Zijn celstraf werd afgelopen zomer teruggebracht van acht naar één jaar, en zelfs die hoeft de Thaise oud-premier Thaksin Shinawatra niet uit te zitten. Volgens de Thaise minister van Justitie staat de 74-jarige Thaksin, tevens voormalig eigenaar van voetbalclub Manchester City, op een lijst van 930 veroordeelden die vervroegd vrijkomen omdat ze te ziek of oud zijn voor de gevangenis. Dat melden internationale persbureaus dinsdag.
Thaksin keerde afgelopen september terug in Thailand na een zelfverkozen ballingschap van vijftien jaar, in de hoop in zijn thuisland zijn veelbewogen leven af te sluiten. Hij was van 2001 tot 2006 premier van Thailand. In het laatste jaar zette het leger hem af bij een staatsgreep. In 2010 werd hij wegens corruptie veroordeeld, maar hij vertrok naar Dubai om dat vonnis te ontvluchten omdat hij vond dat het ging om een politieke afrekening.
Direct na zijn veelbewogen terugkeer in Thailand werd Thaksin voor aanvankelijk acht jaar vastgezet, maar de Thaise koning honoreerde kort daarna zijn gratieverzoek en verkortte de celstraf van de oud-premier naar een jaar. Dat gebeurde op medische gronden: Thaksin zou kort na zijn gevangenneming last hebben gekregen van een hoge bloeddruk en pijn op de borst. Volgens zijn welgestelde familie moest hij in de maanden die volgden ook tweemaal onder het mes.
Omstandigheden onbekend
Volgens Thaise media komt de populaire oud-premier misschien al aankomend weekend vrij. Onder welke omstandigheden is nog niet bekend. Het kan zijn dat Thaksin een enkelband moet dragen, of dat hij met reisbeperkingen door het leven moet.
Thaksin benutte de voorsprong die hij als telg uit een steenrijke Thaise familie kreeg door een succesvol telecommunicatiebedrijf op te bouwen. Hij gebruikte zijn verdiende miljarden om rond de eeuwwisseling de populistische partij Pheu Thai op te richten. Inmiddels heeft zijn dochter, Paetongtarn Shinawatra (37), daar de leiding over. Als tweede partij van Thailand maakt Pheu Thai sinds vorige zomer weer deel uit van de huidige Thaise regering — samen met twee pro-juntapartijen.
Lees ook Thaise partij Pheu Thai betaalt de prijs voor verraad
Inwoners van Venray en omliggende gemeenten worden dit weekend geadviseerd om hun drinkwater eerst drie minuten te koken. Bij een controle door het Limburgse drinkwaterbedrijf WML op vrijdag werd een lichte verontreiniging met de E.coli-bacterie, ook wel de poepbacterie, vastgesteld. Het kookadvies geldt voor 13.750 huishoudens in de gemeenten Venray, Bergen en Horst aan de Maas.
Hoe het drinkwater in delen van Noord-Limburg verontreinigd is geraakt, is nog niet bekend. Begin oktober raakte ook het drinkwater in delen van Apeldoorn en omgeving besmet. In mei en juni werd de poepbacterie in het drinkwater in de Gelderse dorpen Ellecom en Dinxperlo aangetroffen. Uit onderzoek van drinkwaterbedrijf Vitens bleek dat die besmettingen werden veroorzaakt door technische fouten en beschadigde zuiveringsinstallaties.
Lees ook
Waardoor raakte het drinkwater in Apeldoorn en omgeving besmet met een poepbacterie? En drie andere vragen
Voor de mensen in de Noord-Limburgse dorpen is het dit weekend niet nodig om flessenwater in te slaan, melden Limburgse media. Het zou voldoende zijn om drinkwater drie minuten lang te koken om een besmetting met de bacterie te voorkomen. Die wordt al bij 70 graden Celsius gedood. Bij een eventuele besmetting krijgen de meeste mensen geen klachten, alleen bij een verminderde weerstand kunnen gedurende een paar dagen maag- en darmklachten ontstaan.
Toch wordt in Venray en in de omliggende dorpen veel flessenwater gehamsterd, schrijft De Limburger. Zaterdagochtend was al het flessenwater al uitverkocht, supermarkten beloven een spoedige herbevoorrading. Of de recente besmetting van het drinkwater in Noord-Limburg samenhangt met de eerdere besmettingen in Gelderland is niet duidelijk. Het Limburgse drinkwaterbedrijf, de veiligheidsregio Limburg-Noord en het RIVM waren zaterdag niet bereikbaar voor vragen.
