Feminine dansklasjes âdoen ietsâ met vrouwen. âDit zit in ieder mens, maar niet iedereen durftâ

Posted on February 1, 2024 by admin

In een door felle lampen verlichte dansstudio staat de 26-jarige dansdocent en muzikant Maria Anouk (artiestennaam van Anouk van Putten) voor een groep van zeven vrouwen. In stilte wachten ze op haar demonstratie. „This one is hard”, zegt ze met een glimlach. „A tricky position.”

Ze zet een opzwepend rockliedje op, haar eigen nummer, en maakt schijnbaar moeiteloos een pirouette. Na de draai stort ze gecontroleerd neer op haar knieën, en gooit vervolgens haar benen gespreid in de lucht.

De deelnemers dragen net als zij netpanty’s en kniebeschermers. Via de spiegel kijken ze ademloos toe. Op hun hoge hakken proberen ze daarna haar bewegingen na te doen, afwisselend met een vragend of een trots gezicht. Een enkele keer verliest een van de vrouwen haar balans.

„You have to feel yourself before you twist”, zegt Maria Anouk, die in Emmen woont maar af en toe in Amsterdam een workshop geeft. Alsof je ter aarde stort in een zijdezachte jurk, legt ze uit, zo elegant dat het niet opvalt dat je knieën best hard de grond raken.

‘Heels dance’ heet de dansvorm die ze doceert, een stijl die verschillende technieken en genres combineert. Haar choreografieën bevatten elementen van moderne, technische dans (maar dan wel ‘slow’ en ‘sensual’), andere docenten verwerken invloeden van burlesque, jazz, voguing of urban. De choreografieën worden vaak in een groep uitgevoerd, maar niet met een partner. De stijl is mainstream geworden dankzij muziekvideo’s als Beyoncé’s ‘Single Ladies’ en Lady Gaga’s ‘Bad Romance’ uit 2008, en ‘Side to Side’, een nummer uit 2016 van Ariana Grande en Nicki Minaj.

Heels dance staat niet op zichzelf. Op dansscholen worden ook andere, tamelijk nieuwe soorten lessen gegeven die de nadruk op vrouwelijkheid en/of sensualiteit leggen. Het lijkt een grote groep aan te spreken: naar bijvoorbeeld ‘feminine dance’ is op TikTok al 36 miljoen keer gezocht. In Nederland is in elke provincie wel een dansschool te vinden waar je een les kunt volgen.

Kimm Dance Center in het Brabantse Geertruidenberg geeft sinds november 2022 ‘feminine 18+’. De Haarlemse dansschool De Vos Dance Studio’s biedt sinds september 2023 lessen ‘feminine adults’ en ‘heels beginner’ aan. Feminine adults draait om choreografieën die de nadruk op „gratie, vloeiendheid en expressie” leggen, heels beginner leert hoe je elegant op hakken kunt lopen en dansen.

Sommige dansscholen, zoals het in 2019 geopende Spirits ’n Roses in Amsterdam, zijn helemaal toegespitst op sensueel bewegen. Zij geven vaak ook les in paaldansen, twerken (het schudden van de billen) of ‘strip dance’. Hoewel de lessen niet één op één met elkaar te vergelijken zijn, komen vaak dezelfde elementen terug: rollen en glijden over de vloer, vloeiende bodyrolls en heupbewegingen.

Danseres, dansdocent en muzikant kinat Maria Anouk doet een heels-dans
Foto’s *Jorre Janssens*

Dansscholen prijzen de lessen vaak op eenzelfde manier aan. De Utrechtse dansschool Touchée schrijft dat een ‘feminine’-les je „sexy, vrouwelijk, mooi en sterk” doet voelen, de Leidse dansschool Flux Dance stelt dat hun ‘femme vibes’-les zelfverzekerd maakt. „De bewegingen onderstrepen jouw schoonheid en kracht als vrouw.”

Van alle sensuele dansvormen is paaldansen, oorspronkelijk geassocieerd met stripclubs, als eerste mainstream geworden. In de jaren negentig kreeg deze dansvorm een rebranding, en werd paaldansen ook populair als fitness. Vandaag de dag zijn er twee kampen: de dansers die erkennen dat paaldansen ontstaan is onder sekswerkers (en mág hinten naar seks), en de groep die dat liever niet uitdraagt (#NotAStripper is een bekende hashtag binnen dit kamp).

Stripperesthetiek

Nina Poels (27), schrijver en eigenaar van de Brusselse sensuele dansschool Jezebel Studio, deed in 2022 onderzoek voor Universiteit van Gent naar het ‘reclaimen’ van erotische dans in dansscholen.

