AS Roma heeft voor het derde seizoen op rij Feyenoord uitgeschakeld in Europa. De nummer 6 van de Serie A versloeg de Rotterdammers na strafschoppen, na een gelijke stand na reguliere speeltijd en verlenging (1-1). Beide ploegen speelden vorige week ook gelijk tegen elkaar in De Kuip.
AS Roma versloeg Feyenoord twee jaar geleden in de finale van de Conference League (1-0) en schakelde de Rotterdammers vorig jaar ook na verlenging uit in de kwartfinales van de Europa League. En ook dit keer werd het geen driemaal scheepsrecht voor Feyenoord. Romelu Lukaku miste in de strafschopserie voor AS Roma. Namens Feyenoord verzuimden Dávid Hancko en de ingevallen Alireza Jahanbakhsh vanaf elf meter te scoren.
Trainer Arne Slot twijfelde geen moment om Santiago Giménez op te stellen, nu de Mexicaanse spits weer volledig is hersteld van een kuitblessure. De coach zag zijn topscorer na de winterstop pas eenmaal scoren en veel kansen missen. „Maar hij heeft zichzelf al zo vaak bewezen”, zei Slot vlak voor de aftrap. „Het gaat niet lang duren voordat hij weer doel treft.”
Slot kreeg al snel gelijk in een volgepakt Stadio Olimpico. Uitgerekend Giménez schoot Feyenoord al in de 5e minuut op voorsprong in Rome. Hij scoorde op aangeven van Bart Nieuwkoop, de rechtsback die opnieuw als rechtsbuiten startte. Nieuwkoop hield Alireza Jahanbakhsh en Yankuba Minteh op de bank. Vergeleken met het thuisduel keerden ook Quinten Timber en Lutsharel Geertruida weer terug in de basiself van de kampioen uit Rotterdam. Justin Bijlow en Gernot Trauner ontbreken voorlopig nog bij de nummer 2 van de Eredivisie.
Feyenoord kon niet lang van de voorsprong genieten. Lorenzo Pellegrini tekende na een kwartier voor een prachtige gelijkmaker. Vervolgens voetbalde AS Roma makkelijker maar bleef Feyenoord overeind. In een poging het wedstrijdbeeld te veranderen bracht trainer Slot na een klein uur Ramiz Zerrouki en Luka Ivanusec voor Calvin Stengs en Igor Paixão.
Slot was ook voorzichtig met Giménez en haalde de Mexicaan in de 78e minuut naar de kant voor Ayase Ueda. De wissels pakten goed uit. Feyenoord had in de tweede helft meer controle over de wedstrijd dan voor rust. Ook in verlenging deed Feyenoord niets onder voor de nummer 6 van de Serie A. Lutsharel Geertruida kwam een stapje tekort voor de 1-2. Doelman Timon Wellenreuther, de vervanger van de geblesseerde Bijlow, voorkwam met een snelle reflex in blessuretijd van de verlenging dat Lukaku scoorde.
De Europese Unie pakt Israël voorlopig niet aan voor schending van humanitair recht in Gaza. Na diplomatieke dreigementen uit Brussel beloofde Israël de invoer van hulpgoederen via de VN weer mogelijk te maken. Israël krijgt nu eerst de kans te bewijzen dat het zich aan deze belofte houdt, bleek tijdens een vergadering van ministers van Buitenlandse Zaken. Sancties blijven als optie op tafel.
Eind vorige week bereikten Israël en de EU een akkoord over het hervatten van hulp. Zo moet Israël meer hulptransporten toelaten, drie grensovergangen voor hulp openen, waterleidingen herstellen en zorgen voor minimaal 25 bakkerijen en 20 keukens.
