Ruim veertien procent van de vrouwen tussen de 18 en 29 jaar gebruikt een ‘natuurlijke methode’ om zwangerschap te voorkomen. Zij berekenen op allerlei manieren hun vruchtbare dagen en gebruiken meestal alleen op die dagen een condoom, of doen aan onthouding. De meest genoemde reden om een natuurlijke methode te gebruiken, is dat vrouwen geen anticonceptie met hormonen willen.
Dat blijkt uit onderzoek van Rutgers, het expertisecentrum seksualiteit. In totaal vulden 1.648 vrouwen die in het voorgaande jaar penis-in-vagina-seks hadden een vragenlijst in. Ineke van der Vlugt, een van de auteurs van het onderzoek: „We kregen steeds meer signalen dat vrouwen overstappen op natuurlijke methoden.” Die signalen kwamen onder meer van huisartsen en gynaecologen, en van sociale media, waar posts met negatieve geluiden over hormonen vaak opdoken. „We wilden weten: hoe zit het nou echt?”
De term ‘natuurlijke methode’ verwijst naar verschillende manieren om je vruchtbare dagen te bij te houden: soms meet iemand haar lichaamstemperatuur, want na de eisprong gaat de temperatuur omhoog. Soms bestudeert een vrouw haar vaginale afscheiding. Soms gaat het om een combinatie van die signalen.
De ‘kalendermethode’ is de natuurlijke methode die in het onderzoek van Rutgers het vaakst genoemd wordt. Vrouwen die daaraan doen, houden hun cyclus bij in een agenda en op basis van gemiddelden bepalen ze op welke dagen ze vruchtbaar zullen zijn. Er zijn speciale apps voor. „Het is geen betrouwbare manier en heeft dus niet echt voorspellende waarde”, zegt Van der Vlugt.
Weerzin tegen hormonen
Geen enkel anticonceptiemiddel is 100 procent betrouwbaar. De pil kun je vergeten, een condoom kan scheuren. Artsen waarschuwen dat vruchtbare dagen niet altijd goed te berekenen zijn. De cyclus wordt ook beïnvloed door stress, alcohol of laat naar bed gaan bijvoorbeeld. Bij correct pilgebruik is de kans op zwangerschap minder dan 1 procent, van natuurlijke methodes zijn in Nederland geen betrouwbare cijfers.
De vrouwen met weerzin tegen hormonen vertellen dat ze last hebben van bijwerkingen, zoals depressieve gevoelens, hoofdpijn of gewichtstoename. In het onderzoek van Rutgers gaf ruim 40 procent van de vrouwen aan dat ze natuurlijke methoden gebruikten omdat ze „contact wilden met hun natuurlijke cyclus”. Een derde was bang dat hormonen slecht zijn voor de gezondheid.
Lees ook
Stoppen met de pil is populair. ‘Natuurlijke anticonceptie’, zonder hormonen, wint aan invloed onder jonge vrouwen. Waarom?
Rutgers kan niet zeggen of het gebruik van natuurlijke methoden is toegenomen, omdat dit de eerste uitvoerige studie is. Maar eerder onderzoek laat zien dat het pilgebruik afneemt –– een kwart van de stoppers geeft als reden dat zij geen hormonen meer willen.
Het is niet bekend of de populariteit van de natuurlijke methode leidt tot een toegenomen aantal ongewenste zwangerschappen. Dat is nooit gemeten. Wel bleek vorig jaar dat het aantal abortussen ineens was gestegen, maar dat kan ook andere oorzaken hebben zoals sociale en maatschappelijke onzekerheid die een kinderwens negatief kan beïnvloeden. Tussen 2005 en 2021 kwam het aantal abortussen jaarlijks nooit boven de 33.000 uit, maar in 2022 waren het er ruim 35.000.