Poels durft niet te zeggen of het normaliseren van paaldansen de bredere trend heeft aangewakkerd, maar weet wel dat de positieve beeldvorming rondom de stripperesthetiek van de laatste tien jaar een grote impact heeft gehad. Hoge schoenen, de paal, de glam, naaktheid: het zijn allemaal elementen die in sensuele danslessen terugkomen, en door sociale media („waar het esthetisch interessant is”) en pioniers uit de taboesfeer zijn gehaald. „Denk aan de fascinatie voor drag, en artiesten als Cardi B, FKA Twigs of Megan Thee Stallion, die zelf ex-strippers zijn. Of Jennifer Lopez, die tijdens de Superbowl van 2020 paaldanste”, zegt ze. „Dat neemt niet weg dat er nog een negatieve connotatie aan erotische dans hangt, en dansscholen daarom met nieuwe termen als ‘sensual feminine’ zijn gekomen.”

Sensuele danslessen, zegt Poels, breken met een idee dat lang dominant is geweest: dat uitgesproken vrouwelijkheid niet alleen onwenselijk is, maar ook gevaarlijk. „Ieder jong meisje weet: mijn rokje mag niet te kort zijn, want dan loop ik risico op straatintimidatie of erger. Deze trend gaat dus niet alleen over ruimte innemen met je vrouwelijkheid, maar ook het kunnen doen in een veilige ruimte.”

Dat die vrouwen in alle soorten en maten komen, blijkt uit het ledenbestand van The Goddess Room in Rotterdam. Bij de dansschool, in 2021 opgericht door dansdocent Rony Louanne Correa (31), draait het om „connecten met je vrouwelijke energie en sensualiteit”, en biedt lessen als ‘sensual floorwork’ en ‘heels xxxtra’ aan. Het jongste van de vierhonderd leden is 18, het oudste 60. Correa: „Er komen hier zwangere vrouwen die nog op hakken dansen, moslima’s, mensen van de queergemeenschap. Lichaamstypes variëren van maat XXS tot XXL.”

In de dansschool ruik je wierook en er branden kaarsjes. De muren van de wc’s zijn felroze met zebraprint, op de deuren hangen quotes als: ‘You look handsome today’.

‘Het voelt krachtig om jezelf zo sexy in de spiegel te zien. I’m that bitch, denk je dan’Louanne CorreaDansdocent

De vrouwen leren in vier lessen één choreografie, die na een maand wordt vastgelegd op film. „Als de cherry on top, om je eigen groei te kunnen waarnemen. Gewoon, even fucking blij zijn dat we vrouw zijn.” Iedereen geeft zichzelf dan ook „bloot met hun haar en make-up”, vertelt Correa. Ze mogen een outfit kiezen die ze zelf sexy vinden. Vaak komen daar hakken aan te pas: „Omdat je zo letterlijk gelift wordt, je postuur verandert. Het voelt krachtig om jezelf zo in de spiegel te zien. I’m that bitch, denk je dan.” Correa heeft lak aan mensen die dat als ordinair bestempelen. „Ik zie dat als een projectie van je eigen onzekerheden. We doen iets wat in ieder mens zit, maar niet iedereen durft.”

Hoe belangrijk de rol van kleding vaak is binnen sensuele dansvormen wordt ook duidelijk na een bezoek aan studio Spirits ’n Roses. De zes deelnemende vrouwen, variërend van een twintiger tot een vijftiger, druppelen in praktische kleding naar binnen – regenjas, dikke sjaal, crocs. Eén vrouw heeft haar kind mee, dat met een spelletje bij de entree wordt geparkeerd. Eigenaar Nicole Lustolin (39) volgde, nadat haar relatie uit ging, tien jaar geleden haar eerste paaldansles. Later begon ze met doceren, en verdiepte ze zich ook in andere sensuele dansvormen. Lachend zegt ze over de vrouwen die binnenkomen: „Wacht maar tot je hun alterego ziet. Het is dé manier waarop ze loskomen van hun dagelijkse leven.”

In de kleine zaal hangen roze neonletters: ‘Girls, Girls, Girls’ – een verwijzing naar stripclubs. De vrouwen halen korsetten en lipstick uit hun tas. Ze trekken torenhoge stiletto’s aan en strakke body’s, kniekousen of een netpanty. „Veel vrouwen hier hebben kantoorbanen”, zegt een van de deelnemers, „waardoor je totaal niet verbonden bent met je lijf. Wat we hier doen is een fijne tegenhanger.”