Het Democratische campagnekantoor in Arizona, in de stad Tempe, is gesloten vanwege een reeks beschietingen in de afgelopen weken. Dat meldden Amerikaanse media vrijdagavond. Het kantoor, dat presidentskandidaat Kamala Harris deelt met de Democratische partij in Arizona, werd drie keer beschoten in een maand tijd.
De beschietingen vonden plaats op 16 en 23 september en 6 oktober, allemaal rond middernacht toen er niemand aanwezig was in het pand. Niemand raakte gewond. Toch maken campagnemedewerkers zich grote zorgen: het politieke klimaat in de VS is in aanloop naar de verkiezingen in november gewelddadiger geworden. De Republikeinse presidentskandidaat en oud-president Donald Trump is meerdere keren doelwit geweest van een (gepoogde) aanslag.
Er zijn geen verdachten aangehouden van de beschietingen op het kantoor in Arizona. Wel heeft de politie beelden vrijgegeven van een auto waaruit mogelijk geschoten werd. Ook zijn kogelgaten op foto’s te zien. De politie meldde na de tweede beschieting op 23 september dat extra maatregelen werden genomen „om de veiligheid van personeel en anderen in de omgeving te waarborgen”. Het onderzoek naar daders en motieven loopt nog.
De Democratische kandidaat Lauren Kuby voor de Senaat in Arizona zei vrijdag dat werknemers van het Tempe-kantoor inmiddels op andere plekken zijn ondergebracht: zij werken nu in „huizen en andere onbekende locaties”. Maar, zo zei Kuby in een interview volgens The New York Times: „We geven niet op.”
Kamala Harris zal donderdag naar Arizona reizen, meldt de Amerikaanse nieuwssite ABC News.
Liveblog Race naar het Witte Huis
Obama roept zwarte mannen tot de orde: stem op Trump is ‘onacceptabel’
Achter de schermen wist iedereen het. De Europese Commissie schreef er vier jaar geleden over in haar Turkije-rapportage. Het Europese Hof voor de Rechten van de Mens deed er in 2022 een uitspraak over. Europese diplomaten in Brussel en Turkije zitten er al jaren mee in hun maag. En ook de ministeries van Asiel en Migratie en Buitenlandse Zaken in Den Haag bevestigen desgevraagd tegenover NRC „bekend te zijn” met de berichtgeving.
Maar nu staat het in meerdere Europese kranten: Turkije mishandelt vluchtelingen in door de EU gefinancierde uitzetcentra en dwingt hen formulieren te ondertekenen waarop staat dat ze „vrijwillig terugkeren” naar hun landen van herkomst – inclusief Syrië en Afghanistan. Dat blijkt uit ruim een half jaar lang onderzoek door NRC, onderzoekscollectief Lighthouse Reports en zeven andere partners, waaronder El País, Der Spiegel en Le Monde, dat vrijdag naar buiten kwam.
Lees ook
Mishandeld in een Turks uitzetcentrum. ‘Dit project is gefinancierd door de EU’
In een eerste reactie tijdens een persconferentie vrijdagochtend herhaalde een woordvoerder van de Europese Commissie in Brussel grotendeels de antwoorden die ze al aan de onderzoekende media had gegeven: Turkije is een belangrijke partner, de EU-gelden hebben de situatie in de centra over het algemeen verbeterd, en er wordt nauw gemonitord. „Als we bewijzen ontvangen van mensenrechtenschendingen of schendingen van andere fundamentele waarden”, zegt de woordvoerder, „dan zullen we de situatie natuurlijk adresseren. Ik ga nu niet verder speculeren.”
Een schande, vindt Kamerlid Kati Piri (Groenlinks-PvdA), die vertelt dat ze al in 2018, toen ze nog Turkije-rapporteur was voor het Europees Parlement, de Commissie heeft bevraagd over berichten over gedwongen terugkeer van Syriërs. „We zijn zes jaar verder“, zegt Piri telefonisch. „Dat deze grove mensenrechtenschendingen op grote schaal plaatsvinden, met medeweten van en financiering door de EU, is echt onacceptabel.”
Piri zegt schriftelijke vragen in te zullen dienen bij het kabinet. Haar partijgenoot in het Europees parlement, Tineke Strik, roept de Europese Commissie „per direct” om „een transparant onderzoek te starten en financiering van deze projecten in Turkije op te schorten tot duidelijkheid is verschaft”.
