel emotie ingezongen. Hij heeft dat Haagse hé, dat het sappiger maakt. En een heel Amerikaanse manier van zingen.” Kooys laatste gitaarsolo was te horen in ‘Ik speel gitaar’, het instrument van hun drieën – licht stuwend, even voorzichtig als teder.