Multidimensionaal

Clarice Gargard (35), documentairemaker, oud NRC-columnist en mede-oprichter van journalistiek feministisch platform Lilith Mag, begon vier jaar geleden met paaldansen en twerken omdat ze voor de tweede keer tegen een burn-out aanzat. „De dokter en fysiotherapeut zeiden: je moet bewegen. Uit je hoofd, in je lichaam. Omdat ik fitness saai vind en graag uitgedaagd wil worden, koos ik, ook geïnspireerd door sekswerkers, voor deze dansvormen. Het leek me ook prettig om te laten zien dat je als vrouw multidimensionaal kunt zijn: intellectueel en sensueel.”

Gargard denkt soms nog terug aan het geklungel in het begin. „Het was eng om ondersteboven te hangen, maar ook om zo met mijn lichaam bezig te zijn. Sinds de Verlichting is de focus in het Westen zo op logica en rede komen te liggen, alsof we alleen ons intellect zijn. In realiteit zijn mensen ook emotionele, sensuele wezens, maar hebben we geleerd om dat uit te schakelen.”

Volgens haar doet deze dansvorm iets met vrouwen omdat hij iets biedt wat we in onze „harde, masculiene maatschappij” missen: zachtheid, ruimte voor sensualiteit. „Het is een teken dat vrouwen op zelfontdekking gaan. Een soort sensuele revolutie, waarin je niet minder feministisch bent wanneer je vrouwelijkheid uitdraagt.”

Een andere verklaring voor het ‘empowering’ karakter van sensuele dans zit in de kracht van erotiek. Gargard verwijst naar The Uses of the Erotic: The Erotic as Power, een essay van Audre Lorde uit 1978. Hierin beschrijft de Caraïbisch-Amerikaanse feministische auteur en academicus dat de erotische kant van vrouwen niet alleen wordt onderdrukt, maar ook verkeerd weergegeven. Volgens Lorde worden sensualiteit en seksualiteit vaak door elkaar gebruikt, terwijl sensualiteit helemaal niet seksueel hoeft te zijn. Het draait in bredere zin om dingen die je creatief en levendig doen voelen: iets lekkers eten – of dansen. Wanneer individuen uitvogelen wat voor hen erotisch is, zou dat een enorme kracht opleveren.

Gargard: „Dat klinkt misschien zweverig, maar wanneer je eenmaal in contact staat met je erotische kant, stopt dat niet wanneer je de les uitloopt. Je wandelt op een authentiekere manier door het leven, omdat je een opening hebt geboden aan de dingen die je normaal grotendeels op slot houdt.”

Poels noemt dit ‘auto-erotiek’, waarbij je als het ware de liefde met jezelf bedrijft. Gewoon, jezelf bekijken, en je afvragen: wat vind ík mooi en prikkelend, los van de ideeën die de maatschappij me heeft meegegeven?

Confronterend

Dat dit in het begin confronterend kan zijn, ziet docent Maria Anouk aan hoe vrouwen naar haar lessen komen. Zenuwachtig, soms onzeker. Ze doet daarom altijd even een ‘incheckrondje’ voor een workshop begint: ogen sluiten, eventueel iets kwetsbaars delen, een mentale scan langs elk lichaamsdeel. „Als vrouw moeten we zo vaak voor de man bestaan, al helemaal in sexy dingen. Wat sensualiteit voor onszélf betekent drukken we weg. Daarom doet deze dansles ook iets met vrouwen: omdat je sensualiteit als het ware reclaimt.”

Volgens Nicole Lustolin van Spirits ’n Roses kan de dansbeweging ervoor zorgen dat je minder bevestiging bij de ander zoekt, omdat je op een niet-transactionele manier met sensualiteit in aanraking komt. Al heeft ze ook deelnemers die er nu een intiemere relatie met hun partner op nahouden – „terwijl ze eerst niet eens in hun buurt durfden te douchen”. Maar aan de basis ligt bijna altijd autonomie. Dat bevestigt Gargard: „Het is een verouderd idee dat deze dansen voor de male gaze bestemd zouden zijn. Bovendien: waarom is het traditioneel als je er mooi uit wilt zien, sensueel wilt zijn? Dat als conservatief bestempelen helpt degenen die onze vrijheid willen beperken. Ik vind empowerment een verschrikkelijk modewoord, maar het is wel wat deze dansen voortbrengen.”

‘Als vrouw moeten we zo vaak voor de man bestaan. Wat sensualiteit voor onszélf betekent, drukken we weg’Maria AnoukDansdocent en muzikant

Toch zit er ook een spanningsveld in deze dansbeweging, ziet Maria Anouk. Ze is queer en labelt haar lessen bewust niet als ‘feminine’. „Deze stroming wordt op de markt gezet als: kom als vrouw, voel je sexy. Terwijl ik denk: dit is genderoverstijgend! Dat veel choreografieën een waslijst aan cliché moves bevatten, draagt niet bij aan waar het over zou moeten gaan. Dat sexy zijn voor iedereen iets anders belichaamt. Dat hakken mij een fierce gevoel geven, betekent niet dat dát vrouwelijkheid is.”