Over de vraag of Israël zich aan deze afspraken houdt, ontstond prompt verwarring. Eurocommissaris Hadja Lahbib (Crisisbeheer) zei dat de afspraken niet volledig werden nagekomen en dat er onduidelijkheid was over het aantal vrachtwagens dat Gaza nu binnenkomt. Volgens minister Caspar Veldkamp (Buitenlandse Zaken, NSC) zijn er maandag 180 vrachtwagens met hulp doorgelaten, zondag 160. De ministers spraken daarom vanwege de verwarring af dat de EU zélf de afspraken gaat controleren en dat ambassadeurs daar tweewekelijks van op de hoogte worden gebracht. Aan het einde van de zomer maken de ministers de balans op.
Lees ook
De cijfers laten zien: er komen lang niet genoeg trucks met voedsel Gaza binnen
Honderden trucks
EU-buitenlandchef Kaja Kallas onderstreepte dat er wel vooruitgang zichtbaar was, maar zei ook: „We moeten meer zien. We hebben een afspraak met Israël om de situatie op de grond echt te verbeteren. Maar het gaat niet om de afspraak, het gaat om uitvoering van de afspraak.” Zo lang de humanitaire situatie niet verbetert, „hebben we met zijn allen niet genoeg gedaan”.
Vanuit Gaza kwamen ook de afgelopen dagen berichten dat bij voedseldistributie en tijdens gevechten weer slachtoffers zijn gevallen. Het VN-kantoor voor coördinatie van humanitaire hulp (OCHA) meldde dat maandag zeven kinderen om het leven zouden zijn gekomen terwijl ze stonden te wachten bij een distributiepunt voor water. Donderdag zouden vrouwen en kinderen zijn omgekomen bij een distributiepunt voor voedsel. UNICEF noemde het vorige week nog een schande dat telkens weer mensen omkomen bij distrubtiepunten en riep Israël op zich te houden aan het internationaal humanitair recht. VN-organisaties waarschuwden ook voor een tekort aan brandstof. Vorige maand stelde UNICEF dat bijna zesduizend kinderen in Gaza ondervoed zijn, van wie er duizend slecht aan toe zijn.
Het gaat niet om de afspraak, het gaat om uitvoering van de afspraak
Het humanitaire akkoord dat Kallas sloot met de Israëlische minister van Buitenlandse Zaken, Gideon Saar, werd in Brussel meteen gepresenteerd als een diplomatiek succes. Als Israël inderdaad weer dagelijks hulp doorlaat, is dat een belangrijke doorbraak, ook al is de humanitaire nood daarmee bij lange na niet gelenigd. Vóór de Gaza-oorlog reden dagelijks honderden trucks naar Gaza.
Importstop
Het akkoord haalde ook de angel uit een steeds pittigere Europese discussie over Israëls optreden in Gaza. Traditioneel is de EU hopeloos verdeeld als het om Israël gaat. Ierland en Spanje zijn kritisch op Israël en zijn geneigd de kant van de Palestijnen te kiezen. Duitsland is gezien de Holocaust uiterst terughoudend in het bekritiseren van Israël.
Nederland koos in de Gaza-oorlog, die volgde op de terreuraanslag van Hamas en de gijzeling van Israëliërs, lang de kant van Israël. Op initiatief van Veldkamp onderzocht de EU dit voorjaar of Israël zich nog wel hield aan de humanitaire verplichtingen die zijn opgenomen in het Associatieakkoord dat het met de EU sloot. In het akkoord zijn de betrekkingen tussen Israël en de EU geregeld, het bevat onder andere voor Israël belangrijke afspraken over handel.
Palestijnen in Gaza begeleiden een hulptransport. Foto Dawoud Abu Alkas/Reuters
De EU stelde vervolgens formeel vast dat er „aanwijzingen” zijn dat Israël de humanitaire verplichtingen schendt die in artikel 2 van het akkoord zijn vastgelegd. De Europese Commissie stelde daarna, op verzoek van de regeringsleiders, een lijst op met mogelijke sancties. De meest vergaande optie is opschorting van het akkoord, maar daar is unanimiteit voor vereist. Dat is vrijwel niet haalbaar. Ook zouden handelsafspraken opgeschort kunnen worden. Zo’n besluit vereist een gekwalificeerde meerderheid – en dat is moeilijk als een groot land als Duitsland zou afhaken. Daarnaast zouden landen individueel sancties kunnen opleggen, zoals een importstop op goederen uit de bezette Westelijk Jordaanoever.
