Tiësto, de dance-Godfather uit Breda, treedt als eerste Nederlander tijdens de Superbowl op. Wat maakt hem zo populair?

De Bredase dj Tijs Michiel Verwest (1969), beter bekend als Tiësto, zal aankomende zondag als eerste Nederlander ooit optreden tijdens de Super Bowl – de finale van de National Football League (NFL) in de Verenigde Staten, een van de grootste sportevenementen ter wereld. De 58ste editie van de Super Bowl vindt dit jaar op 11 februari plaats in Las Vegas. Verwacht wordt dat er zo’n 115 miljoen Amerikanen zullen inschakelen, en nog tientallen miljoenen kijkers wereldwijd.

Tiësto is de eerste dj ooit die de Super Bowl ‘in-game’ begeleidt: tijdens de warming-up en de rustmomenten in de wedstrijd zal hij het publiek vermaken. Het is de nieuwste toevoeging aan het spektakelstuk dat de Super Bowl heet. Er zou namelijk tijdens de wedstrijd niet genoeg te doen zijn, dus werd dit jaar voor het eerst besloten om de dj, die eerst alleen de warming-up deed, ook ‘in-game’ te laten draaien. De fameuze halftime-show, het optreden tijdens de pauze, is voor r&b-icoon Usher – hij volgt Rihanna op, die vorig jaar 121 miljoen kijkers trok. Onder andere U2, Beyoncé, Michael Jackson, Prince, Madonna, Paul McCartney en de Rolling Stones gingen hen voor.

Tiësto werd twintig jaar geleden voor de derde en tot nu toe laatste keer door tijdschrift DJ Mag uitgeroepen tot beste dj ter wereld. In 2011 was hij volgens het vermaarde blad Mixmag zelfs de beste dj aller tijden. Maar in 2023 stond hij in de lijst van DJ Mag slechts op nummer 23. Waarom krijgt deze Ridder in de Orde van Oranje-Nassau dan juist dit jaar het allergrootste podium? In andere woorden: wat maakt Tiësto zo tijdloos populair? En hoe weet hij al decennialang aan de absolute top te blijven?

Tijd voor een opfriscursus Tiësto: zes redenen waarom hij de kruiden in de Super Bowl mag mixen.

1. Tiësto de pionier

Tiësto is de onbetwiste pionier van de EDM (Electronic Dance Music). Met zijn unieke stijl en opvallend energieke optredens, bracht hij dancemuziek jaren geleden naar de mainstream. Aan het eind van de jaren tachtig stond hij nog voor 125 man in de piepkleine Bredase ‘rave cave’ De Spock, maar in 2003 verkocht hij al als eerste dj ter wereld in z’n eentje een stadion uit, de GelreDome. In 2016 won hij als eerste dj de Edison Oeuvre Prijs en hij maakte de eerste housetrack die in Amerika een hit werd, zijn remix van ‘Delerium’ van Silence. Ook won hij meerdere Grammy’s. Niet voor niets dus dat zijn bijnaam ‘The Godfather of EDM’ is.

Deze weg omhoog begon midden jaren negentig, toen Tiësto achter de kassa van platenzaak Basic Beat aan de Nieuwe Binnenweg in Rotterdam werkte. Onder de naam Basic Beat Recordings bracht de zaak compilatie-cd’s vol trancemuziek uit – de Forbidden Paradise-serie, geproduceerd door de jonge Tiësto. In 1997 produceerde hij ook zijn eerste eigen album, Magik One: First Flight, maar dat wilde niemand uitbrengen. Dus deed hij het zelf. Hij zette zijn eigen label Black Hole Recordings op en perste zelf 500 cd’s, met zijn telefoonnummer achterop.

Lars Holte, een Noorse dj en muziekdistributeur, stuitte per toeval op een compilatie-cd van platenzaak Basic Beat en was dermate onder de indruk dat hij op zoek ging naar de producer. Die stond toevallig achter de kassa. Holte bestelde direct 10.000 cd’s van Tiësto’s eigen album dat eerst niemand had willen uitbrengen. Tiësto vertrok naar Noorwegen en sliep nachtenlang bij Holte op de bank. Het album werd een hit, Tiësto mocht het land rondtoeren en de rest is historie.

2. Tiësto de grootste exporteur van muziek uit Nederland

Zoals het een Godfather betreft, is Tiësto nog altijd de motor van de Nederlandse dance-exportmachine. Dance is met stip ’s lands grootste muzikale uithangbord: van de tien artiesten met de meeste internationale optredens in 2023, waren er acht dj. 87 procent van de inkomsten door muziekoptredens in het buitenland waren danceoptredens. Met 121 optredens in het buitenland trad Tiësto in 2023 het vaakst op van alle Nederlandse artiesten.

Lees ook
Tiësto was in 2023 het grootste exportproduct van de Nederlandse muziekwereld

Voor veel Nederlanders lijkt Tiësto wellicht meer iemand ‘van vroeger’, van de fameuze Sensation White-feesten in de ArenA bijvoorbeeld. Maar dan vergeten we dat hij in het buitenland een ware superster is. Kijk eens naar de videoclip van ‘The Motto’: een gelikte, Hollywoodachtige clip, gesitueerd in de jaren twintig van de vorige eeuw: 160 miljoen views. Of ‘The Business’ (285 miljoen views): een zombie wordt danser, in de stijl van The Walking Dead, met in de hoofdrol de populaire Amerikaanse danser, cabaretier en socialemediahit Casey Frey. De impliciete boodschap: op de muziek van Tiësto kan je niet sterven, de beat zal je in leven houden.