Bij The Goddess Room en de dansschool van Poels zijn ook enkele mannen lid. Poels: „Dat is bijzonder, omdat het voor hen misschien nog kwetsbaarder is. Het is vaak de eerste keer dat ze een ruimte betreden die niet helemaal op mannen is ingericht, en waarin zíj moeten meebewegen. De vrouwen kleden zich in de open zaal om, terwijl de mannen het achter het beschutte gedeelte doen. Dat verloopt vanzelf zo.”

Existentiële crisis

Niettemin had Poels laatst, tijdens een paaldansoptreden, een „existentiële crisis”. „Ik dacht: is dit nou reclaimen? Ben ik niet gewoon een sexy plaatje aan het nadoen, bevestigen? Tegelijk zie ik dat het effect van sensueel dansen op mijn leerlingen heel machtig en ontluikend kan zijn. We zijn vrouwenrechten misschien niet op de meest klassieke manier aan het verdedigen, maar wel op een manier die goed voelt en interessant is voor ons.”

De termen sensualiteit en vrouwelijke zijn de laatste jaren ook in zwang binnen spirituele- en coachingskringen. Dat werd duidelijk uit het derde seizoen van B&B Vol Liefde, dat afgelopen zomer werd uitgezonden. Deelnemer Joy van Swieten (26), die op een naar hemzelf genoemde berg een ‘community’ wilde bouwen, en zijn potentiële liefdes hadden het constant over mannelijke versus vrouwelijke energie, waarbij vrouwelijkheid voor ‘zachtheid’ en ‘gevoel’ stond en mannelijkheid voor ‘ondernemend’ en ‘stabiel’. Walter Spangenberg (54), de deelnemer met een tantra-B&B, zei dat hij zich niet aangetrokken voelde tot kandidaat Anne omdat haar mannelijke kant „behoorlijk krachtig” was, terwijl hij juist „een vrouwelijke vrouw” zocht die „sensueel kan zijn”.

Deze ontwikkeling is Lustolin niet ontgaan. „Het is natuurlijk prima als mensen op zoek gaan naar die diepe spirituele link”, zegt ze, „maar bij mij kom je omdat dansen een leuke hobby is.” Ook Poels wil niet dat de lessen „te therapeutisch” worden. „Het mooie van sensuele dans is dat het helend kan werken, als je bijvoorbeeld vervelende seksuele ervaringen hebt gehad, of een slecht zelfbeeld hebt. Maar docenten kunnen losgekomen emoties maar tot op zekere hoogte ondersteunen. Als het te groot wordt, trekken wij een grens: ga naar een psycholoog, adviseren we dan.”

Wat opvalt na afloop van de danslessen heeft weinig met spiritualiteit te maken. De vrouwen blijven hangen om te kletsen, samen foto’s te maken. In tegenstelling tot het individuele karakter van veel andere sportlessen, lijkt iedereen aandacht voor elkaar te hebben.

Als Maria Anouk door een deelnemer met glinsterende ogen toegefluisterd krijgt hoe bijzonder de les was, zegt ze: „Knuffel? Ik ben heel trots op je.”

Opinie | NSC, Nieuw Sociaal Geknakt

admin
November 23, 2024
0

In de praktijk heeft de kiezer vaak ongelijk. Volgens het cliché is het omgekeerd, maar bekijk alle nieuwe politieke partijen sinds de eeuwwisseling en zie het resultaat. Ik maakte een lijst en kwam tot zestien nieuwe partijen die sinds 2000 door professionele media en opiniepeilers relevantie werden toegekend.

Leefbaar Nederland, de LPF, de Partij voor de Dieren, Trots op Nederland, 50Plus, Forum voor Democratie, Volt, Nieuw Sociaal Contract, etc.

Vaak gevormd uit betrokkenheid bij de democratie: burgerzin. Ze debatteerden onderling, schreven beginsel- en verkiezingsprogramma’s, ze presenteerden hun leider – Pim Fortuyn, Peter R. de Vries, Rita Verdonk, Pieter Omtzigt, etc.

Daarna volgde doorgaans een periode van populariteit – meestal alleen in peilingen, soms ook op verkiezingsdag. Vervolgens zakten ze weg in een complex van onderlinge kift, zelfoverschatting of, meestal het belangrijkste, een gebrekkig inzicht in de democratische praktijk.

Democratie is aan de tekentafel eenvoudiger dan in de werkelijkheid. Zorgvuldig geformuleerde idealen botsen er op die van anderen. En democratische gezindheid kan ook ongemakkelijke conclusies oproepen: zie de NSC-Kamerleden die na de uitslag vorig jaar, hoewel hun partij een gedoogrol wilde, moesten aanzien dat de PVV aanstuurde op regeren met NSC.