Overeenkomsten zijn ‘cruciaal’
De coalitiepartijen PVV, VVD en BBB waren vrijdag niet beschikbaar voor een reactie op het onderzoek. Diederik Boomsma, woordvoerder asiel en migratie van coalitiepartij NSC, reageerde wel. „Afschuwelijk”, noemt hij de bevindingen. Toch zijn migratie-overeenkomsten met derde landen, zoals Turkije, volgens hem „cruciaal.” Je moet „niet zomaar een zak geld geven” en zeggen „houd ze tegen,” aldus Boomsma. Je moet er volgens hem op toezien dat „cruciale rechten niet worden geschonden” en mensen „goed worden behandeld”.
Het kabinet-Schoof schrijft in het regeerprogramma in te willen zetten op „partnerschappen met relevante migratielanden” om zo „opvang in de regio te bevorderen”. Desgevraagd laat het ministerie van Asiel en Migratie weten daarom in te zetten op een „continuering van de financiering van opvang van vluchtelingen in Turkije” alsook op „continuering van de hervestiging onder de EU-Turkije verklaring”.
Van die hervestiging kwam afgelopen jaren weinig terecht. Hoewel onder de Turkijedeal de afspraak was dat Europa voor iedere Syriër die wordt teruggestuurd naar Turkije een andere Syriër via legale wegen opneemt, werkte dit mechanisme in de praktijk niet en werden sinds 2016 zo’n 40.000 Syriërs via deze weg hervestigd in een Europees land – iets meer dan 1 procent van de ruim 3 miljoen geregistreerde Syriërs in Turkije. Turkijke dringt er al jaren op aan dat Europa meer vluchtelingen opneemt, diplomaten erkennen dat dit te weinig gebeurt.
Nederland nam in dit kader zo’n 5.500 Syriërs op. Dat het ministerie schrijft daarmee te willen doorgaan, is opvallend. Geert Wilders (PVV) heeft altijd benadrukt dat Nederland „vol” zit en is tegen extra vluchtelingenopvang. Minister Faber (Asiel en Migratie, PVV) heeft bij de Europese Commissie gepleit voor een opt-out van Europese migratie-afspraken.
Geweld tegen Syriërs
Ondertussen nemen in Turkije spanningen over vluchtelingenopvang gewelddadige vormen aan. Begin juli braken in het land massale rellen tegen Syriërs uit waarbij honderden huizen en winkels werden aangevallen of in brand gestoken. Zo’n 90 procent van de Turken wil dat Syriërs terugkeren en 70 procent steunt gedwongen uitzetting, blijkt uit peilingen. Dat is de binnenlandse politieke context waarin president Erdogan de uitzettingen massaal opvoert: sinds juni 2023 zijn volgens Ankara 180.000 mensen uitgezet en zo’n 160.000 Syriërs ‘vrijwillig’ teruggekeerd.
De angst voor uitzetting en het gebrek aan toekomstperspectieven drijft veel vluchtelingen vanuit Turkije naar Europa. Diplomaten en academici waarschuwen dat een teveel aan ‘opvang in de regio’ kan leiden tot een exodus uit die regio. „Het is een totale mislukking”, zegt een Europese diplomaat over de inzet van de EU op financiering van de uitzetcentra. „Niet alleen in termen van mensenrechten, maar ook in termen van migratie-management.”
„We moeten mensen die vluchten voor oorlog en geweld gewoon fatsoenlijk opvangen in Nederland en de rest van Europa”, zegt Kamerlid Christine Teunissen (PvdD). De migratiedeals met Turkije en andere landen werken volgens haar als „een soort aflaat”, maar lossen de problemen niet op en leiden tot misstanden zoals die in de centra. Het argument van partijen als NSC dat daarop meer toezicht moet komen, is volgen Teunissen onrealistisch: dat werkt niet in landen waar „minder democratische controle is”, zegt ze. „Europa en Nederland moeten zelf verantwoordelijkheid nemen.”
Uitbreiding van uitzetcentra
In de persconferentie vrijdagochtend deed de Europese Commissie dat niet. De woordvoerder zei daar dat het „de verantwoordelijkheid van de Turkse autoriteiten [is] om aantijgingen van mistanden grondig te onderzoeken.” Zelf kondigde de Commissie vooralsnog geen onderzoek aan.
In Brussel wordt juist gesproken over eventuele uitbreiding van de EU-steun aan de Turkse uitzetcentra, bevestigt het ministerie van Buitenlandse zaken. Het ministerie geeft geen antwoord op de vraag welk standpunt Nederland daarbij inneemt. Er is nog geen besluit genomen, schrijft het ministerie. „We kunnen daarom niet ingaan op de gaande discussie.”