Kleine opening
De diplomatieke druk die ontstond door het Europese onderzoek was genoeg om Israël zover te krijgen de hulpverlening weer op te voeren. De hulpverlening was goeddeels overgenomen door de Israëlisch-Amerikaanse Gaza Humanitarian Foundation (GHF). Bij de distributiepunten van GHF vallen vaak doden als beveiligers het vuur openen op burgers die iets van de spaarzame hulpgoederen proberen te bemachtigen. Volgens de VN zijn op en rond GHF-distributiepunten in de afgelopen zes weken zeker 875 doden gevallen.
De EU wil niets te maken hebben met het GHF en drong bij Israël aan op hervatting van hulp op grotere schaal door de VN en bekende ngo’s. Het akkoord leidt dus mogelijk tot een lichte verbetering van de humanitaire situatie. Dat is hoe dan ook winst, al is het gezien de rampzalige situatie in Gaza slechts een kleine stap.
Het akkoord is tegelijk net genoeg voor de EU om voorlopig te ontkomen aan moeilijke beslissingen over zwaardere sancties. Met de overeenkomst is een kleine opening geschapen waardoor Israël voorlopig aan druk van de EU kan ontsnappen. Nederland heeft door de discussie over het akkoord te openen bereikt dat meer hulp wordt toegelaten tot Gaza. Boven aan de agenda staat nu een staakt-het-vuren en vrijlating van de gijzelaars, op die gesprekken heeft Nederland hooguit indirect invloed.
Frank Butselaar had maandag zijn vliegticket naar Nederland al geboekt toen de Amerikaanse Immigratiedienst ICE hem voor de deuren van de gevangenis opwachtte. De Nederlandse belastingadviseur had er net dertig maanden cel op zitten. Nu zit hij weer achter slot en grendel omdat hij, zo schrijft het FD, niet over een visum beschikt en dus per direct illegaal in de VS is.
Butselaar stond jarenlang bekend als de ‘fiscalist van de sterren’, van onder anderen Linda de Mol en dj’s Tiësto en Afrojack, maar viel door de mand toen de VS hem veroordeelden wegens belastingfraude. Tussen 2012 en 2018 zou het land door zijn constructies voor zo’n honderd miljoen dollar aan belastinginkomsten zijn misgelopen.
Butselaar begon zijn carrière als mkb-belastingadviseur en ontpopte zich tot een geliefd financieel adviseur van bekende Nederlanders. Zo won Linda de Mol dankzij Butselaar een zaak tegen de Belastingdienst, die stelde dat zij fiscaal als werknemer van RTL in dienst was. Onterecht, vond De Mol.
Na de zaak bleven Butselaar en De Mol samenwerken. Zo was hij ook van 2013 tot 2023 lid van de raad van toezicht van Linda.foundation, een initiatief van de presentatrice en haar tijdschrift Linda. om gezinnen die het financieel zwaar hebben te steunen.
‘Atypische Zuidas-advocaat’
„Een bijtertje”, omschrijft opiniemaker Jort Kelder hem, in de FD-podcastserie over Butselaar, De Fiscalist van de sterren. Kelder klopte na de succesvolle zaak van De Mol ook bij de fiscalist aan, vanwege vergelijkbare „herrie” met de Belastingdienst. Hij zag Butselaar als een atypische „Zuidas-advocaat”, „geen kakker maar een beetje een vrije jongen in de advocatuur”. Kelder won zijn zaak tegen de Belastingdienst in 2011.
Maar de glorie van Butselaar bleek niet voor eeuwig: Nederlandse opsporingsdienst Fiod en het Openbaar Ministerie kregen lucht van zijn successen en vielen in 2018 zijn kantoor en huis in Naarden binnen, op verdenking van het plegen van omvangrijke belastingfraude.