Stapjes

Je las het in het oprechte interview dat de opgestapte Rosanne Hertzberger (NSC) aan NRC-collega Guus Valk gaf. Zij had weinig tot niets met de wereld van Wilders. Maar zij is ook democraat. „Hadden wij tegen Nederland moeten zeggen: wij gaan onder geen beding met de PVV samenwerken, ondanks haar grote democratische mandaat?”

Zo vrat de democratie aan haar wereldbeeld. „Kunnen we het niet tóch proberen, met rechtsstatelijke waarborgen, met goede afspraken vooraf? Het is een proces van acceptatie geweest, het is in stapjes gegaan. Ook bij mij.”

Het veranderde de culturele afstand tussen beide partijen niet. NSC-oprichter Omtzigt noemde eerder zijn katholieke achtergrond „een bron van inspiratie”. Het populisme van Geert Wilders is altijd volmaakt atheïstisch geweest. Voor politiek gewin is wat hem betreft vrijwel elke normoverschrijding een optie.

Omtzigt wist het uit eigen waarneming. Maar ook hij zette de stapjes die Hertzberger zette. Zo gebeurt het nu dat de man die als CDA-Kamerlid in 2010-2012 ervoer dat het CDA door de samenwerking met de PVV in crisis raakte, nu ervaart dat NSC door de samenwerking met de PVV in crisis raakt.

Geknakt

Hoewel ik me afvraag of hij dit voldoende doorziet. In korte tijd twee bewindslieden verloren, twee Kamerleden, al bijna een jaar beroerde peilingen. Een partij die een gezonde bestuurscultuur nastreeft, maar deelneemt aan een coalitie met een zeer ongezonde bestuurscultuur. Een partij die het belang van visie onderstreept maar in een coalitie werkt met een stapeltje standpunten – het ‘Hoofdlijnenakkoord’ – dat allesbehalve een visie bevat.

Wat dit betreft had Omtzigts zonnige terugkeer naar het Binnenhof, woensdag, iets absurdistisch: de grondlegger, voor de tweede keer hersteld (?) van een burn-out, die het gedeelde leiderschap van een partij op zich neemt die na een jaar werken met de PVV ook zelf opgebrand lijkt: Nieuw Sociaal Geknakt.

Nu keek ik van een afstand vaak wel op van de aanhoudende berichtgeving over Omtzigts welbekende grillen. Niet altijd onlogisch gezien zijn rol in de formatie. Tegelijk veranderden de normen.

Premier Ruud Lubbers (1982-1994, CDA) was zo hyperactief, leert een recente biografie, dat hij een dwangmatige behoefte had zich met andermans portefeuille te bemoeien. Zijn opvolger Wim Kok (1994-2002, PvdA) kon zo ijzig chagrijnig zijn dat sommige bewindslieden hem liever uit de weg gingen. Mark Rutte (2010-2024, VVD) werd soms zo boos zijn dat hij de gordijnen uit de rails trok.

Allemaal bekende feiten, die tijdens hun politieke leven hooguit zijdelings aandacht kregen: media concentreerden zich op inhoudelijke keuzes en machtsverhoudingen. In deze coalitie is het anders: de media-aandacht voor inhoud en macht verliest het van media-aandacht voor Omtzigts gecompliceerde persoonlijkheid. Maar is dat nou de kern van het probleem?

Ontluisterend

Deze coalitie heeft een andere handicap die het gemier over personen verre ontstijgt: het totále gebrek aan bestuurlijke capaciteit van de PVV. Toen de eerste verkenner, PVV-senator Gom van Strien, afviel na enkele dagen NRC-onderzoek – deze week bevestigd door het Hof – had de PVV niemand meer om haar regierol in de formatie waar te maken.

Wilders koos voor een verkenner uit de PvdA, Ronald Plasterk, die ook in de problemen kwam door NRC-onderzoek. Hij werd later niettemin Wilders’ kandidaat-premier maar moest zich, mede onder druk van VVD-kopstuk Johan Remkes, terugtrekken voor die functie.

Het gevolg: een formatie die tegen het einde niet eens een kandidaat-premier had. Ontluisterend.

Een krankzinnige zoektocht volgde, talloze kandidaten werden gepolst, uiteindelijk zei Dick Schoof ja. Intussen kwam Wilders’ kandidaat-vicepremier, beoogd minister van Asiel en Migratie Gidi Markuszower, niet door de AIVD-screening. Andere PVV-brekebenen zonder rechtsstatelijk besef traden aan.