Wat ook helpt: zijn nieuwste muziek doet het goed op TikTok. Zo weet hij een nieuwe generatie te trekken en blijft hij relevant. Dat betaalt zich uit in streams: zijn track ‘The Business’ is meer dan een miljard (!) keer gestreamd op Spotify, mede omdat het een hit werd op TikTok, evenals ‘The Motto’ – op moment van schrijven zo’n 750 miljoen streams. In totaal heeft zijn muziek meer dan 8 miljard streams, verdeeld over alle platforms.

Niet gek dus dat Tiësto met een vermogen van zo’n 170 miljoen een van de rijkste artiesten ter wereld is. Een avondje Tiësto op je feestje kost je al gauw een paar ton. Dan komt hij wel met een privéjet. Past in het rijtje Super Bowlartiesten, zou je zeggen.

3. Tiësto de samenwerker

Al vrij snel kwam Tiësto erachter dat hij niet de beste producer is, maar wel een hele goede samenwerker. Voor Tiësto is het dj-bestaan geen eenzaam zolderkamertjesleven, maar een ambachtelijke teamprestatie.

Ook daarom is Tiësto al jaren niet weg te denken uit de grote billboard hitlijsten: hij is een meester in samenwerkingen met andere wereldsterren. Mede daardoor maakte hij dancemuziek toegankelijk voor een groter publiek. Hij werkte met popsterren als Nelly Furtado, Three 6 Mafia, Ava Max en The Black Eyed Peas, en toerde met David Bowie en Busta.

Tiësto werkt ook nauw samen met andere dj’s en producers. Dj’s als Armin van Buuren, Ferry Corsten en Martin Garrix brachten hun werk op de labels van Tiësto uit. Tiësto produceerde hits als ‘Adagio for Strings’ (2005) samen met componist en producer Dennis Waakop-Reijers. Hij bedenkt melodielijnen en composities, maar laat die uitwerken door een rits aan medecomponisten, naar wie hij steevast verwijst als zijn ‘band’.

Tiësto keek anders naar het dj-vak dan zijn voorgangers. Ook dat maakt hem de Godfather: Tiësto is niet alleen dj maar vooral ook een merk. Zijn benadering maakte het pad vrij voor andere dj’s om vanuit de underground de mainstream in te varen. Zonder Tiësto zouden dj’s als Armin van Buuren, Hardwell, Afrojack en Martin Garrix niet zulke supersterren zijn, zeggen ze ook zelf.

4. Trance maakt een comeback in de underground

Nu is de Super Bowl allesbehalve underground, maar Tiësto wordt ook door de elektronische muzieksnobs nog altijd gewaardeerd. Trance maakt in de undergroundwereld een heuse comeback: elektronische muziek met veel melodielijnen en een hoog tempo. En dit is precies het soort muziek waarmee Tiësto zo’n twintig jaar geleden doorbrak.

In duistere clubs van over de hele wereld wordt het tempo omhoog geschroefd, en keert men uit een nostalgische behoefte terug bij trancemuziek. De oude tracks van Tiësto worden hier herontdekt: ‘Traffic’ (2004) en ‘Lethal Industry’ (2001), bijvoorbeeld. Zo bracht de Eindhovense wereldster Maddix recentelijk een remix van ‘Lethal Industry’ uit.

De videoclip van ‘Adagio for Strings’ laat goed zien hoe die trancegekte er twintig jaar geleden uitzag: geen lichtshows, geen telefoons, geen vuurwerk. Slechts een stel lasers en een totaal euforisch publiek – de collectieve aanbidding van de dj, die zo kenmerkend is voor dancefeesten, begon bij Tiësto. Al zal het Super Bowl-publiek zeer waarschijnlijk geen trance te horen krijgen (zijn nieuwste album Drive is daar veel te commercieel voor), aanbidden zullen ze hem wel.

Lees ook
NRC Cultuur Top 100

5. Tiësto en Las Vegas

De 58ste editie van de Super Bowl is de eerste die in Las Vegas plaatsvindt – niet geheel toevallig de favoriete stad van Tiësto. Tiësto woont er en trouwde in 2018 met zijn 27 jaar jongere vrouw Annika Backes in de Utah Desert, in de buurt van ‘Sin City’. Volgens NFL-baas Tim Tubito heeft Tiësto de „cultuur van Las Vegas helpen vormen” en is hij „een van de meest invloedrijke dj-producers, die […] elektronische muziek over de hele wereld heeft helpen definiëren.” Nog een reden om hem te vragen.

https://www.youtube.com/watch?v=wHp3CeoZAw4

6. Tiësto als eerste dj op de Olympische Spelen

De afgelopen jaren klonk er wat kritiek op de organisatie van de Super Bowl – in het stadion zou er tijdens de wedstrijd niet veel te doen zijn. American Football is een sport met veel rustmomenten en onderbrekingen die niet werden opgevuld. Dat kan natuurlijk niet, in het walhalla van het sportentertainment dat American Football ook is. Misschien kwam de NFL ook wel bij de Bredanaar uit omdat hij niet onbekend is met primeurs in de sportwereld: twintig jaar geleden opende hij als eerste dj ooit de Olympische Spelen in Athene. Volgens The Guardian was dat een van de 50 key events in de geschiedenis van Dance Music. Een sleutelgebeurtenis zal het aanstaande zondag niet worden, maar dankzij Tiësto heeft de dance dat niet meer nodig.

https://www.youtube.com/watch?v=v_rSDizM-RU&ab_channel=Maddix%2F%2FEXTATIC

De Superbowl is in de nacht van zondag 11 februari om 00:30 live te zien bij ESPN.

Delen





Mail de redactie