Butselaar spreekt vanaf het begin alle aantijgingen tegen. In 2022 doet hij in een interview met Quote uitgebreid verslag van de Fiod-inval – ‘Wat kunt u beter wel en niet doen’ als de Fiod voor uw deur staat, luidt de introductie. Butselaar uit zijn irritatie over het handelen van het OM tijdens het onderzoek. „Er is sprake van een tunnelvisie, je kunt het gewoon niet goed doen”, zegt hij. Zijn vertrouwen in de overheid is „onherstelbaar beschadigd”.
In 2018 noemde zangeres Patricia Paay de fiscalist in een interview met Story”een zak”. Hij zou haar niet hebben verteld dat ze haar belastingaangiften nog moest betalen, wat haar zo’n 200.000 euro zou hebben gekost. De Belastingdienst legde in 2017 beslag op haar huis, in 2020 werd dat door de rechtbank Zeeland-West-Brabant opgeheven.
Uitgeleverd aan VS
Het onderzoek van het OM liep nog toen Butselaar in zijn vakantiehuis in Italië een uitleveringsverzoek kreeg naar de VS, die hem aanklaagden voor grootschalige belastingontduiking. De strafeis was twintig jaar cel, het werden er tweeënhalf. Dat kwam volgens het FD, dat aanwezig was bij de rechtszaak, door een vormfout van justitie. Hierdoor vervielen vijf punten van de aanklacht. Butselaar bekende schuld voor de overgebleven aanklacht.
Lang hoefde de belastingadviseur niet door te brengen in een Amerikaanse cel. De 21 maanden die hij in voorarrest zat, deels in Italië en daarna in de VS, werden meegerekend. Ondertussen kozen de Nederlandse dj’s Tiësto en Afrojack voor een schikking in de VS, voor het niet betalen van belastingen, meldde het FD in 2023.
Vroeger was ik de held op feestjes. Nu vertel ik nooit meer iemand wat ik doe voor de kost
Geen warm welkom
Waar Butselaar zich nu bevindt en wanneer hij naar Nederland vertrekt, is vanwege het arrest door ICE onduidelijk. Een warm welkom zal het niet zijn: het OM heeft nog een zaak tegen hem lopen wegens belastingfraude. Ook spande dj Afrojack een rechtszaak tegen advocatenkantoor Greenberg Traurig aan, wegens het ‘stelselmatig’ voorliegen – het advocatenkantoor waar Butselaar als fiscalist werkte. De Amsterdamse rechter drong in april aan op een schikking.
De aanklachten van de VS en Nederland hebben Butselaar niet koud gelaten. In een interview met het FD in 2023 zegt hij: “Ik had nooit belastingadviseur moeten worden. […] Vroeger was ik de held op feestjes. Nu vertel ik nooit meer iemand wat ik doe voor de kost”.
Met een stoïcijnse blik rent Ada Hegerberg naar de zijlijn, slaat drie keer met haar rechterhand op haar borst en wijst naar het veld om vervolgens met de armen wijd haar team bijeen te roepen. Alsof ze wil zeggen, ‘ik hoor hier thuis, wij horen hier thuis’. Hegerberg heeft net gelijk gemaakt tegen gastland Zwitserland in het officiële openingsduel van het EK voetbal.
Het is niet zomaar een goal – maar pas haar eerste op een eindtoernooi sinds 2015. Vijf jaar weigerde ze te spelen voor de nationale ploeg, uit protest tegen de omgang van de Noorse bond met het vrouwenvoetbal. De toernooien die ze wél speelde, verliepen teleurstellend voor Hegerberg (30), Champions League-topscorer aller tijden en in 2018 gekozen tot beste speelster ter wereld.
Voor de nationale ploeg eindigden die toernooien ook niet goed. Maar nu staat Hegerberg met Noorwegen in de kwartfinale van het EK, woensdag wacht in Genève Italië.