En de vrouw die Markuszower verving, Marjolein Faber, grossiert op het belangrijkste beleidsterrein voor dit kabinet – asiel en migratie – in blunders en ander geknoei. Om maar te zwijgen van haar kappersrekening, waar Henk en Ingrid zich een heel jaar van kunnen laten knippen.

Capitulatie

En het pijnlijkste tijdens Omtzigts afwezigheid was dat NSC zelfs afzag van steun aan een D66-voorstel dat de PVV zou hebben gedwongen een ledendemocratie te vormen, waardoor ook die partij mensen zou gaan opleiden.

Eerder bepleitte Omtzigt zelf dat alle parlementaire partijen „intern democratisch” moeten worden. Waarna Wilders hem toebeet: „Waar bemoei jij je mee?”

Dus toen vorige maand uitkwam dat NSC er zich inderdaad niet meer mee bemoeide, gaf de partij de autonomie op die ze in de formatie bedong: ze capituleerde voor Wilders.

Notulen

Het voorlopige dieptepunt was dinsdag, toen oppositieleider Frans Timmermans (GL-PvdA) een debat aanvroeg na berichtgeving over het vertrek van staatssecretaris Nora Achahbar (Toeslagen, NSC) wegens beladen discussies in het kabinet. Hij vroeg daarom ook publicatie van ministerraadnotulen. Nog in 2021 publiceerde het kabinet beladen uitingen in de ministerraad over de Toeslagenaffaire.

Het verschil:

Wilders in 2021, toen oppositie: „Alle stukken vrijgeven en morgen een debat.” In 2024, nu coalitie: „Geen steun voor het debat en geen steun voor de notulen.”
De VVD in 2021, toen coalitie: „Wij steunen een debat.” In 2024, nu coalitie: „Geen steun voor dit debat.”
Caroline van der Plas in 2021, toen oppositie: „Wij steunen de aanvraag voor dit debat, en wel zo snel mogelijk.” In 2024, nu coalitie: „Geen steun voor het debat.”

Niets stond NSC op papier in de weg de oppositie te steunen. Maar fungerend fractievoorzitter Nicolien van Vroonhoven zei: „Voor ons is de kous af.”

Er liggen een slordige twintig NSC-zetels voor het oprapen

In de democratie blijven in dit soort modderige omstandigheden alleen de beste politici overeind. Vaak is het acteertalent. Vaak is het democratische intelligentie: het vermogen voldoende principiële winst te boeken in een omgeving die je voortdurend uitdaagt je principes op te geven. Vaak zijn het de politici die (later) het verwijt krijgen dat ze geen visie hebben, dat ze opportunistisch zijn, plucheplakkers, leugenaars.

En juist dit soort kritiek op de politiek is sinds de eeuwwisseling de basis voor de populariteit van nieuwe partijen. Maar die basis blijkt telkens te smal. De visie, principes en zuiverheid die ze aanbieden, worden in de Haagse praktijk vanaf dag één op de proef gesteld, in de partij, in de Kamer, in een coalitie, en dat vergt een evenwichtskunst die maar weinigen beheersen: ziedaar de val van NSC.

Lego

In dat opzicht was de systeemkritiek van NSC achteraf vooral een Nieuw Sociaal Construct. Het had alles te maken met Omtzigts weerzin tegen de monistische houding van Rutte, diens beslotenheid, en het opereren van het CDA daarin. Vandaar zijn hang naar goed bestuur, visie, tegenmacht en openheid.

Hij bouwde een partij als een Lego-project. Mooi uitgedacht, correct opgezet, veelkleurig uitgevoerd. Maar niet bestand tegen de realiteit. Want als je kiezers na dit jaar van chaos zou vragen naar de premier van hun voorkeur – Schoof, Wilders, Omtzigt, Rutte? – lijkt me de kans erg groot dat ze Rutte aanwijzen.

De realiteit na deze week is dat de coalitie, mocht het echt niet meer gaan, het kabinet met een gerust hart kan laten vallen. Na alle vernietigende berichtgeving dit jaar, recentelijk gevoed door het vertrek van vier NSC-politici in twee weken en Omtzigts wankele terugkeer, staat de schuldige van de verstoorde coalitieverhoudingen in de beeldvorming wel vast: NSC. Het maakt het voor de anderen relatief veilig zo nodig aan te sturen op een val: de veroorzaker is bekend.

Dus als één van de andere drie het echt niet meer houdt: er is een uitweg. Een uitweg met een bonus: er liggen een slordige twintig NSC-zetels voor het oprapen.

Column | Schoofhondje

admin
November 23, 2024
0

Grappige kappersrekening van minister Marjolein Faber. Ze heeft haar dooie punten laten snoeien voor het schamele bedrag van 571 euro en 74 cent. Die Haagse kapper heeft het inmiddels drukker dan ooit. Honderden kansloze koppies grijpen hun kans. Zo ook ik.

