Een luid bejubeld blok van Ajax-verdediger Ahmetcan Kaplan in de slotfase, op een gevaarlijk schot van Leon Bailey, demonstreerde het voorzichtige optimisme bij Ajax donderdagavond. Complimenten van aanvoerder Jordan Henderson. Geen schot op doel, geen tegengoal. Het bleef 0-0 bij Ajax tegen Aston Villa, in de eerste wedstrijd in de achtste finale van de Conference League.
Het is de laatste kans om van een miserabel seizoen – vijfde in de Eredivisie, uitgeschakeld in de KNVB-beker – nog iets te maken. Deze week vijf jaar geleden versloeg Ajax in een magisch optreden Real met 4-1 in Madrid in de achtste finale van de Champions League. Nu vindt de club zich hier terug, in het derde Europese clubtoernooi – Ajax stroomde in na de uitschakeling in de Europa League.
De Conference League is het toernooi waar Ajax tot kort geleden nog zijn neus voor ophaalde; de sportieve en financiële strategie was immers gericht op de Champions League. „Als we in de Conference League moeten spelen, ben ik er niet meer”, zei algemeen directeur Edwin van der Sar eind 2021 – hij vertrok vorige zomer.
Nu wordt het, bij gebrek aan beter, toch omarmd. Ajax-vlaggetjes gaan massaal de lucht in, vroeg op de avond in de Johan Cruijff Arena. Prima sfeer, mooie tegenstander. Ajax in de rol van underdog, tegen de verrassend sterke nummer vier van de Engelse Premier League.
Ajax valt zeker niet tegen. Het is stabieler dan het in lange tijd is geweest, speelt vanuit een strakke organisatie. Het is de vierde wedstrijd in de meer defensieve formatie: vijf verdedigers, vier middenvelders, één spits. Eerder was dat tegen FK Bodø/Glimt en AZ geen succes, maar thuis tegen FC Utrecht afgelopen zondag gaf Ajax weinig kansen weg – een zeldzaamheid dit seizoen.
Verdedigers en controleurs
Donderdag dus de eerste test tegen een sterke, internationale tegenstander. Als Ajax naar achter leunt, is goed te zien dat de defensie op een lijn van vijf verdedigers staat, met kort daarvoor de controleurs Henderson en Sivert Mannsverk.
Dit duo vormt de machinekamer van de ploeg. Constant wijzen, praten, kijken, passen. Gaatjes dichtlopen. Als de aanvallende linksback Borna Sosa naar voren schuift, neemt Mannsverk meteen zijn positie over om zo de defensie intact te houden. Daar waar Henderson een slimme overtreding ‘hoog’ op het veld maakt, om vroegtijdig een mogelijke tegenstoot van Aston Villa te voorkomen.
Ajax maakt het veld klein, zakt in fases massaal terug, met alleen de eenzame spits Brian Brobbey voorin. Al kan dat niet voorkomen dat, als Kenneth Taylor en Jorrel Hato tegen elkaar opbotsen, Aston Villa-aanvaller Moussa Diaby makkelijk door het middenveld kan dribbelen en kan schieten. Dat doet hij zonder precisie. Het is maar een van de weinige kansen voor Aston Villa, waar de sterke spits Ollie Watkins nauwelijks in het spel voorkomt. Het is de verdienste van Ajax.
De compacte, vrij minimalistische speelwijze maakt dat er weinig avontuur zit in dit Ajax. Dat komt mede door het ontbreken van de geblesseerde buitenspelers Steven Berghuis en Steven Bergwijn, hun afwezigheid is een belangrijke reden voor de behoudende tactiek.
Ajax zoekt regelmatig de diepte via de sterke, snelle Brobbey. Die ontsnapt na een half uur links voorin, uit een goede steekpass van de net 18 jaar geworden Jorrel Hato. Maar Brobbey komt niet goed uit met zijn sprint en schiet in het zijnet.
Opvallend is de rust en controle bij de Noorse middenvelder Mannsverk, goed zichtbaar bij een opening op rechtsback Tristan Gooijer, met gevoel gegeven. Mannsverk kwam afgelopen zomer over van Molde, debuteerde weifelend, begin dit seizoen toen Ajax pijnlijk bij FC Twente verloor. Hij werd na een helft gewisseld, raakte daarna uit beeld door een blessure.
Hij noemt zich een voetbalnerd, deze week in het AD. Hij kijkt zijn eigen wedstrijden terug, is nadrukkelijk bezig met tactische details. „Thuis kijk ik veel naar de Premier League en Champions League. Hoe positioneren wereldspelers zich in vergelijking met mijn eigen spel”, zei hij in het interview. „Ik kan wedstrijden daarvoor ook pauzeren, zeker als ploegen zoals wij spelen.”
Grootste kans
Als hij het duel van donderdag terugziet, zal hij zien dat hij goed voorbereidend werk levert bij de grootste kans van Ajax, halverwege de tweede helft. Passje op Taylor, die combineert met Sosa waarop Taylor in kansrijke positie te zacht en te voorzichtig inschiet, doelman Emiliano Martinez kan redden.
Het publiek staat op de stoeltjes, kort voor tijd. Invaller Chuba Akpom wordt bij een kansrijke aanval neergetrokken door verdediger Ezri Konsa, die zijn tweede en dus rode kaart krijgt. Ajax voelt dat er meer mogelijk is, dringt aan, al is het tegelijkertijd beducht op de counter van Aston Villa. Gooijer krijgt even later ook een tweede gele kaart en zo blijft het 0-0. Dat biedt mogelijkheden voor de return volgende week donderdag op Villa Park in Birmingham.
Want, het was vanuit Ajax-perspectief een hoopgevend optreden. Een staande ovatie klonk niet voor niets, kort na half negen, in een seizoen waarin het publiek vaak vroegtijdig het stadion verliet.