Noorwegen is een van de voorlopers in het vrouwenvoetbal. In de eerste jaren na de oprichting van de grote internationale toernooien – in de jaren tachtig en negentig – eindigde Noorwegen bijna altijd bij de laatste vier. Maar door de snelle ontwikkeling van de sport in andere landen werd Noorwegen voorbijgestreefd.
Protest
Na het teleurstellende EK in 2017 – Noorwegen scoorde niet en verloor alle duels – besloot sterspeelster Hegerberg een „pauze” in te lassen bij het nationale team. Ze had al vaker publiekelijk kritiek geuit op de omgang van de bond met het vrouwenvoetbal. In Noorwegen viel dat niet goed, haar besluit zou egoïstisch zijn.
Maar ze kon ook op steun rekenen. Onder meer van Lise Klaveness, destijds voetbalanalist. „Ada Hegerberg pleit terecht voor een prestatiecultuur, hoge normen, een kwalitatief sportprogramma en goed leiderschap”, schreef Klaveness in een opiniestuk voor de nationale omroep NRK.
Klaveness – voormalig Noors international en advocaat – werd in 2018 directeur topvoetbal bij de Noorse bond en in 2022 bondsvoorzitter. Dat betekende ook de terugkeer van Hegerberg in de nationale ploeg. De hooggespannen verwachtingen rond haar rentree werden echter niet waargemaakt. Op het EK die zomer verloor de ploeg met 8-0 van Engeland.
De Noorse bondsvoorzitter Lise Klaveness tijdens een FIFA-congres in maart 2022 in Doha. Foto Hassan Ammar / AP
Datzelfde jaar kreeg de Noorse bond om een heel andere reden wereldwijde aandacht. In aanloop naar het mannen-WK in Qatar, eind 2022, baarde Klaveness opzien door zich op het FIFA-congres uit te spreken tegen de „onacceptabele manier” waarop het toernooi aan de golfstaat was toegewezen, met „onacceptabele gevolgen”. Ze wees op de mensenrechtensituatie in het land en riep op tot compensatie van de families van gastarbeiders die om het leven waren gekomen bij de bouw van stadions.
Klaveness wees de FIFA slechts op hun eigen statuten en verantwoordelijkheden, zei ze. De Noorse bond, die zich als een van de weinige bonden ook uitsprak tegen het Israëlische geweld in Gaza, verschilt daarin van andere federaties, die vaak voor een diplomatieke toon kiezen.
Geridderd
Klaveness – sinds dit voorjaar een van de twee vrouwelijke leden in het UEFA-bestuur – en Hegerberg, passen in een traditie van Noorse pioniers in het vrouwenvoetbal. Ellen Wille stond met een toespraak op het FIFA-congres van 1986 aan de wieg van het WK voor vrouwen. Karen Espelund trad in 2011 als eerste vrouw toe tot het UEFA-bestuur. En Per Omdal, voormalig vice-voorzitter van de UEFA en preses van de Noorse bond, maakte zich hard voor vrouwenvoetbal. Daarvoor werd hij in 2022 geridderd in Noorwegen. Klaveness omschrijft Omdal tegenover persbureau AP als haar „mentor” met wie ze nog wekelijks contact heeft.
Woensdag moet blijken of Noorwegen oude tijden kan doen herleven, door zich voor het eerst in twaalf jaar te plaatsen voor de halve finales op een eindtoernooi. Hoewel aanvoerster, is Hegerberg in eigen land nog altijd niet onomstreden. In het derde groepsduel tegen IJsland – de Noren waren al zeker van de kwartfinales – werd geëxperimenteerd met een andere voorhoede. Met name de 20-jarige Signe Gaupset maakte indruk. In een peiling zei 75 procent Hegerberg liever op de bank te zien starten tegen Italië.
Voor Klaveness zal de erfenis van Hegerberg niet afhangen van die ene wedstrijd. „Ada ziet nu al in dat ze deel is van iets groters, een verbinding met de geschiedenis.”