Donderdag zat ik er en het was gezellig. We namen de wereld door. Iedereen vroeg of ik afgelopen vrijdag de persconferentie van dappere Dickie had gezien. Onze premier was na zijn door de mand gevallen kabinet in bloedvorm. Vooral dat mantra over racisme was adembenemend. Hoe zei hij het ook alweer? Er was in Den Haag geen racisme. Hij kon het niet vaak genoeg zeggen. Niet in de regering en niet in de fracties. Ik dacht aan staatssecretaris Jansen. Dat is die van die Marokkanen. Inderdaad geen racisme rond het Binnenhof.

„Maar wel in de tram, de kroeg en de voetbalkantine”, lachte een klant die Dickie steevast ‘het schoofhondje van Geert’ noemde. Op dat moment belde een woedende Sywert. Omdat we met de hele zaak zin hadden om een beetje te lachen zette ik hem op de speaker. Sywert stak meteen van wal. Of ik nu mijn zin had?

„Ik niet alleen”, lachte ik, „het hele land vindt het leuk.” Hierop gaven alle klanten een spontaan applausje. Op datzelfde moment begonnen Bernd en Camille op de achtergrond keihard te schreeuwen.

„Zijn de heren overspannen of nog steeds gillend rijk?”, vroeg ik aan onze Melkmuil des Vaderlands. Nu begon Sywert zelf ook radeloos te foeteren. Hij was onschuldig en dat ging hij nu bewijzen. Het woord smaad viel. Laster uiteraard ook. Ik was nog niet van hem af.

Jij ook niet van mij, dacht ik zacht in mezelf, waarop de klanten vroegen of ik die gluipkop wilde ophangen. Op dat moment zwaaide de deur open. Een sterk vermagerde Frans Timmermans betrad de winkel. Glimmend van trots zei hij: „Ik ben afgevallen.” Een oude dame keek de limbo smalend aan en zei: „Maar dat was je toch al bij de verkiezingen schat!” Hierop draaide Fransje zich geïrriteerd om en beende de Van Loostraat in. Vroeger konden die zuiderlingen nog wel eens tegen een geintje.

Voor ik het wist kreeg ik weer telefoon. Netanyahu dit keer. Of Wilders in de zaak was? Nee, alle blondeerstoelen waren bezet met onzekere botoxdames. Dan wilde hij Casper.

„Bedoel je Veldkamp?”

Ja, die bedoelde hij en of ik tegen hem wilde zeggen dat hij niet hoefde te komen. Ze zouden hem daar meteen arresteren of gewoon laten omleggen door de harde kern van Maccabi. Of ik had gehoord dat hij gezocht werd door dat Strafhof?

Wat ik er van vond? Ik legde uit dat ik nog wel eens schrik van fotootjes van uitgemergelde kindertjes met hongerogen en dat die plaatjes me ergens aan doen denken. Net als de hulpgoederen die worden tegengehouden. Daarna fluisterde ik voorzichtig dat ik 40.000 doden ook wel wat aan de hoge kant vind.

„Antisemiet” brieste hij en hing op.

„Hij heeft zijn dag niet”, sprak mijn buurman die alleen zijn snor liet bijpunten.

De klanten vroegen me om het niet over politiek te hebben. Een oude dame lachte: „Voor je het weet heb je bonje met humorloze rechtse of linkse minkukels.”

We kregen het veilig over de tuinkabouter van MDMA die in Brabant is aangehouden. Daarna vroegen we ons af of in die roomse provincie een kerststalletje met het hele zootje van geperste cocaïne een leuk idee zou zijn. Dus Jozef, Maria, de herders, de os, de ezel en dat je na het kerstdiner met de hele familie de kleine Jezus uit zijn kribbe snuift.

Een keurige Haagse meneer begon over het Belgische bejaardenhuis waar ze strippers hadden ingehuurd en dat hij zich daar nu ging inschrijven.

„Of moet ik tot mijn urn sjoelen en scrabbelen?”, lachte hij.

Toen was ik aan de beurt. In tien minuten was ik geknipt. Kosten 10 euro.

Ik zei tegen de kapper dat ik dacht dat hij hartstikke duur was.

„Soms”, knipoogde hij, „heel soms!”

Wat vindt NRC | Europa mag zich niet laten verblinden door vage hoop op vrede in Oekraïne

admin
November 23, 2024
0

Sinds de overwinning van Donald Trump hangt de belofte van een spoedig staakt-het-vuren in Oekraïne in de lucht. Trump heeft beloofd dat hij dat binnen 24 uur na betreden van het Witte Huis wel even zal regelen. Niemand neemt die aankondiging letterlijk en het duurt ook nog twee maanden voordat Trump president is, maar een staakt-het-vuren beheerst inmiddels het gesprek over de oorlog.

Het vooruitzicht op een wending ten goede in Poetins oorlog is na ruim 1.000 dagen een perspectief waar velen zich graag aan vastklampen. Wie gunt Oekraïners niet een leven in vrede en veiligheid?

Maar met de belofte ligt ook wensdenken op de loer. Om tot een staakt-het-vuren te komen, moeten nog vele hordes worden genomen. En als het al lukt, betekent dat geenszins dat Europa zal terugkeren naar een onbekommerd tijdperk van vredesdividend en goedkoop gas uit Rusland.

Ook met een staakt-het-vuren zit in het Kremlin een onberekenbare autocraat die gezocht wordt voor oorlogsmisdaden. Europa zal daarop nog jaren moeten antwoorden met een stevige én kostbare militaire afschrikking én met vergaande militaire en economisch steun voor Oekraïne.

Vooruitlopend op eventuele onderhandelingen is de oorlog in de afgelopen week geëscaleerd. Mocht het tot gesprekken komen, dan willen beide partijen zo sterk mogelijk staan. De VS gaven, eindelijk, de inzet van langeafstandsraketten op Russisch grondgebied vrij en leverden omstreden antipersoonsmijnen. Oekraïne nam doelen in de regio Bryansk onder vuur. Rusland wees weer eens uitdrukkelijk op zijn kernwapens.

De twee hoofdrolspelers hebben alvast hun posities gemarkeerd. Het Kremlin liet doorschemeren dat het wel wil praten, maar dat het niet van plan is bezet gebied op te geven en het niet zal accepteren dat Oekraïne lid wordt van de NAVO.

Onduidelijk is of president Poetin daadwerkelijk bereid is te onderhandelen, of dat hij alleen maar aan de onderhandelingstafel gaat kijken of er iets te halen valt. En er is altijd het risico dat hij een gevechtspauze aangrijpt om te hergroeperen. In de entourage van Trump is geopperd dat de VS nog genoeg economische machtsmiddelen hebben om druk op Poetin uit te oefenen. Ook de inzet van langeafstandsraketten op Russisch grondgebied zou een drukmiddel kunnen zijn.

De Oekraïense president Zelensky heeft Trump onthaald op een charme-offensief. Zo zei hij deze week dat de kans op vrede met de komst van Trump is gestegen. Eerder uitte hij zich positief over zijn ontmoeting met Trump in september in New York. Zijn overwinningsplan bevat suggesties die duidelijk bedoeld zijn om Trump te paaien. Zo oppert Zelensky de mogelijkheid om gezamenlijk met bondgenoten de delfstoffenrijkdom van Oekraïne te ontginnen. Ook spiegelt hij de VS voor dat het goedgetrainde en ervaren Oekraïense leger straks de taken van Amerikaanse militairen in Europa kan overnemen.

Zelensky wil met steun van de VS het gesprek aangaan, maar zal formeel nooit accepteren dat bezet gebied Russisch wordt en hamert op snelle toetreding tot de NAVO, de beste veiligheidsgarantie die hij zich kan wensen. In de VS is geopperd dat een bestandslijn bewaakt moet worden door een internationale of Europese troepenmacht.

Het is aan Zelensky om te bepalen wanneer hij gesprekken aangaat en wat hij over heeft voor een staakt-het-vuren. Maar wat daar straks op tafel komt is ook van groot belang voor de veiligheid van Europa.

Zo zou het uit moreel én strategisch oogpunt moeilijk verteerbaar zijn als Poetin een overwinning zou kunnen claimen. Rusland houdt nu ongeveer een vijfde van Oekraïne bezet. Het zou onacceptabel zijn als Rusland dat als oorlogsbuit zou kunnen houden. Het zou een signaal zijn dat agressie loont. Het zou een aanmoediging zijn voor Poetin én voor andere autocraten met ambitie om basale omgangsregels tussen staten te schenden.

De gedachtevorming over onderhandelingen is nog pril, maar dit is wel het moment om vooruit te denken over randvoorwaarden. Een Oekraïense vrede is ook een Europese vrede. Het zou een geschenk zijn voor Oekraïne als het in 2025 langs diplomatieke weg tot een staak-het-vuren komt, zoals Zelensky hoopt. Maar het is ook van het grootste belang dat Poetin en geestverwanten niet tot nog meer agressie worden aangemoedigd. Europa moet intussen beseffen dat een staakt-het-vuren iets anders is dan langdurige vrede en zich voorbereiden op een lange fase van afschrikking met hoge defensie-uitgaven.